Fálkinn - 26.09.1947, Blaðsíða 14

14
FÁLKINN
BAÐKER, VASKAR,
málmhlulir, gólf, trémunir —1
ViM-hreinsunin heldur þeitn
skinandi eins og nýjum.
\ V

HREINSAR FLJÓTT OG ÖRUGGT
X'V 444-925
Jólabækurnar
farnar að koma
Það leikur ekki ó tveim tungum
að séra Skúli Gíslason prestur að
.Breiðabólstað er sá íslenskur sagna-
ritari, sem skráð Iiefir sögur þær
er geymst hafa með þjóðinni af
mestri snilld. Það er því vonum
seinna að Dr. Sigurður Nordal
prófessor ræðst í það að gefa út
sögur séra Skúla eftir eigin hand-
riti hans, sem eins og kunnugt er
liggur liér á Landshókasafninu. Dr.
Nordal hefir valið þessú verki
séra Skúla nafnið „Sagnakver“ og
mun nafnið vera mjög í anda séra
Skúla, sem ekki vildi gera ofmikið
úr sínu starfi, sem sagnritari, en
annars er hér um stórmyndarfega
Hirosima.
Framhald af bls. 5.
prestur lagði rýju yfir augun
á einum mannaumingjanum,
til þess að hann skyldi ekki
iialda að hann væri genginn
af vitinu. Svo fór liann til að
ná sér í eitthvað að horða. í
kálgarði einum fann liann gras-
ker, sem hafði stiknað við
sprenginguna. Það var ágætur
matur. Svo fór hann að koma
fólki yfir ána. Það gat ekki
staðið upp sjálfkrafa. Hann tók
í hendurnar á einni konunni,
en þá straukst liúðin af i stór-
um flyksum, eins og lianski.
Hann lyfti þeim á hak sér. Fólk
ið var rakt á baki og brjósti,
alsett brunasárum, sem voru
gul fyrst í stað en urðu síðan
rauð og hólgin og full af grefti.
Skammt frá lágu um 20 lier-
menn. Það var eins og mar-
tr'öð að sjá þá! Andlitin hrunn-
in, augnatóttirnar tómar, því
að augun liöfðu hráðnað og
runnið niður kinnarnar. Munn-
urinn var eitt gapandi sár.
Ung kona sat og var að
rimpa saman rifu á sloppnum
sínum.
— En hvað ])ú verður fín!
sagði hann. Hún hló.
Líkunum var safnað saman á
stóran hlett fyrir utan sjúkra-
húsin. Svo voru þau lögð á við-
arkesti og kveikt undir. Askan
var sett í umslög með nafni hins
látna á, og umslögunum raðað
eftir stafrófsröð á skrifsofunni.
Líf og dauði.
Dr. M. Fujii hafði nóg að gera
eftir sprenginguna. Eftir her-
námið tók hann oft á móti
mönnum úr setuliðinu. Hann jós
í þá besla viskíinu sinu og æfði
sig í að tala ensku. — Veikin
eftir atómsprengjuna skiptist í
þrjú stig, sagði hann, og út-
skýrði það eftir föngum. Stund-
um dóu menn, sem ekkert sá
og glæsilega hók að ræða með mik-
ið á annað hundrað bestu sagna,
sem þjóðin á. Sagnakver séra Skúla
liefir það fram yfir öll önnur þjóð-
sagnasöfn að þar er. engin saga
leiðinleg. Sá sem tekur sér hókina
í hönd getur ekki hætt og vill af
engri sögu missa. Framan við hók-
ina er löng og merkileg ritgerð
eftir Sigurð Nordal um séra Skúla,
lífs hans, list og starf. — Halldór
Pétursson hefir eins og kunnugt er
unnið að því síðan árið 1945, að
gera myndir fyrir Nordal i hókina
og er árangurinn aðdáanlegur, hver
myndin annarri merkilegri, sérstæð-
ari og fallegri, og er prentun frá-
bærlega góð. Bókaútgáfan Helgafell
gefur sagnakverið út og mun það
eiga að verða aðaljólabók forlagsins
í ár og er það vel til fallið. Er hik-
laust óhætt að segja að erfitt muni
að finna skemmtilegri bók til gjal'n.
