Fálkinn - 02.06.1944, Blaðsíða 5

FÁLKINN
5
að fara upp í liann. Útblástrin-
um veldur efnablanda ein, sem
fylgir ‘bátnum og fyllir hann
með lofti undir eins og hann
snertir vatnið.
Hjer hefir verið talað um litlu
eins manns björgunarhátana,
sem fylgja orustuflugvjelunum.
Á sprengjuflugvjelunum eru
notaðir stærri bátar, sem geta
borið sex manns. Þessir hátar
eru venjulega festir neðan í
vængina og losna og þenjast
út undir eins og þeir snerta sjó-
inn.
'Ahöfnin syndir svo að hátn-
um og kemur sjer um borð. Ef
leki skyldi komast að bátnum
er hægt að gera að honum á
svipstundu með þeim tækjum
er hverjum hát fylgja. Enn-
iremur fylgja bátnum handdæl-
ur, sem hægt er að nota ef svo
kynni að fara, að loftið dvínaði
i bátnum — þá má ávalt pumpa
þá upp við og við eins og hring
á reiðhjóli eða vindsæng. Sum-
um stærstu sprengjuflugvjelun-
um fylgja fleíri hátar en einn.
Um Vistir og verkfæri er bú-
ið trvggilega i vatnsþjettum
umhúðum, og böglarnir festir
í hátana sjálfa.
Tvent af því, sem sist má
vanta eru árarnar — eða hreif-
ana mætti eins vel kalla það,
því að þetta eru ekki annað en
stórir loftpokar, sem festir eru
á hendurnar- og smápakkar
með efni, sem kallað er fluor-
escine. Það hefir reynst svo að
gulur litur sjáist lengst að á
sjó og skeri hest úr blágráa litn-
um, sem þar er yfirleitt ríkjandi
Þessvegna eru mennirnir með
ljósgular hettur á höfði og í úlp-
um af sama lit, en auk þess
fylgir hjörgunarhátnum gult
flagg allstórt, sem hægt er að
draga upp á stöng úr gúmmí.
En svo kemur f luorescine einnig
að notum. Ef því er helt í sjóinn
þá verður hann gulgrænn á lit-
inn, þannig að ljósleitur hring-
ur myndast kringum mennina
í hjörgunarbátnum, og er hægt
að sjá mann úr nokkurra km.
lofthæð.
Þessvegna hefir fluorescine
orðið orðið eitt af hjálpartækj-
um vísindanna til þess að finna
flugmenn á reki, að ógleymdum
hinum svonefndu Very-ljósum
og í’eykbombum. Björgunarhát-
urinn, sem er blásinn út með
sjálfvirkum útbúnaði heldur
mönnunum á floti. Sáraumbúð-
ir og meðul, ásamt samþjöpp-
uðum næringarefnum, mjólkur-
töflúm og þvílíku, halda í þeim
lífinu þó að það dragist að þeir
finnist.
— En að svo komnu hefir
aðeins verið sagt frá gúmmi-
Flugvjelar era ávalt á ferli til aö leita uppi nauöstadda flugmenn. Hjer
er ein þeirra og ennfremur björgunarbátur, sem kominn er aö manni í
gúmniíbát.
bátunum, sem flugmennirnir
hafa með sjer í ferðalögum sín-
um. En til vara er meðfram
Englandsströnd, á þeim stöð-
um, sem leiðir flugmannanna
liggja aðallega um, mikið af
hjörgunarbaujum og svo flek-
um, sem lagt er við stjóra úti
á hafi.
Á baujum eru linur og kaðal-
stigar svo að nauðstaddir menn
geti komist upp í körfuna, efst
á baujunni, en þar er útbúnað-
ur til þess að senda frá sjer
ljósmerki. Og í körfunni er
einnig vatnsþjett hylki, þar
sem geymdar eru vistir, útbún-
aður fyrir hjálp i viðlögum,
gult flag^ og neyðarmerki,
drykkjarvatn, hljóðpípa og svo
kyndill.
Flekarnir eru líkastir smáum
vatnaprömmum. Þeir eru um
níu metra langir, málaðir eð
ljósgulum og rauðum lit. 1 ann-
an endann liallar borðinu nið-
ur að sjónum, svo að þjökuðum
mönnum reynist auðveldara að
komast upp í þá og ennfremur
eru á þeim kaðlar og stigar
niður í sjóinn. Undir eins og
skipsbrotsmaðurinn kemur inn
i klefann á flekanum finnur
hann þar hverskonar hressing-
ar og svo fatnað.
Á flekanum eru einnig ýmis-
konar tæki til að senda frá sjer
merki, þar á meðal allsterk
loftskeytasendistöð. Þarna er
matur og diykkur svo sem
kjöt og grænmeti, te, kólcó,
koníak, romm og vatn. Þar eru
og hitunai’- og eldunartæki, og
í’ekkjur, handklæði þvottaskál-
ar og nærfatnaður. Sömuleiðis
sígarettui’, hækur, tímarit og
spil og töfl.
