Fálkinn - 13.08.1943, Blaðsíða 11

F Á L K I N N
11
TVEIR BÆKLINGAR.
Frh. af bls. 9.
hergagnagerð. Fjárþörf ríkisstjórn-
arinnar tH þess að standa straum af
kostnaðinum við ríkisreksturinn all-
an liafi forgangsrjett til tekna þjóð-
ríkjanna og sje þeim kostnaði jafn-
að niður á þau eftir skattþoli þeirra.
en skattþotið er gert ráð fyrir að
alþjóðleg skattanefnd, mynduð af
sjerfræðingum landanna. ákveði fyr-
irfram fyrir þrjú ár i senn. Þó skal
árleg rannsókn á skattþolinu fara
fram ártega, svo að ætið sje farið
svo nærri hinu rjetla, sem unt er
að komast. En því vill liann velja
leið beinnar rikisskipunar að banda-
lag getur, eins og hann glögglega
sýnir, eðlis síns vegna aldrei orðið
svo traust að á þvi megi byggja.
Að öðru leyti en því, að hjer
er um miklu stærri ríkishugniynd
að ræða, er þetta, eins og menn sjá,
alveg hið sama og Bretar buðu
Frökkum upp á þann 16. júní 1940.
En því boði hafnaði franska stjórn-
in með 13 atkvæðum gegn 10, enda
vár þá allt komið á ringulreið þar
í landi.
Um hugmynd þessa reynda, vitra
og ágæta manns getur vitanlega eng-
in dæmt eftir þeim fáu orðum, sem
jeg hefi hjer ritað til þess að skýra
frá henni. Áðurgreindir tveir bæki-
ingar, sem gera grein fyrir lienni,
eru samtals 267 blaðsiður og þó eng
in ónytjumælgi í þeim. Það sen;
hjer er sagt, er aðeins til þess að
benda á þá, ef svo skyldi vera að
einhver vildi kynna sjer málið. Að
gera svo, væri ef til vill ekki óráð,
þvi að sá kemur tíminn, að eitthvert
skipulag verður að gera á heimin-
um, og í honum erum við nú, livort
sem við viljum kannast við það eða
ekki. Og einliversstaðar verða vond-
ir að vera. En einu varnaðiarorði verð
jeg við að bæta: Lionel Curtis ger-
ir, eins og Churchill, Roosevelt,
Halifax og flestir stjórnvitringar
Engilsaxa, ráð fyrir að til sje guð-
leg forsjón, sem ekki láti kjör mann-
kynsins ineð öllu afskiftataus, og
að við, þessar lítilmótlegu mann-
verur, eigum um það að velja, að
vinna með lienni eða móti. Lesend-
ur mínir geta skorið úr því hver
fyrir sjálfan sig, hvort það sje sam-
boðið islenskum vitsmunum og is-
lenskri stórmensku að hlýða á mál
þess manns, sem liefir svona fornfá-
legar skoðanir og hikar ekki við
að játa þær.
Að endingu er það eitt enn, sem
jeg vildi minnast á. Um hin miklu
úrlausnarefni, sem þjóðirnar verða
að reyna að ráða fram úr eftir styrj-
öld þessa, kemur nú sí og æ út
fjöldi merkisrita á ensku, austan
hafs og vestan. Öllum þorra manna
lijer á landi kemur ekki fremur til
hugar að sökkva sjer niður i þau
mál, en að reisa stiga upp i tungl-
ið. En þó eru, guði sje lof, þeir
menn til, sem leita vilja skilnings
á þeim. Mundi það nú vera úr vegi
að þessi litli liópur myndaði með
sjer fjelagsskap til þess fyrst og
fremst að afla merkisrita um þessi
efni og helst einnig að ræða skoð-
anir höfundanna? Jeg vil i þessu
sambandi geta þess, að Ásgeir Sig-
urðsson konsúll sagði mjer eitt sinn
frá því, að l'yrir lians forgöngu
bundust á sínum tima ýmsir menta-
menn hjer í bænum í fjelagsskap
til þess að ná í hin merkustu rit,
er þá komu út á Englandi. Ekki
Hver samdi leikinn,
og hvert er efni hans?