E. ./.
á, eftir áhrifin frá heta- og
gammageislunum. Annað stig
kom i ljós 10—15 dögum eftir
sprenginguna. Þá datt hárið af
sjúklingunum, þeir fengu nið-
urgang og stundum 41 stigs
liita. Eftir 30 daga komu trufl-
anir á blóðrásina. Það blæddi
úr tannholdinu og hvítu blóð-
kornunum fækkaði. En á 3.
stigi fjölgaði þeiin fram úr
hófi. Og fólk varð ófrjótt.
Hinsvegar hafði sprengingin
engin áhrif á jurtagróðurinn.
Grasið greri fljótt upp í rúst-
unum, í rennusteinunum og með
fram ánum. Og bráðum urðu
öskuhaugarnir alsettir arfa. Það
var þvi líkast að sprengjan
iiefði verkað örvandi á gróð-
urinn.
óvenjuleg varúðarráðstöfun.
Fyrri hluta dags 9. ágúst var
seinni sprengjunni varpað yfir
Nagasaki. Sú horg stendur á
Kyushu, sem er syðst hinna
japönsku höfuðeyja. — Það tjó-
ir ekki annað en að viðurkenna
hið ferlega orkumagn þessar-
ar sprengju, sagði Domei-frétta-
stofan hin 12. ágúst. Hinn 14.
ágúst framdi japanski hermála-
ráðherran sjálfsmorð „til þess
að afplána þá sök, sem hann
hafði drýgt með því að geta
ekki rækt skyldur sínar sem
ráðherra hans hátignar". Hinn
15. ágúst heyrðist rödd Hiro-
hito keisara í fyrsta sinn í
japanska útvarpinu. Röddin var
þreytuleg og litlaus:
— Eftir að hafa hugsað ítar-
lega um þá rás, sem lieimsvið-
hurðirnar hafa tekið, og um
liinar raunverulegu ástæður í
Keisararíki voru, liöfum vér á-
kveðið að ráða fram úr núver-
andi vandkvæðum með óvenju-
legri varúðarráðstöfun ....
Uppgjöf Janpana og heims-
friðurinn var staðreynd.
Aðdragandi að fundi Gramlands.
Frh. af bls. 11.
með tengdum milli Hallbjarnar og
Snæbjarnar? Hví reyndi Snæbjörn
ekki að hæta um með ungu lijón-
unum, og leiða frænku sinni fyrir
sjónir, livað best væri henni og öll-
um, eins og komið var. öðrum frem-
ur virðist hann hafa átt að geta haft
álírif á skoðanir hennar í þvi. Hví
var hann ekki heima í Tungu dag-
inn sem hún átti að kveðja bernsku-
heimili sitt, til að hjálpa henni á
hak ríða með henni á leið og óska
henni velfarnaðar?
En áfbrýðissemin svarf að Hall-
hirni, og samviskan ef til vill líka.
Máske vissi hann í upphafi það mik-
ið um liagi Ilallgerðar, að hann
mátti sjálfum sér um kenna, að hann
hefði reist sér hurðarás um öxl.
Han hafði gengið í gildru, ginntur
af sjálfum sér eða öðrum, en senni-
legasl hvortveggja. Hann var stór-
svikinn á konunni, sem liann liafði
gengið að eiga, en þau svik vörð-
uðu ekki við lög. Megnaði hann
ekki að ná ástum konu sinar og fá
hana til að fara lieim með sér í
fardögum, var hann búinn að missa
virðingu sína og orðinn að spé og
spotti. Úr því öngþveiti, sem hann
var kominn í, lágu aðeins tvær leið-
ir: vanvirðan eða dauðinn, dauði
þeirra heggja.
