Fálkinn - 04.02.1944, Blaðsíða 8

8
F A L K I N N
Arthur Omre:
Hverfum aftur til náttúrunnar!
Ú HEFIR EKKI FENGIÐ
bændauppeldi, hefir aldrei
verið bóndi — og verður
aldrei bóndi! Það á ekki við þig
jjað starf. Þú erl ekki með nein-
um bóndasvip . Þú ert kaupstað-
armaður í liúð og bár og iii'eira
að segja skrifstofumaður. Lúk-
urnar á þjer snúa öfugt jjegar þú
átt að snerta sveitavinnu. Þú
gelur ekki einu sinni tálgað spýtu
svo í lagi sje, og ekki getur þú
lagt á öxi — því síður Ijá!
— Þú hefir sjálfsagt rjett að
mæla, Tóni. sagði jeg.
— Þú hefir gott af að hevra
sannleikann, lasm. Þið kaupstað-
arbúar lialdið, að þið getið keypt
ykkur margveðsetta jörð fyrir
fáein þúsund krónur út í liönd
og sest að í sveitinni og orðið
ríkir á jjessu, þegar öll önnur
sund eru lokuð fyrir ykkur. En
J)að tekst ekki, segi jeg. Það
tkst aldrei. Jeg Iilæ að sjálfum
mjer í bvert skifti sem jeg sje
einhvern reyna |)að. Frómt frá
að segja J)á befi jeg aldrei sjeð
annan eins erkibjálfa í búskap
og þig. ()g ekki á konugarmurinn
þinn heldur mikið erindi á jörð
sem þarf alla |>essa vinnu, sem
unnt er að fá, svo að bún kom-
ist á rjettan kjöl aftur. Þið málið
húsið og þykist ætla að verða
fínt fólk, en vinnufólkið svíkst
um, er blóðlatt og' svo kjaftforl
í þokkabót, sem reyndar er eng-
in l'urða, J)vi að vinnufólkið i
sveitinni ber ekki virðingu fyrir
öðrum en ósviknum bændum,
sem kunna starfið og sem kunna
að taka í lurginn á vinnufólkinu
og venja það af að vera hyskið.
Nú skal jeg gefa Jjjcr gott ráð,
j)vi að jeg vil j)jer ekki annað
en vel, Hamran.
Og bvað er það, Tóni?
— Seldu jörðina aftur undir
eins og j)ú getur og' farðu í
kaupstaðinn undir eins og þú
getur böndum undir komið. Það
er gott ráð, Hamran. Settu j)ar
upp mjólkurbúð, úr J)ví að J)ú
ert nú upp á vissan máta kom-
inn i mjólkina bvort sem er,
híhíhí. Það stendur svo lieppi-
laga á fyrir l)jer, að J)ú getur
fengið peijingana þína aftur,
þvi að jarðir bafa slígið í verði
þessi tvö ár, sem þú liefir verið
að myndast við að búa. Þú færð
peninganna aftur, þessi sjö þús-
und, sem þú lagðir fram í pen-
ingum og ef til vill svo sem tvö
i viðbót, svo að J)ú befir efni á
að setja upp mjólkurbú, hílií.
—■ Hvernig J)ú hefir getað greitt
vexti af tuttugu þúsundum og
meira að segja uppkomnum
vinnumanni og vinnukonu fult
kaup, já það sþil jeg nú bara
ekki. Enda skuldarðu víst mest-
megnis beljustrýllurnar þínar
og trunlurnar?
Jeg skulda fimm J)úsund
í þeim, svaraði jeg.
