Fálkinn - 11.04.1947, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEB MYNDUM
Ritatjðri: Skúli Skúlason
Framkr.stjóri: Srarar Hjaltestcd
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar ískriftir greiðist fyrirfram
HERBERTSpre/if
SKRADDARAÞANKAR
Það er tortryggnin, sem mestu
spillir í sambúð manna og þjóða.
Og hún er afkvæmi svika og óorð-
heldni. Tortryggniti heíir aldrei
verið meiri en. nú, enda hafa nefnd-
ar ódyggðir aldrei blómgast jafn vel
og á liðnum árum.
Hitler gerði samninga við önnur
ríki, að þvi er virtist fyrst og fremst
til þess að fá tækifæri til að svíkja
þá. Hann hafði griðasamning bæði
við Pólland og' Rússland þegar hann
réðst á þessar þjóðir. Bothmann
Hollvveg kallaði gamninginn um hlut-
leysi pappírssnepil. Og Bismarck
sagði: „Samningar eru ágætir, svo
lengi sem til eru flón, sem vilja
halda þá.“
Það er engin von til að vel gangi
að koma á friði í veröldinni með
enduróminn af þessu í eyrunum.
Enginn þorir að trúa einlægni
hinna. Stórveldin lieimta öryggi
hvert gagnvart öðru, þau heimta
vígstöðvar og þau heimta heil lönd,
sem áhrifasvið. Þau etja fram peð-
um fyrir sig og’ láta þau rífast í
orði kveðnu eins og leikhúsbrúður,
en kippa sjálf í þræðina og ráða
hreyfingunum. Ráðstefna er lialdin
eftir ráðstefnu og vikum og mánuð-
um saman rifast fulltrúar þjóðanna
og lítill virðist árangurinn, því að
það eru svo mörg Triestemál í heim-
inum, að venjulegri mannssál geng-
ur illa að skilja, að það vinnist tími
til að afgreiða þau öll.
Með vopn hinnar algeru eyð-
leggingar yfir höfði sér rifast ráð-
andi þjóðir lieimsins - stundum um
keisarans skegg. Enginn þeirra vill
styrjöld, en allar eru liræddar við
styrjöld, þó að sá, sem nefndur var
„eini óvinur og friðarspillir mann-
kynsins“ sé að velli lagður. Nú
skammast samherjarnir fyrrverandi
og skemmta skrattanum með þvi og
þeim, sem enn trúa á ofbeldisstefnu
Hitlers og á það, að lýðræðið geti
aldrei orðið þess megnugt að stjórna
neinni veröld fram á leið.
Og það sem þessu veldur fyrst
og fremst er ekki ágirnd til landa
eða meiri völd, heldur er það tor-
tryggnin. Hræðslan við ágengni
hinna.
íslenzka prentarafélag 50 ára.
Núverandi stjórn II. í. P. Sitjandi frá vinstri: Árni Gnðlaugsson, ritari, Stefán Ög-
nuuulsson, formaður, Meyvant Ó. Hallgrimsson, gjaldkeri. Standandi: Pétnr Stefánsson,
v ineðstjórnandi og Gestur Pálsson, meðstjór nandi.
4. april 1897 gerðu 12 íslenskir
prentarar með sér félagssamtölc og
stofnuðu Hið islenska prentara-
félag. Stofnendur voru þessir: Aðal-
björn Stefánsson, Benedikt Pálsson,
Bergþór Bergþórsson, Davíð Heil-
mann, Einar Kristinn Auðunsson,
Friðfinnur Guðjónsson, Guðjón Ein-
arson, Hafliði Bjarnason, Jón Árna-
son, Stefán Magnússon, Þórður Sig-
urðsson og Þorvarður Þorvarðarson,
sem var forgöngumaður um stofnun
félagsins og fyrsti formaður þess.
Af þessum hópi eru nú aðeins tveir
Jón Árnason.
á lífi, þeir Friðfinnur Guðjónsson
og Jön Árnason. Með Þorvarði
sátu í fyrstu stjórninni þeir Frið-
finnur og Þórður Sigurðsson.
Saga Hins íslenska prentarafélags
eða H. í. P., sem eru fyrstu samtök
faglærðra verkamanna hér á landi,
er gagnmerk og ekki síst vegna
þess, að félagið hefir ætíð staðið
vörð um heill félagsmanna og rið-
ið á vaðið um ýms menningar- og
þjóðþrifamál, sem skapað hafa ör-
yggi og betri afkomu hinna vinn-
andi stétta. Einna merkast á því
sviði má telja hina mörgu sjóði,
sem félagið liefir stofnað til. Má
þar nefna Sjúkrasamlag H. í. P.,
sem stofnað var 18. ágúst 1897 fyr-
ir forgöngu Þorvarðar Þorvarðar-
sonar, og var það fyrsta sjúkra-
samlagið liér á landi. Starfaði það
til mikilia liagsbóta fyrir félags-
menn um 40 ára skeið, eða þangað
til lögin um alþýðutryggingar gengu
i gildi 1. jan. 1937. Siðan hefir
sjúkrasjóður H. í. P. starfað sem
styrktarsjóður og aðailega goldið
dagpeninga i veikindum og svo dán-
arbætur.
Annar merkur sjóður er Atvinmi-
leysisstyrktarsjóður H. í. P. Hann
var stofnaður árið 1909 og hefir
reynst félagsmönnum mjög styrk
stoð. Svo var stofnaður Ellistyrktar-
sjóður H. í. P. árið 1929, og síð-
ustu árin hafa 5—7 prentarar verið
á föstum ellilaunum.
Árið 1904 bundust 20 prentarar
samtökum um stofnun prentsmiðj-
unnar Gutenberg, sem tók til starfa
í ársbyrjun 1905.
Hið islenska prentarafélag varð
fyrst allra stéttarfélaga til að fá
viðurkenndan á borði samningsrétt
sinn gagnvart atvinnurekendum. Það
var með samningi er félag'ið gerði
árið 1906. Ekki skal farið út i breyt-
ingar, sem oftsinnis hafa fengist á
vinnutíma og sumarleyfistima. Árið
1920 fengu félagsmenn framgengt
kröfu sinni um 8 stunda vinnudag.
Árið 1910 hóf stéttarblaðið Prent-
arinn göngu sína, og liefir það
komið út flest árin frá stofnun þess
að undanskildu árabilinu 1917 -’26.
í upphafi var ætlunin að H. í. P.
næði til allra prentara á landinu,
en þvi marki varð ekki náð að
fullu, fyrr en árið 1920.
Prentarar minntust 500 ára afmælis
prentlistarinnar með pílagrímsför að
Hólum í Hjaltadal árið 1940, en
þar hafði fyrsta prentsmiðjan liér
á landi verið. Gáfu þeir Hólakirkju
veglegt eintak af Guðbrandarbiblíu,
sem ætíð mun verða talin kjör-
gripur í islenskri prentlist.
í ársbyrjun 1941 festi H. í. P.
kaup á húseigninni nr. 21 við
Hverfisgötu og um haustið sama
ár keypti það jörðina Miðdal í
Laugardal. Hefir félagið hug á að
reisa sumarskála þar, og þegar
hafa 14 sumarbústaðir félagsmanna
risið upp þar eystra.
Nú vinna að prentiðn 126 setjar-
ar, 44 prentarar, 65 nemendur og 37
aðstoðarkonur i prentsmiðjum.
Friðfinnur Guðjónsson.

Elín G. Árnadóttir, Brekkustíg l'ib
verður 70 ára 11. þ. m.