UJ. ShakespzarE
JÓNSMESSUDRAUMUR
Shakespearefræðngiurnn Will-
am Winter telur að þessi
leikur hafi verið sýndur á
Globe Theater 1592, en En-
cyclopaedia Britannica telur
hann frumsýndan 1595—6. —
Hann gerist í Aþenu og í skógi
skamt frá borginni.
ÍAÞENU fornaldarinnar voru það
lög, áð það varðaði dauðahegn-
ingu, ef dóttir neitaði að giftast
manni þeim, sem faðir hennar kaus
henni. Þessum iögum ætlaði Egeus
hinn ráðríki að beita gagnvart Her-
miu dótlur sinni, sem unni elskhuga
sinum, Lysander, en vildi ekki þýð-
ast Demetrius þann ,sem faðir henn-
ar vildi fá fyrir tengdason. Hún af-
sakaði sig með því, að Helen, besta
vinkona hennar var heitin D.emet-
riusi- og að liann hefði játað ást
sína til hennar.
Til þess að umflýja dauðann aftal-
ar Hermia að hitta Lysander úti í
skógi, en þaðan ætla þau að komast
til frænku hans, sem á heima utan-
bæjar, og giftast þar á laun. En Her-
mia er það flón að trúa Helenu vin-
konu sinni fyrir þessari ráðagerð,
og hún blaðrar þvi óðar í Demet-
rius.
En skógurinn, sem þau ætla að
hittast í, er dvalarstaður álfakon-
ungshjónanna Oberons og Titaniu.
Þau voru ósátt um þessar mundir,
því að Titania vildi ekki Játa kong-
inn fá fyrir liirðsvein lítinn umskift-
ingshnokka, sem hún hafði tekið sjer
fyrir kjörson. Oberon bað nú töfra-
púkan Puck að útvega sjer svo
magnað töfralyf, "*að ef það væri
borið á augun á sofandi manni yrði
liún eða liann bráðástfanginn í
fyrstu verunni, sem hún sæi, er hún
vaknaði. Puck fór að ná í meðalið,
en á meðan sá Oberon hina ástsjúku
Helenu, sem hafði farið með Demet-
riusi út í skóginn. Þegar Puck kom
man jeg lengur live hátt árstillagið
var, en nokkuð liátt mun það hafa
verið eftir þeirrar tíðar húgmynd-
um um fjárliæðir. Þó útvegaði Ás-
geir þau kjör, að hinn enski bók-
saJi, sem þeir skiftu við. keypti
bækurnar aftur fyrir tiltekinn hluta
bókhlöðuverðs. Taldi Ásgeir að þetta
liefði verið gagnlegur fjelagsskapur,
og af öllum fjelagsmönnum sagði
hann að þeir Klemenz Jónsson og
Magnús Stephensen liefðu lesið mest
(sennilega liefir liann þó sjálfur
iesið mest þeirra allra). Er ekki ó-
sennilegt að einhver úr þessu fje-
Jagi sje enn á lífi lijer í bænum.
En livað sem þvi líður, sýnir þetta,
að það er ekkert liræðilega frum-
legt í minni tillögu.
aftur bað Oberon hann um að finna
„unglinginn í Aþenubiiningnum" og
nota meðalið á liann, þegar hann
sofnaði næst, í þeirri von að Ilelena
yrði fyrsta manneskjan, sera hann
sæi þegar hann vaknaði.
Næst gerði Oberon sjer ferð i lauf-
skála Titaniu og notaði ástalyfið á
hana með svo góðum árangri að
liún varð óstjórnlega ástfangin af
leiktrúð með asnahöfuð. Og með
brigslyrðum gat liann fengið liana til
að láta umskiftinginn af hendi við
sig, og þau lijónin sættust.