Þessar tíu beljur eru varla
meira en svona rúmlega þrjú
þúsund króna virði og jálkana
getur J)ú ekki selt, J)ví að ann-
ar er afsláttardróg en liinn er
btaður og magur stalliim. Eftir
þrjú ár eru þeir ekki annað en
ólseig brossabjúgu. Seldu J)etta
meðan tími er til, Hamran. —
Þessi skógarteigur er til einskis
nýtur nema í eldivið. Jörðin er
of sendin. Ójú, ef þú hefðir
stóra og góða áböfn á jörðinni,
sem gæfi góðan arð, og þú befð-
ir nægan áburð, J)á væri öðru
máli að gegna. Þetta er gotl
kartöfluland.
— Já, sagði jeg. Hefði jeg
ekki fengið J)essar tvö Iiundruð
tunnur af kartöflum J)á liefði
jeg ekki verið á marga fiska.
Það voru þær, sem björguðu
mjer síðast. Þetta eru ágætar
kartöflur, sem spretta bjerna í
sandinum.
— O sussujá. Víst eru þæi
góðar. Þær eru J)að eina, sem
J)jer hefir tekist svolítið við,
Hamran. En J)ú blýtur að skilja
Hamran, að ef J)jer á að takast
að koma rækt í niðurnídda
jörð eins og J)essa, J)á verður
J)ú annaðhvort að bafa nokkur
þúsund krónur að grípa til, eða
að þú verður að púla og strita
vinnufólkslaus — bæði J)ú og
kerlingin þín. En }>ú ert engin
slritbóndi, eins og jeg befi sagt
J)jer áður, og konan þín er oi'
fín til að vinna. Enda kann bún
víst ekkert til J)ess og súr og
geðvond verður bún líka, J)að
getur J)ú reitt J)ig á, J)ví að ekk-
ert Jjykir kaupstaðarkonum böl
vaðra en að vera lmsmóðir á
ljelegri sveitajörð, enda lái jeg'
þeim það ekki, því að sveitavinn
unni verður maður að venjast
l'rá því maður byrjar að skríða,
ef að noklcuð lag á að vera á. ,
Jæja, Tóni? Það er þá eng-
in leið til að jeg geti fengið J)essi
finnn Jiúsund krónur að láni lijá
J)jer, þykist jeg skilja?
—• Nei, nei, lasm. Jeg fleygi
aldrei peningum í sjóinn. Þú
getur ekki vænst þess af mjer
að jeg geri J)að. En jeg befi
gefið þjer gott ráð, Hámran.
Seldu, lasin, meðan tími er til.
Jeg befi ekkert út á J)ig' að setja.
Mjer er meira að segja vel-til
j)ín að mörgu leyti. En þú erl
bara eng'in bóndi. Af bverju
sleptir þú þessari góðu atvinnu
í böfuðstaðnum? Mjer er sagt
að J)ú bafir sagt benni upp sjálf-
ur.
Já, jeg sagði upp sjálfur.
En sannast að segja gerði jeg
j)að vegna J)ess að jeg var bvatt-
ur lil þess.
—He-e? Var það?
Tóni stóð þarna og pirði aug-
unum, stór og digur og kíkti á
mig og' hefir áreiðanlega fund-
ist jeg vera flón, að segja honum
ólilkvaddur, að jeg bafi mist
stöðuna. í augnablikinu stóð
mjer alveg á sama um þctta.
Hann stóð J)arna og borfði yfir
engjarnar og gaut liornauga til
mín við og við, eins og liann
væri að gera mat á mjer alveg
frá nýju sjónarmiði — reynds
bónda, sem befir megnustu ó-
trú á þeim, sem ekki vegnar
vel.
Mjer var fullljóst að í eins-
konar ergelsi bafði jeg gert J)á
skissu með J)ví að blaðra að
mjer befði verið sagl upp, sve
að jeg bætti við — án J)ess að
taka sannleikann bátíðlega. —
Þú skilur J)að, Tóni. Jeg' var
yngsti starfsmaðurimi á skrif-
stofunni og tveir okkar urðu
að vikja, vegna J)ess að bús-
bóndinn Iiafði ekkert banda
okkur að gera lengur.
