Fálkinn - 04.02.1944, Blaðsíða 4

4
F Á L K I N N
Vísindin í þágu enska landbnnaðarins
Tilraunastoðin i Rotbamstead
Eftir Williara Allison
Tilraunastö&in í Rotliamstead í Hertfordshire, sem undanfarin 100 ár liefir
starfaö að landbúnaðarvísindum og uiuiið eigi aðeins breskum heldur og
annara þjóðá landbúnaði úmetanlegt gagn, en þó aidrei orðið eins vel
ágengt og á síðnstu árunnm.
EGAR HITLER hcfir verið sigr-
aður og skriðdrekar og fallbyss-
ur verða að víkja fyrir dráttarvjeluni
og plógjárnum verður Bretland enn
að hafa forustuna í orustu þeirri,
sem öllum orustum er meiri; að
gegna liinu víðtæka lilutverki, sem
enga bið þolir — að flytja iífsnauð-
synjar til hinna sveltandi miljóna
víðsvegar í Evrópu.
Herir hinna sameinuðu þjóða
verða eigi aðeins að koma með
frelsið; þeir verða einnig að koma
með brauðið. Það lærðum við á
Sikiley. Hátt yfir köllin, sem buðú
lierlið okkar velkomið heyrðist ann-
að óp: „Gefið okkur mat!“ og það
óp mun bergmála hvar sem er í
Evropu, eftir að Þjóðverjar hafa
yerið hraktir úr löndum þeim, sem
þeir hafa lagt undir sig.
En að baki því hlutverki að bæta
úr brýnasta fæðuskortinum er ann-
að miklu stórfelldara, sem sje það
að annast um að akrar og býli Ev-
ropu, niðurnídd og rænd af nas-
istum, fái nýja áhöfn og komist aftur
í rækt eins fljótt og unnt er. Sjer-
fræðingar í Bretlandi, Canada, Banda
rikjunum og Rússlandi starfa nú
þegar að því að tryggja það, að hin
liræðilegu óp „hungursneyð“ verði
ekki útgönguvers nasistakúgunar-
innar.
Sir John Russel er fremstur allra
þeirra bresku visindamanna, sem
vinna að þessu markmiði. Ilann er
löngu heimsfrægur maður i land-
búnaðarvisundum og liefir í 31 ár
verið forstöðumaður stofnunar, sem
er enn frægari: tilraunastöðvarnar
í Rothamstead, etia„Rothamstead Ex-
perimental Station". Á hinu kyr-
láta sveitabýli i Hertfordshire og
tilraunabúum þar i kring, hefir
'sir John og samverkaménn hans
eflt þau undirstöðuvísindi, sem mörgu
öðru frennir urðu til Jæss, að draum-
ur Hitlers um að svelta Bretland
inni og Jjröngva því þannig til upp-
gjafar rættist ekki. Eldmóði Jjessara
manna og striti á enska Jjjóðin það
að Jjakka, að lnin hefir miljónir
t ekra af ræktuðu landi, er liafa gefið
‘ svo mikla heimafengna uppskeru,
að þjóðin liefir lifað við sæmilegt
viðurværi undanfarin ófriðarár.
Sá furðulegi árangur, að breskum
bændum skuli hafa tekist á stríðs-
árunum að framleiða mestu upp-
skeru, sem nokkurntíma hefir Jjekst
á Bretlandscyjum, hefði aldrei getað
orðið mögulegar án aðstoðar vís-
indamannanna i Rothamstead. Hjer
verður talið sumt af J>vi, sem þeir
liafa kennt bændunum:
1. Nýjar aðferðir til J>ess að verj-
ast eyðileggingu og sýkingu, sem
á friðartimum ónýtti um 10%
allrar uppskeru i landinu, Þeir
aðhyllast það, í Rolhamstead, að
sýkingarvörn sje betri en lækning
og Jjar sem ekki er liægt að drepa
sýklana hafa fundist ráð til að
verjast eyðileggingunnni, sem Jjeir
unnu áður.
2. Þráðormurinn (wire worm)
er t. d. einn af skaðlegustu erki-
fjendum breskra bænda. Fyrir
stríðið eyðilagði þetta kvikindi
oft fimtung hveitiuppskerunnar í
sumum hjeruðum; var þetta al-
varlegt mál þá, en liefði verið
eyðileggjandi á ófriðartíma. Ein-
hvernveginn varð að þjarma að
þessu ófjeti eða útrýma Jjví, ef
Bretar átlu að fá sitt daglega
brauð á styrjaldarárunum.
Þá tóku Jjeir sig til í Rptliam-
stead og fundu aðferð til að mæla
nákvæmlega hve margir ormar
væru að meðaltali i ákveðnum
fleti aktirs. Afleiðingin var sú
að ef mikið var af ormum (mikið
var Jjað talið ef yfir lVi miljón
orina voru í hverri ekru, eða
4.05 dekar) var bændum ráðið
frá að rækta hveiti eða kártöflur
á Jjví landi, lieldur að sá ljar
baunum eða liör, sem er ónæmt
að kalla má fyrir Jjráðorminum.
Ef ormafjöldinn var í meðal-
lagi var akurinn sáður byggi, en
ef hann var undir ákveðnu lá-
marki var þorandi að sá hveiti.
Þessi rannsókn ein hefir sparað
10—20% uppskerumissi, á undan-
förnum árum, en ekki skýrði sir
John Russel frá árangrinum fyrr
en í haust, er nýtt met varð í upp-
skeru Breta.
3. Aukin þekking á notkun áburð-
ar. Með Jjví að rannsaka allskon-
ar jarðveg á rannsóknarstofunum
í Rothamstead liefir verið hægt
að finna hverskonar áburður
hæfi lionum best. Nú geta bú-
fræðingar, hvar sem er á landinu
fljótlega fundið upp á liár, hve
mikið eigi að bera á Jjennan eða
þennan akur, af kalki eða fosfati.
Felst í Jjessu mikill sparnaður
af dýrmætum og torfengnum á-
burði, sein ella liefði farið í
súginn.
Hjer er eitt dæmi enn um ráð-
leggiúgar Rothamsteadmanna. —
Þeir hafa komist að raun um,
að salt eykur mjög vöxt sykur-
rófna. Þeir sýndu fram á, að fyrir
liver 500 tonn af salti, sem borið
var á, óx sykurrófnavöxturinn um
somú Jjyngd af sykurrófum.
4. Vísindamennirnir i Rotliam-
stead tóku sjer fyrir hendur að
Broadbalk Field heitir þessi friegi tilraunaakur í Rothcunstead, en þar hef- Búvisindamenn frá ýmsum hinna sameimiðu þjóða heimsœkja Rothamstead
ir verið rækiað hveiti i heila öld. Til vinstri hefir verið borinn húsdýra- til þess að kgnna sjer þar nýjustu rannsóknir og uppgötvanir. Eftir stríð
áburður á akurinn, en til hægri hefir aldrei vcrið borinn húsdýraáburður. ið eiga þessir menn að notfæra sjer kunnáttnna þaðan, heima hjá sjcr.