Fálkinn - 08.11.1940, Blaðsíða 14

14
F Á L K I N N
TIL BJARMALANDS.
Frli. af bls. 5.
þurkaði vosklæði hans og lilúði
að honum. Þetta þrekvirki gerði
skáldið Runeberg ódauðlegt í
kvæði sínu. Og finskar konur
stofnuðu löngu síðar hjálpar-
sveitir sínar, sem eigi aðeins
hafa með liöndum lijúkrun og
liknarstarfsemi bæði á friðartím-
um og ófriðar, heldur líka ann-
ast um matreiðslu liermanna í
ófriði. Fjelagsskapur þessara
finsku skjaldmeyja hefir orðið
frægur um alla veröldina, en ó-
víst er nema fordæmið, sem
hratt honum á stað liefði gleymst
ef ekki hefði verið kvæði Rune-
bergs til að gera það ódauðlcgt.
Eftir viðstöðuna í Tornio var
nú haldið áfram síðasta járn-
brautaráfangann til Rovaniemi.
Leiðin er aðeins 130 km., en sótt-
ist seint. Umferðin á brautinni
var afar mikil, svo að oft þurfti
að staðnæmast og bíða eftir lest-
um, sem á móti komu, og enn-
fremur voru finsku vagnarnir
ekki hraðskreiðir. Þeir kyntu viði
og þeir voru flestir gamlir og
slitnir. 1 Finnlandi liefir orðið
að tjalda því, sem til er til þess
að halda samgöngunum uppi og
þarna voru elstu vagnar, sem jeg
hefi sjeð á æfi minni. Sumir
voru stuttir, með tveimur átta
manna klefum til endanna, en
í miðju var viðarofn til þess að
hita upp klefana. í einum þess-
ara elstu vagna voru þó bestu
sætin, sem til voru í allri finsku
lestinni. -— Annar vagninn har
menjar styrjaldarinnar í vetur,
því að stórt stykki hafði hrokk-
ið úr vegguin undan sprengju
og fjöidi af götum eftir kúlna-
hríð sást á vagninum. Flestir
voru vagnarnir án gass eða raf-
magns til ljósa, en höfðu að-
eins kerti, sem fest voru upp á
sætabökin. Kertin brunnu út
smátt og smátt, svo að ekki varð
nema eitt eftir týrandi í sumum
vögnunum áður en lauk. En okk-
ur leið vel þarna samt og við
skildum máske betur en áður,
hve mikið finska þjóðin hefir
orðið að leggja á sig til þess að
bjarga sjálfstæði sinu og afstýra
örlögum þeim, sem grannþjóðir
liennar suður með 'austanverðu
Eystrasalti liafa orðið að sæta.
Við ljósglæturnar í þorpunum
meðfram brautinni sjáum við
finska herverði. En þar eru líka
aðrir herklæddir menn — Þjóð-
verjar. Áður en við fórum þarna
um liafði þýskum mönnum, bæði
hermönnum og öðrum fjölgað
stórum í Finnlandi. Og á íshafs-
veginum var straumur af þýsk-
um bifreiðum, sem sagðir voru
flytja hermenn milli Iíirkenes í
Norður-Noregi annarsvegar og
finsku hafnarbæjanna Uleáborg
og Vasa liinsvegar. Mikið af þeim
hermönnum hlýtur að hafa orðið
að „hvíla“ sig á leiðinni, því að
víða sáust þeir þýsku.
Við vorum fjóra tíma á leið-
inni frá Tornio til Rovaniemi, og
er hún þó ekki nema 130 kíló-
metrar. Þegar við komum á
þennan síðasta áfangastað járn-
brautarleiðarinnar, var klukkan
langt gengin tvö um nóttina, og
þarna varð að vera nokkuð löng
viðstaða. Heilan járnbrautarvagn
af farangri varð t. d. að losa og
koma honum fyrir í flutninga-
bifreiðum, auk mikils farangurs,
sem fólk hafði liaft með sjer í
ldefunum, en eigi var hægt að
hafa hjá sjer i bifreiðunum sök-
um þrengsla. Og svo var að
koma fólkinu fyrir í bifreiðun-
um og það var líka vandi, því
að rúmið í þeim var nokkru
minna en ráð hafði verið fyrir
gert, svo að sumir urðu að sitja
á kjaftastólum milli bekkjanna
— að góðum íslenskum sið.
Það stytti biðtímann mikið, að
fólkið gat sest inn á veitinga-
liúsið Pojanliovi og fengið mjólk
og kaffi. Þessar góðgerðir þarna
um nóttina voru gjöf frá lottun-
um. Mjólk fæst ekki nema gegn
seðlum i Finnlandi, en lotturnar
höfðu heyrt, að í ferðinni _væri
fjöldi barna og sjúklinga. Þær
söfnuðu því saman seðlum sín-
um og kunningja sinna og út-
veguðu eigi aðeins mjólk til að
gæða fólki á um nóttina, heldur
í nesti til bifreiðaferðarinnar.
Kaffið, sem við fengum var að
vísu ekki kaffi, því að slíkur
munaður fæst ekki í Finnlandi.
Þjóðin drekkur „rúgkaffi“, sem
að vísu er með alt öðru bragði en
kaffið, sem við eigum að venjast,
en er þó hressandi og hlýjandi,
ekki síst um miðja nótt norður
við heimskautsbaug.
