Fálkinn - 11.04.1947, Blaðsíða 5

FÁLKINN
5
var svissneski landkönnuðurinn
Burkhardt á þessum slóðum.
Hann hafði orðið þess áskynja
af Beduínun^, að þar væri „dauð
ur bær“ inni á milli fjalla. Hann
gafst ekki upp að komast inn
úr þröngu gjánni og fann Petra.
Síðan flýtti hann sér til Egypta-
lands og sendi þaðan skýrslu
sína um þennan fornleifafund,
sem gerði liann lieimsfrægan.
En bærinn fékk að sofa í friði
áfram. Næstu öld tókst land-
könnuðum og fornfræðingum
að komast þangað stöku sinn-
um, en það var erfitt vegna ó-
vildar Araba.
I þúsundir ára liefir morgun-
sólin leikið um marglitu kynja-
fjöllin kringum bæinn og tungl-
skinið skriðið um oddhvessa
tindana og lýst upp musterin.
Hvenær komu fyrstu mennirnir
þarna? Og liver átti frumkvæð-
ið að þessum fögru byggingum.
Það veit enginn. Fornfræð-
ingarnir álíta að bærinn hafi
verið lil löngu fyrir daga Abra-
hams og að liann hafi verið orð-
inn gamall þegar Móses fór frá
Egyptalandi með lið sitt. Edóm-
ítar neituðu ísraelsmönnum um
landvist þegar Móscs sendi menn
á fund konungsins í Edom. —
Lagt í fjarska hillir undir stórt
fjall með einhverju livitií á topp-
inum. Það stingur í stúf við
umhverfið vegna þess að það
er svo blátt. Þetta er Hors-fjall
(Djabal Hor). Og það hvíta er
hvelfing, leifar af musteri, sem
Arabar reistu yfir gröf Arons
æðstaprests, bróður Mósesar.
Petra vaknaði ekki til lífsins
aftur fyrr en í fyrri heimsstyrj-
öldinni þegar Lawrence ofursli
og mönnum hans lenti saman
við Tyrki í Wadi Moussa undir
Horsfjalli og í Petradalnum.
Transjórdania er hálendi með
stórum fjöUum og eyðimörkum.
Landið er ekki stórt — aðeins
40.000 ferkílómetrar. Og þar er
lítið fleira fólk en í Osló. Fjöll-
in eru brött upp frá Jói’dandaln-
um Dauðahafinu og Wadi Araba
alla leið til Akaba. Ibúarnir eru
flestir Bedúinar, sem lifa með
sama liætti og þeir gerðu fyrir
þúsund árum, eins og bræður
þeirra ú Saudi-Arabíu. Fyrir
fornfræðinga er landið gull-
náma. Þarna eru stór svæði með
sandorpnum rústum, sem ekki
hefir verið hreyft við í mörg
liundruð ár. Það er ekki fyrr
en eftir fyrri heimstyrjöldina
að nafnið Transjórdanía var tek-
ið upp. Eyðimerkurstríðið, sem
háð var á þessum slóðum und-
ir stjórn El-Aurans (Lawrence),
Feisal prins (síðar konunugur
í Irak) og amir Abdallah, var
ríkt af ævintýrum, harðrétti og
hetjudáðum.
Þegar maður ekur i bifreið
eftir eyðimerkurslóðunum skyldi
maður halda að þarna væri ekk-
ert líf, ekki svo mikið sem
Bedúínatjald. En eyðimörkin er
ekki eins dauð og liún sýnist.
Bendúínar tjalda nfl. aldrei ná-
lægt veginum eða þannig að
tjaldið sjáist frá veginum.
Veturinn 1938 ók ég í sér-
staklega gerðum bíl frá Akaba
upp á Transjórdaníu-básléttuna.
Við fórum frá Akaba snemma
morguns og það var komið að
nóni þegar fjallaskörðin opn-
uðust. Það var orðið miklu kald-
ara en niðri i dalnum og snjó-
fannir lágu hér og þar. Og allt
í einu opnaðist hásléttan. Óra-
löng sandflæmi með klettum
úr sandsteini hér og þar. Við
röktum hjólspor, sem sáust við
og við í sandinum. Þau voru
eftir herbifreið, sem liafði far-
ið þarna um fyrir hálfum mán-
uði.
Þegar sólin fór að nálgast
fjallgarðinn í vestri og skugg-
arnir voru orðnir langir ókum
við útaf hjólsporunum inn í
dalverpi, til þess að tjalda þar
fyrir nóttina. Við tjölduðum í
skjóli og létum opið snúa gegn
austri. Kveiktum bál af eini-
sprekum og settum pönnuna og
kaffiketilinn yfir,
Þarna var svo hljótt og frið-
samlegt. Það hefði eins vel get-
að verið á tunglinu. Hvergi neitt
kvikt að sá og ekkert hljóð að
beyra nema frá katlinum og
snarkinu í sprekunum. — Það
dimmdi fljótt og stjörnurnar
fóru að blika.
En allt í einu kom þyrping
fram milli klettanna, menn með
rýtinga og riffla. Við spruttum
upp og snerum okkur að þeim.