En allt þetta er aðeins önnur
hlið málsins. Hin hliðin er
hjörgunin sjálf, hvort heldur er
úr gúmmíbát, bauju eða fleka.
Undir eins og S.O.S.-merki heyr-
ist i útvarpinu, frá flugmanni,
sem hefir hlekkst á, hefst björg-
unarstöðin handa.
Á hverri stöð enska strand-
varnaflugliðsins er flugvjel á-
valt höfð til taks til þess að
leggja af stað samstundis í
leit að flugmanninum, sem orð-
ið hefir að lenda á hafinu. í
vondu veðri eða þoku getur
þessi leit tekið nokkra daga.
Til þess að veita hinum nauð-
stöddu flugmönnum þá hjálp,
sem unnt er að veita úr lofti,
hefir leitarflugvjelin með sjer
hin svonefndu Lindholm-hjálp-
tæki. Þeim er varpað niður á
hljeboi-ða við hinn nauðstadda
og lætur liann sig reka að þess-
ari sendingu og nær henni fvrir
borð i gúmmíbátinn sinn.
Þessi sending er mjög hugvit-
samlega útbúin. Hún sarnan-
stendur af mörgum vatnsþjetl-
um hylkjum, sem geyma ýmis-
konar nauðsynjar og eru fest
saman með langri, gulri línu.
En í öðrum enda línunnar er
vara-gúmmíbátur, sem blæs sig
út sjálfkrafa um leið og hann
snertir vatnið. I hylkjunum eru
lil dæmis matur, meðul og um-
húðir, kemisk hitaðar flöskur
og önnur þæindi.
Undir eins og flugvjel hefir
fundið flugmann á reki skiftir
það ekki mörgum klukkustund-
um áður en björgun getur farið
fram. Flugvjelin símar til hinna
hraðskreiðu björgunarbáta, sem
hvarvetna eru á vakki, og gef-
ur þeim upp staðinn, sem hald-
ið skuli á og innan skamms er
hrakningunum lokið og hinir
nauðstöddu komnir undir þilj-
ur.
Nýjasta tcgund þessara hjörg-
unarbáta eru 21 metrar á lengd
og koniast 40 km. á klukkust.
Þeir komast leiðar sinnar i að
heita má i livaða veðri sem er,
geta farið 320 km. frá bæki-
stöð sinni og hafa rúm mið-
skips fyrir 12 þjakaða'menn.
Þó verður eigi skilið svo við
þessa frásögn að eigi sje getið
um nýja tegund af björgunar-
hátum, sem hægt er að kasta
útbyrðis úr flugvjel til manna,
sem eru á reki í gúmmíbátum,.
Það eru sjerstakar flugvjelar,
sem flytja þessa báta og kasta
þeim niður eins nærri hinum
nauðstaddu og unnt er. Fallhlíf
fylgir bátnum og tekur af hon-
um hraðann og undir eins og
liann snertir sjóinn fer hann
á rjettan kjöl. í bátum þessum
eru tvær gangvjelar í vatns-
þjettum umbúðum. Þar er og
alfatnaður, ytri og innri, á
nokkra menn, útvarp, matvæli
og merkjatæki.
Það er til dæmis um gagn-
semi björgunartækja enska flug-
hersins að á einni viku, meðan
loftárásir stóðu í sifellu á Þýska
land og undirokuðu löndin á
meginlandinu, björguðust 101
enskir og amerikansir flugmenn
með þessum hjálpartækjum.
KVENNADÁLKUR
Gömul fót sem ný.
Ef kápan yðar eða kjóllinn eru
orðin eitthvað slitin og úrelt, er
auðvelt og kostnaðarlítið að breyta
þeim eða þá sauma úr þeim aðra
fiík, sem getur orðið sem ný. —
Hjer fara á eftir nokkrar leiðbeín-
ingar um það efni.
Kápunni má breyta með því að
setja á bana vasa og ermar úr öðru-
vísi litu efni. Svo er líka hægt að
sauma úr henni frakka á soninn
eða kápu á dótturina.
Samkvæmiskjólinn er hægt að stytta
og nota sem eftirmiðdagskjól, gera
úr honum náttkjól, undirföt eða
biússu, eftir þvi hvernig efnið er
i honum.
Eftirmiðdagskjóllinn getur orðið
sem nýr með smávægilegum breyt-
ingum. Sje hann úr „taft“, „satine“
eða „crepe“ er hægt að sauma úr
honum undirkjól, en pils sje Iiann
úr ullarefni eða strigaefni. Einnig
er hægt að sauma úr honum blússu,
ef hann er til dæmis úr blúnduefni,
eða öðru þunnu efni.
Náttkjóla má nota til þess að
sauma úr blússur, náttjakka, undir-
föt handa telpum, smábarnahúfur og
jakka.
Morgunkjólnum er hægt að breyla
i svuntu, skriðföt o. fl.
Svona er allavega hægt að breyta
fatnaði og fer það auðvitað eftir
nýtni og hagsýni hverrar húsmóður,
Frh. á bls. li.