Af allri þeirri vinsemd, sem
mætti okkur á hinni löngu
ferð var þessi mest — góð-
gerðirnar í Rovaniemi. Þær voru
„peningar ekkjunnar“ og sýndu
þakklætið frá fólkinu, sem
mundi skerfinn, sem íslendingar
lögðu fram til að hjálpa Finn-
landi á stund neyðarinnar í vet-
ur sem leið. — En frú, sem all-
mikið var við þá hjálp riðin,
sendilierrafrú G. Björnsson, var
þarna á ferðinni. Það var hún,
sem safnaði samskotunum meðal
íslendinga i Kaupmannahöfn. ís-
lendingar í Kaupmannahöfn hafa
að vísu oftast nær litið að miðla
öðrum, en samt fór svo í vetur,
að þarna kom alt, sem um var
beðið — kvenfólkið prjónaði
vetlinga og sokka og hver send-
ingin rak aðra til Finnlands.
Ekki dreymdi neinn þá að innan
s"ex mánaða yrðu yfir 250 Is-
lendingar á ferð norður Finn-
land til þess að komast heim til
sín um einu höfnina, sem ís-
lenskt skip fengi að koma í á
öllum Norðurlöndum.
Rovaniemi er einn þeirra
finsku bæja, sem varð fyrir hörð-
um árásum rússneskra flugvjela
í vetur. Þarna er mikilsvarðandi
brautarstöð, sem Rússar þurftu
að ná á sitt vald til þess að kom-
ast vestur að Uleáborg og slíta
sambandinu milli Suður- og
Norður-Finnlands. Það tókst að
Tulið frá vinstri: Jón H. Sigurðsson, Jens Guðbjörnsson (stýrim.),
Ásgeir Jónsson. Sitjandi: Gunnar Þorleifss. (forræðari) og Erl. Signrðss.
Signrvegararnir í 10. kappröðrarmóíi tslands.
Þ. 14. sepl. s.l. fór fram kappróðr-
armót íslands í 10. sinn á Skerja-
firði, og í 10. sinn fœrðu ræðarar
Ármanns fjelagi sínu heim sigurinn.
Vegalengdin sem róin var er 2000 m.
Keppnin var hörð og lauk þannig
að yngstu keppendurnir báru sigur
lit býtum, og geta þeir þakkað það
áhuga sínum, en ekki livað síst hand-
leiðslu kennarans. Kennari fjelags-
ins, Skarphjeðinn JóJiannsson, æfði
róður hjá róðrarfjelaginu „Skjold“
í Kaupmannahöfn árin 1937 og ’38.
„Skjöld“ er, eins og öllum sem róðr-
aríþróttinni unna er kunnugt, eitt
af fremstu róðrarfjelögunum í Dan-
mörku. Síðustu árin liafa Danir hor-
ið svo af hinum Norðurlöndunum í
kappróðri, að segja mætti að þeir
stæðu þeim langtum framar, Það er
því mikill fengur fyrir hina ungu
róðrariþrótt hjer, að hafa fengið
ágætan mann, sem numið hefir i-
jiróttina þar sem hún stendur fremst
á Norðurlöndum. Árangurinn er líka
með ágætum. Yngstu keppendurnir,
byrjendur frá því í vor og um leið
hinir fvrsth raunverulegu nemendur
Skarphjeðins unnu í frægasta kapp-
róðrarmóti ársins og krýndu sig
sem íslandsmeistara fyrir árið 1940.
— Nú fyrst hafa þeir, sem ánægju
og yndi finna í því, að æfa liina
skemtilegu og hollu íþrótt, róðrar-
ijn-óttina, fengið virðulegan sama-
stað. Glimufjelagið Ármann liefir
reist stórt og vistlegt bátahús við
Naulhólsvík í Skerjafirði, en Skerja-
fjörður er mjög vel fallinn til róðr-
aræfinga, vegna legu sinnar. —
Efalaust mun róðrariþróttin eflast
mikið á næstu árum, því að margir
munu þeir vera, afkomendur eldri
kynslóðarinnar, sem nú, þegar vjel-
knúin skip ösla um sjóinn fram og
aflur, munu líkt og hinir gömlu sjó-
garpar finna yndi í því að þreyta
afl sitt við árina og finna með gleði
hins framsækna manns hvernig bát-
urinn flýgur áfram við hvert ára-
Skarphjeðinn Jóhannsson.
tog að hinu setla marki. Vissulega
liafa kappróðrarbátarnir ekki farið
á mis við menningu tækninnar, því
í stað hinna föstu jiófta, er á kapp-
róðrarbát meðal annars sæti, sem
rennur til á hjólum, svo hægt sje að
ná lengra togi með betri spyrnu.
Róðurinn er holl og óvenju spenn-
andi íþrótt en um leið nokkuð krefj-
andi, cnda mun fyrir að hitta hraust
an dreng og heilan, sem getið hefir
góðan orðstír i hópi ræðaranna.
vísu ekki, en hinsvegar urðu
Finnar að skuldbinda sig til ]iess
með friðarsamningunum, að
lengja járnbrautina frá Rovani-
emi austur að rússnesku landa-
mærunum, svo að hún komist í
samband við Murmanksbrautina
rússnesku.
Ellin breytir draumum æskunnar
í veruleika; það sjest á S'wift, hann
smíðaði vitlausraspítala í æsku og
í elli sinni fór hann þangað sjálfur.
Otbreiðið Fálkann!
VBB5
VDMFHJ[TAirAfl)!EIKffi ÓSIAMDS % Reyk|a«lk
Elzta vcnntQ og tullkomnosto vorksmlðjo sinnar grelnar 6 lilandi
Starfið er margt, -
en vellíðan,
afköst og
vinnuþol er
háð þvi að
fotnaðurinn
sé
hagkvœmur
og
traustui