Fálkinn - 10.05.1946, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
o
inn sem Petain, sjálfur mar-
skálkur Frakklands, undirskrif-
aði vopnahléssamningana við
Þjóðverja. En að baki þessu
glæpsamlega framsali frönsku
þjóðarinnar má þó grilla í þá
staðreynd, að franska þjóðin
var þess algerlega ómegnug að
standa á móti liolskeflunni
iniklu að austan. Hana skorti
þrek, hana skorti vopn, fólk og
æsku. „Hver dirfist að liggja
okkur á liálsi fyrir þetta?“ spyr
hinn ósvikni Parísarbúi. Þið
útlendingar gleymið alveg einu:
Það vorum við, sem áttum
mestan þátt í að hjarga menn-
ingunni og frelsinu, í fyrri styrj-
öklinni. í þeirri stju-jöld var
það Rússland, sem brást. Er
hægt að húast við því, að sama
þjóðin láti mergsjúga sig og
tæma úr sér blóðið hvað eftir
annað? Hefðum við háð þessa
styrjöld til enda, með álíka
mannfórnum og síðast, þá hefð-
um við verið dauðadæmd þjóð
á sigurstundinni. Þið áfellisl
okkur fvrir að við höfum ekki
nóg lið. Það er því að kenna,
að miljónir okkar bestu manna
féllu á vígvöllunum 1914 - ’18.
Og það stafar einnig af því,
að það er ekki samkvæmt lífs-
hugsjón okkar að nota konurn-
ar okkar sem útungunarvélar.
Ilefir veröldin nokknrn rétt lil
að krefjast þess af okkur, að
við hrjótum í hága við þær
kröfur, sem við gerum til hfs-
ins, og við þann menningar-
grundvöll, sem við byggjum á,
lil j>ess að við með 25 ára milli-
bili séum viðbúnir að hrinda
áfásuni, sem ekki koma okkur
einum við heldur öllum menn-
ingarþjóðum?
Ef til vill ekki. En spurning-
in er: Getur þjóð, hreinræktað
sína eigin tegurid velsældar í
landi, sem flóir af öllum lífs-
ins gæðum, á þann hátt meðal
annars, að fólksfjöldinn standi
í stað, án þess að þetta verki á
afstöðu sömu þjóðar til ann-
ara þjóða, og aðstöðu hennar
í tilverunni? Veröld sem fleygir
fram með reginhraða — hæði
að því er snertir fólksfjölgun
og framleiðslugetu. Það hlýtur
að draga að því, að sú þjóð,
sem lokar sig inni til þess að
njóta lífsins, missir ekki aðeins
stöðu sína, sem stórveldi, held-
ur verður beinlínis veröldinn'
til vandræða. — Náttúran ei
„hrædd við tóma rúmið“.
f dag verður Frakkinn að
horfast í augu við þá staðreynd,
að þjóð hans er ekki talin til
stórvelda. Þetta er ákaflega öm-
urleg slaðreynd, því að París
var orðin svo vön að vera horg
heimsviðburðanna og skrifa
Gunnar Larsen
iðjuhöldur og fyrrum danskur ráð-
herra, er nú í fangelsi ákærður fyr-
ir samstarf og aðstoð við Þjóðverja.
Hann flúði til Svíþjóðar en skilaði
sér aftur og þóttisl ekki liafa borið
annað fremur fyrir brjósti en heill
ættjarðarinnar, ölt stríðsárin. Meðal
annars rak hann mikla sementsgerð
í Álaborg. Nú hefir félag sements-
gerðarmanna þar samþykkt ályktun
til vinnuveitendafélagsins þess efnis
að ríkið taki að sér rekstur sements-
gerðanna. Segir i ályktuninni að öll
fyrirtæki Larsens hafi unnið svo
mikið fyrir Þjóðverja, að þau hljóti
að teljast skaðleg þjóðinni.
SKAKKI TL’IiNINN í Pisa hallaðisl
forðum um 4,9 metra — þ. e. lóð-
rétt lina frá turnbrúninni var 4,9
frá undirstöðunni. En við mælingar,
sem gerðar voru fyrir nokkrum
árum kom það á daginn, að skekkj-
an var ekki nema 4,3 metrar. Turn-
inn er með öðrum orðum að réttast.
IIið frœc/a Concorde-lorg í Paris.
Sigurboginn i París
sögu. En á hinn bóginn — er
það nú eiginlega svo mikilsvert
að vera sigurvegari á vigvell-
inum, er það ekki úrelt form
mikilleikans? í dag eru það
visindamennirnir, sem vinna
styrjaldirnar. Þeir geta lagt heil
lönd í rústir. Þau minnismerki,
sem reist hafa verið i París
yfir mikillæti sigurveganna.
Sigurboginn, súlan á Venóme-
lorgi, steypl úr fallbyssum ó-
vinanna eru vitnisburður
krafta, sem í raun og veru er
ekki heint gegn menningunni
og mannkyninu. Ofheldi hefir
skapað ofheldi alll þangað til
i síðustu styrjöld, sem í versta
falli verður sú næstsíðasta er
plánetan Tellus þarf að skamm-
ast sin fyrir.
Parísarbúar reyna að taka
þessari nýju aðstöðu, sem þjóð
þeirra á nú í, með einskonar
kæruleysi. Þeir láta lifið hafa
sinn gang eins og áður. Þeir
fá sér strammara á sömu kaffi-
húsunum og áður, og dufla við
uppduhbuðu stúlkurnar sínar
eins og áður. Þeir reka svartari
markað með þeim skorti á sið-
gæðistilfinningu, sem þeim er
eiginleg. Þeir tala um landráða-
málið, um de Gaulle, um
kommúnistana, um byltinguna
sem standi fyrir dyrum, eins
og j)eir væru að rahba um ein-
staklega lítilsverð málefni en
þó með ofurlitlum ástríðuhreim
í röddinni. Þeir virðast ekki
setja ástandið fyrir sig og vera
fremur ósnortnir af því. Tím-
arnir eru svo óendanlega ríkir
að gífurtíðindum, þeir flytja
vísana svo hratt, að það er
ekki nokkur leið að fylgjast
með því. En eitthvað stenst ávalt
rás viðburðanna. Hinn raun-
verulegi mikilleiki Frakklands
stenst hana. Afrek þess sem
eitt af forustulöndum á sviði
lista og hókmennta, hæfni þess
til að skapa þau áhrif og hug-
sjónir, sem gera lífið vert þess
að þvi sé lifað.
Steinsúlan hér i París vitnar
um hvernig ])cssum menningar-
arfi hafi verið safnað, — frá
hinum himingnæfandi Gotastil
miðaldanna, um lífsfrjómagn
endurfæðingarinnar, gnægðir
barok-stílsins og léttúð rokoko-
stílsins, strangleik empire-stíls-
ins og lolcs sambland síðai’i
tíma af þessu öllu. Hver verður
stíll okkar eigin tíðar? Það mól-
ar fyrir honum fyrir 20 árum
hjá fransk-svissneska húsameist
aranum Corhusier, en liann hef-
ir borið frani stórfenglegt frum-
varp að nýsmíðum í París:
Stóran garð í miðri borginni
með skýjakljúfum allt i kring.
Gorbúsier hefir rétt að mæla,
er hann segir að París verði
ávalt að hæta við sig, til þess
að sýna vöxt menningarinnar.
1 dag 'er það slagorð, að Frakk-
land verði að endurfæðast. Og
þá setur það áreiðanlega nýjan
svip á hið eilifa en síhreytilega
andlit horgarinnar við Signu.