—- Mjá, sagði liann. — Nú,
svoleiðis. Ojæja. Ekki kemur
J)að mjer við og ekki skal jeg
láta J)að berast. Jeg er ekkert
gefinn fyrir að bera slúður. —
Hvað ætlar J)ú nú að taka fyrir?
Jeg befi bugsað mjer að
fá fimm þúsund lil láns og
borga tvö upp í beljulánið, og
svo befi jeg hugsað mjer að
setja upp gistihús í búsinu.
Við getum vel verið i bjallinum
við hjónin.
Ykkur teksl ekki að láta
sumargistihús borga sig. Þess-
ar sumarvikur eru of stuttar
til J)ess. Sumum getur tekist J)að.
En J)að Cr með J)etla eins og
búskapinn. Maður verður að
kunna J)að. Kunna það vel. Kon-
an þín getur ekki rekið matsölu.
Hún er of fin til Jiess, og of mein-
laus líka. Þá væri skárra að
leigja liúsið eða leigja lierbergi
einstöku fólki, sem sjer um mat
banda sjer sjálft. Og J)á veistu
upp á bár bve tekjurnar verða.
Það er nokkuð til í J)essu,
sagði jeg.
Það er alveg áreiðanlegt,
Hamran. Og vertu ekki of ódýr
á J)ví. Kaupstaðarfólkið kann
áreiðanlega vel við sig bjá J)jer,
J)ví að búsið er laglegt og ekki
nema tveggja mínútna gangur
niður i fjöru eða á bryggjuna.
Gerðu þetta, og seldu svo jörð-
ina eins fljótt og J)ú getur en
})ó ekki í bráðræði. Talaðu við
Golden málaflutningsmann.
Hann er bestur.
Jeg þekki liann vel.
Jæja, svo að j)ú Jækkir
bann? ,
Já við vorum saman við
nám, bann og jeg.
JEG HORFI á eftir Tóna þar seni
hann geklc stór og digur yfir
akurinn og inn í skógarásinn, þang-
að til hann komst í livarf. Jeg liafði
ekki gert nijer neina von um að
fá þessi fimm þúsund en spurði
bara í einskonar örvæntingu.
Laufið var fallegt og sprettandi
á birkinu meðfram steingarðinum,
og grasið var með þéssum Ijósgræna
yndislega lit, sem það hefir snemma
á vorin. En skapið mitt var ekki
þessu líkt. Vinnumaðurinn urraði
og sagði „umm“ þegar jeg talaði
við hann, stelpan varð latari og
önugri með hverjum (legi og leit
á mig með fyrirlitningu þegar liún
hjelt að jeg sæi það ekki, og konan
mín hún Lína, var döpur og minnt-
ist oft á, að belra væri þó að vera
í kaupstaðnum, úr því að engin ráð
væru lil að koma jörðinni i rækt,
og lagi á búskapinn. Gæti jeg ekki
reynt að ná mjer í einhverja stöðu
aftur? Veturinn liafði verið ömurleg
ur og langur. Það einasta sem þreifst
voru krakkanir, Litla-Lina og Andrj-
es, og tvær giltur með grísi og svo
tuttugu hvít ítölsk hænsni. Lína
liafði tekið öllu með lirifningu fyrsta
kastið, þvi að lnisið var stórl og
fallegt eins og á höfðingjasetri.
Jeg fór inn, vatt mjer í jakkann
utaii yfir samfestinginn og kallaði
inn að jeg yrði að bregða mjer inn
i bæ til þess að tala við slátrarann.
Jeg átti nefnilega þrjár kvigur, sem
jeg ætlaði að setja á, og fimm vor-
kálfa. Nú þurfti jeg á peningum að
halda í snatri, svo að jeg varð að
fórna slátraranum bæði kvigunum
og kálfunum, þó að mjer -væri það
nauðugt.
Lína kom fram í dyrnar. Jeg sá
að hún liafði grátið. Jeg klappaði
henni á kinnina, og sagði að allt