Bráðlega komust þau að raun um,
að Puck liafði ekki farið vel úr
hendi erindið, sem Oberon liafði fal
ið lionum. Hann hafði af vangá lát-
ið töfralyfið drjúpa í augu Lysand-
ers, en ekki Demetriusar. Helena
var ávalt á vakki þarna til að hitta
Demetrius, en liittir nú Lysander,
og vekur liann. Verður hann undir
eins bráðástfanginn af Helenu. En
Oberon tekst að nota gagnverkandi
Jyf á aUjgu Lysanders, þegar liann
sofnar næst og þá lifnar ást lians
til Hermiu á ný. Og samtímis ber
hann ástalyfið i augu Demetriusar,
eins og upprunalega hafði verið til
ætlast. En nú kemur Egeus ráðríki
lil sögunnar, þarna úti i skóginum,
en þangað er hann kominn, til þess
að leita Helenu dóttur sinnar. Þegar
liann lcemst að raun um að Demetrus
er orðinn afhuga Hermiu, en vill
ólmur giftast Helenu, þá felst liann
á, að þau Lysander og Hermia skuii
eigast. En livorltveggja hjónaefnin
eru þeirrar skoðunar, að atburðirnir
í skóginum hafa ekki verið annað
en „Jónsmessudraumur“.
STEININGER SKEGGPRÚÐI.
Á liægri bakka Innfljótsins, ná-
lægt landamærum Bayerns, stend-
ur lítill bœr, sem 'Braunau heitir og
er einkuin kunnur fyrir það nú á
þessuin síðustu og ^erstu timum,
að þar fæddist Adolf Hitler. F.r
Braunau innan landamæra Austui-
ríkis og kunn frá fyrri öldum fyrjr
vefnað, pappírsgerð og bátasmiðar.
En þó er þessi gamli bær kunnast-
ur fyrir það, að þarna var mað-
urinn með eitt lengsta skegg ver-
aldarinnar, Hans Steininger, ráð-
herra og borgarhöfuðsmaðut' í
kirkju bæjarins er legsteinn hans
enn til sýnis með áhögginni lág-
mynd af honum í fullri stærð og
nær skeggið góðan spöl niður fyr-
ir tærnar. Skeggið var 207 senti-
metra iangt og er enn geymt i safni
bæjarins, enda var það stolt bæjar-
ins og eigandans, meðan liann iifði,
en að lokum varð það honum áð
bana, árið 1567. Atvikaðist það svo
að Steininger steig i skeggið á sjer
eitt sinn er hann var að ganga upp
stiga, og datt og meiddist svo illa,
að hann ljest nokkrum dögum síð-
ar.
LÁTIÐ RINSO YÐAR
ENDAST LENGUR
Til þess að hjálpa Rinso-
notendum til þess að láta
Rinso endast betur, hafa
þvotta-tilraunastöðvar Rinso
fundið upp nýja þvotta-
aðferð. Með þessu nióti getið
þjei sparað að ininsta kost.1
þriðjung af þvi Rinso, sem
þjei notuðuð venjulega
aður og þvotturinn verður
prýðilegur.
Þjer lirærið fyrst þvottalög
úr Rinsoog heitu vatni beint
úr krananum. Hafið eigi
meiri lög en svo, að hann
rjett nái yfir þvöttinn þegar
honum er þjappað saman.
Því rninna vatn sepi þjer
notið, því minna þurfið þjer
af Rinso.
Leggið svo tivíta þvottinn I
balann f 12 mínútur. Þó að
Gamli Mátinn Nýi Mátinn _
lögurinn sje ekki meiri en
þetta,, þá verður þvotturinn
skínandi livítur.
IJegár þier haiið þvegið hvita
þvottinn feggið þjer þann
mislita í þvottalöginn i 12
mínútur. Hitinn (handvolgur)
er alveg haofilegur fyrir hann.
Þegar þjer lítið á árangnrinn
—hvíta þvottinn mjall-livítan
og þann mislita tandurhreinan
—munuð þjer ekki láta á
yður standa að viðurkenna,
að þessi Rinso-sparandi aðferð
hrfiur f raun og veru. Auö-
vitað sjer Rinso fyrir öllum
þvottinum yðar og hreingeni-
mgunum líka.
X-R 20J/I-I5I
Sn. J.