Innan skamms vorum við um-
kringdir af mönnum, sem störðu
á bifreiðina, tjaldið og okkur.
Einn þeirra var með patrónu-
belti um öxlina. Hann kom að
bálinu og sagði:
— Yah sala’am — hvaðan
komið þið?
— Alcaba.
— Hvert ætlið þið?
— Guweira.
— Tayib — takooma? Hann
benti á bílinn.
— Já.
Vitanlega fengu þeir sígarett-
ur og innan skamms sátum við
tuttugu talsins kringum eldinn
og kaffibollarnir gengu á milli.
Þetta voru Bedúinai* af naiwat-
ættinni og höfðu tjöld sín 500
metra uppi í fjallinu. Þeir sögð-
ust vera í herferð gegn howeitat-
bedúínum, sem höfðu setur
norðar, og um land þeirra urð-
um við að fara. Foringi þessa
kynstofns hét Aufa Tayi en var
nú dauður, frægur maður og
vinur Lawrence. Það var liann
sem mölvaði gervitennurnar sín
ar þegar hann heyrði að þær
væru tyrknesk smíði. Og i fyrsta
skipti sem liann lcom upp í flug-
vél vildi liann endilega fara til
tunglsins, til að sjá hvort Bedú-
ínar ættu þar heima.
Eg virti þessa sextán syni
eyðimerkurinnar fyrir mér,
livern eftir annan. Allir voru
þeir skarpleitir, mælskir og
virðulegir. Og enginn skyldi
liafa trúað að þeir væru á
mannaveiðum, þarna sem þeir
sátu og töluðu um hjartaveiðar
og úlfalda og um konurnar og
krakkana, sem biðu þeirra i
tjaldbúðunum í Wadi Rumm.
— Eftir klukkutima stóðu þeir
upp. Hurfu svo hljóðlaust inn í
myrkrið og eyðimörkin varð
jafn hljóðleg og áður.
Nálega allir kynstofnar i
Transjox-daniu eiga i vigaferlum.
Þau liggja stundum niðri um
lirið en blossa svo upp aftur.
Þetta var eitt af vandamálum
Lawrence í styi’jöldinni, því að
liann hafði svo marga kyn-
flokka i lier sínum.
Einn naiwat-bedúíninn sagði
eftirfarandi sögu þetta kvöld:
Ungur howeitat-bedúíni kom til
Guweira. Þar kom liann auga
á gamlan Araba, sem sat á bekk
og var að drekka kaffi með
fleirum. Án þess að segja orð
sveif Bedúíninn að honum og
sló hann með járnbút, svo að
hann datt niður dauður. Bedúín-
inn var liandtekinn samstundis
og gaf þá skýringu við yfir-
heyrsluna, að frændi bans liefði
vei’ið drepinn af naiwat-bedú-
ina upp í fjöllum og þessvegna
taldi hann skyldu sína að di’epa
fyi’sta naiwat-bedúinann, sem
liann liitti. Maðurinn, sem var
drepinn, mun varla hafa liaft
hugmynd um morðið, enda
hafði það verið framið sama
daginn. Sheikarnir, sem fjölluðu
urn málið, kornust að þeirri nið-
ui’stöðu að ungi maðurinn hefði
verið i sínum fulla rétti, en á-
töldu að það hefði verið gamall
maður, sem fyrir liefndinni
vai’ð. En mörg víg spunnust út
af þessu.
Hin óski’áðu blóðhefndarlög,
sem eru miklu eldri en Móses-
arlögin, ná nefnilega til heildar-
innar en ekki til einstaklingsins.
I eyðimöi’kinni er það „stofn-
inn“, sem ber ábyi’gð á mis-
gerðunum, en ekki sá, sem mis-
gei’ðina fremur. Það gildir einu
hverjum af stofnsins mönnum
hefndin kenxur niður á. Missi
naiwat lxandlegginn í bardaga
<við howeitat, skal einhver
howeitat missa lxandlegginn í
staðinn.
En líka er annað til, sem nefn
ist „blóðpeningar“ og eru þeir
ákveðnir af „orfi“ (arabiskum
rétti). Þar dæmir æðsli slxeik-
inn og tveir aði’ir, senx tihxefnd-
ir eru af aðilum. Til þess að af-
stýra því að blóðhefndir haldi
áfram er ákærði dæmdur til að
greiða fjölskyldu þess, senx fyr-
ir óréttinum varð, þannig:
Manndráp 4000 kr„ skotinn fót
1500 kr„ auga 2400 kr. og stol-
in eiginkona 4000 kr. Þetta er
boi’gað með úlfölduixi.
Niðurlag í nœsta blaði.
*
JAPANAR hafa beðið MacArthur her-
stjóra að hlutast til um að 3 milljón
japanskir borgarar, sem nú eru í
Mandsjúriu, Kóreu, Sakkalin og Kur-
ileyjum, fái liið bróðasta að kom-
ast heirn til sín. Þetta er hernáms-
lið, sem Japanar liafa sent pangað
undanfarin ár. Segja þeir að þessir
menn lifi ömurlegu lífi og sé mis-
þyrmt á alla lund.
★