Sjálfsagt hefir Ilallbjörn verið
búinn að velta þessum möguleikum
og fleirum fyrir sér, áður en hrott-
farardagurinn kom. Það sem gerðist
þá, hefir eflaust verið búið að
fljúga i hugann áður þótt ráðin
liafi fráleitt verið yfirlögð.
Allir vita mætavel hvað að er,
og svo orsakir þess, og allir, nema
ef til vill Hallbjörn, þykjast vita
hvað verða muni, og vilja vera sem
fjarstir þeim atburðum. Daginn, er
ungu hjónin eiga að fara, er ekki
undirbúið eða haldið neitt skilnað-
arhóf, og enga hestaskál á þá að
drekka. Bærinn í Deildartungu er
svo að kalla mannlaus þennan dag.
Snæbjörn hefir laumast burtu til
móður sinnar á Kjalvararstöðum.
Tungu-Oddur, höfðinginn og faðir
Hallgerðar, hefir flúið af bænum og
reynir að drekkja sálarstríði sínu
í volgu baði í Reykholtslaug. Þeim
Hallgerði og Hallbirni er ætlað að
laumast burtu frá svo til mannlaus-
um bænum! Og svo virðist, sem
enginn geri ráð fyrir því, að Hall-
gerður fáist til að fara með bónda
sínum.
„Þá er Hallbjörn hafði lagl á
hesta þeirra, gekk hann til dyngju,
og sat Hallgérður á palli og kembdi
sér. Hárið féll um hana alla og nið-
ur á gólfið; Hún hefir kvenna best
verið hærð á íslandi með Hallgerði
langbrók. Hallbjiirn bað hana upp
standa og fara; hún sat og þagði;
þá tók liann til hennar og lyftist
hún ekki; þrisvar fór svo; Hallbjörn
nam staðar fyrir henni og kvað:
Ölkarma lætr arman
eik, firrum það, leika,
Lofn fyrir lesnis stafni
línbörvar mik sínum.
Bíða mun ek af brúði
(böl görir mik fölvan;
snertir mjer harmur í hjarta
hrót) aldrigi botir“.
Eftir það snarar hann hárið um
hönd sér og vildi kippa henni af
pallinum, en hún sat og veikst eigi.
Eftir það brá hann sverði og hjó
af henni höfuðið, gekk ]iá út og reið
i brott. Þeir voru þrír saman og
liöfðu tvö klyfjahross. Fátt var
nja'nna lieima, og var þegar sent
að segja Oddi. Snæbjörn var á Kjal-
vararstöðum, og sendi Öddur lion-
um mann; bað hann sjá fyrir reið-
inni, en hvergi kveðst hann fara
mundu.“
Málið er því þannig vaxið, að
Tungu-Oddi er um megn að bæta
gráu ofan á svart mcð því að vega
Hallbjörn til hefnda fyrir liflát dótt-
ur sinnar! Hann telur Snæbjörn
maldegan til að annast hefndirnar,
en segist sjálfur hvergi nærri bcim
koma.
Snæbjörn reið eftir þeim við Xii
mann, og er þeir Hallbjörn sáu
eftirreiðina, báðu förunautar hans
hann undan ríða, cn hann vildi ]iað
eigi. Þeir Snæbjörn koma eftir þeim
við hæðir þær, er nú heita Hall-
bjarnarvörður; þeir Hallbjörn fóru
á hæðina og vörðust þaðan.. Þar
féllu III menn af Snæbirni og báð-
ir förunautar Hallbjarnar; Snæbjörn
hjó þá fót af Hallbirni í ristarlið;
þá hnekði hann á hina syðri hæð-
ina og vá þar tvo menn af Snæbirni,
og þar féll Hallbjörn; þvi eru þrjár
vörður á þeirri hæðinni en V á
liinni.“ Sýnir ]>essi vörn gegn ofur-
efli liðs, hvílíkur manndómsmaður
Hallbjorn var.
./. D.