Fálkinn - 15.03.1957, Blaðsíða 14

14
FÁLKINN
Lárétt skýring:
1. reisla, 4. fæða úr dýraríkinu. 10.
knöpp, 13. göniul bók lianda alþýðu,
15. linar, 10. rífa kjaft, 17. mælieining
í mógröf, 10. kræsingar, 21. hóta, 22.
bókstafur, 24. misklið, 20. inn af
Breiðafirði, 28. stjórn, 30. tónsmíð, 31.
slæm, 33. fcsti bendur á, 34. gruna,
30. fugl (þf.), 38. vætl, 39. söguhetja,
40. skjöldur, 41. tvíhljóði, 42. vera til
óþæginda, 44. mola í smátt, 45. end-
ing i nöfnum, 40. svölun, 48-. lofaði,
50. skjóti, 51. gagnleg skilríki, 54.
borg í USSR, 05. skora, 50. bor, 58.
skakkt, 00. smádýr (þf.), 02. farvegir,
03. söguhetja í rímum, 60. frægur gæð-
ingur, 07. spor, 08. rifna, 09. haft.
Lóðrétt skýring:
1. forn mynd sagnorðs, 2. manns-
nafn, 3. ljósop, 5. berast, 0. vargur,
7. liömlur, 8. neitun, 9. augnalitur, 10.
flökkumaður, 11. lirópar, 12. tvennt,
14. undir þaki, 10. lán (þf.), 18. Háll'-
dán á Felli, 20. verslunarholan, 22.
slyrk, 23. greinar, 25. skyldmenni, 27.
konunafn í fornbókmenntum, 29. húð-
ir, 32. útlenskir peningar, 34. tóna,
35. æða, 30. lítilfjörleg, 37. forskeyti,
43. líffæri, 47. þurfamenn, 48. róleg,
49. mál, 50. skakkar, 52. keyrir, 53.
hryðjurnar, 54. lauga, 57. tröll, 58.
stillt, 59. missir, 00. íþrótt, 01. tengi-
ei'ni, 04. númer, 05. 04 öfugt.
LAUSN Á SÍÐUSTU KROSSGÁTU.
Lárétt ráðning:
1. ske, 4. agnhald, 10. þei, 13. erni,
15. ilega, 1 (>. Fell, 17. tognar, 19. ger-
ill, 21. linu, 22. ýlt, 24. nári, 20. list-
kreddur, 28. nml, 30. Tom, 31. aur,
33. ei, 34. aur, 30. ert, 38. Ne, 39.
knerrir, 40. lifandi, 41. KN, 42. tvo,
44. kul, 45. um, 40. Job, 48. nám, 50.
eru, 51. Reginbaldur, 54. reru, 55. vín,
50. Irma, 58. helfró, 00. erting, 02.
vili, 03. spuni, 00. anna, 07. áma, 08.
skírari, 09. att.
Lóðrétt ráðning:
1. sct, 2. krol, 3. engill, 5. gír, 0.
nl, 7. lieitrof, 8. Ag, 9. lag, 10. þeirra,
11. elli, 12. ill, 14. inni, 10. fráu, 18.
aUsturvegur, 20. endurfundir, 22. ýkt,
23. tem, 25. snekkja, 27. hreimur, 29.
minnó, 32. undur, 34. art, 35. Ilio, 30.
eik, 37. tal, 43. nábitur, 47. brella,
48. nnn, 49. man, 50. ermina, 52. erfi,
53. urta, 54. reim, 57. annt, 58. hvá,
59. ósk, 00. eir, 01. gat, 04. pí, 05. Na.
Dvepsóttir verðn gfirbagaðar
WHO — eða heilbrigðismálastofn-
un Sameinuðu þjóðanna hefir fyrir
nokkru gefið út fróðlegt rit um bar-
áttuna gegn ýmsum skæðustu farsótt-
um veraldarinnar, svo sem kóleru,
taugaveiki, svartadauða, bólusótt og
gulusýkinni. Sú barátta hefir þegar
gefið góða raun, því að allar þessar
sóttir hafa verið i rénum siðan síðari
heimsstyrjöldinni iauk.
í skýrslunni er gerð grein fyrir al-
þjóðasamþykkt, sem gekk í gildi 1952
og kom í slað 13 samninga um lieil-
brigðismál. Á þeim fjórum árum, sem
síðan eru liðin, hefir ekki komið fyr-
ir að þessar sóttir hafi náð að breið-
ast út, er þær liafa borist með far-
þegum milli landa. Aðeins 45 skip
og flugvélar hafa verið sóttkvíuð
vegna þess ag grunur lék á að sjúkur
farþegi, með einhverja af áðurnefnd-
um sóttum, væri innanborðs.
Kóleran hefir nú verið brotin á
bak aftur svo viða, að einu „hættu-
svæði“ hennar eru í Indlandi og
Pakistan. Hún hefir verið landlæg í
Indlandi öldum saman og blossað
upp við og við, en utan Asíu hefir
henni aðeins brugðið fyrir en jafnan
verið kæfð áður en hún breiddist
út. Það er einkum í dölum fljótanna
Ganges og Bramaputra, sem hætta
stafar af henni, en þó er hún í rénum
FYRIRGEFANLEGT.
— Hvernig datt yður i hug að stela
reiðhjólinu í sjálfum kirkjugarð-
inum?
— Ég hélt að einliver dauði mað-
urinn liefði skilið það eftir.
— Ég þekki mann sem hefir verið
giftur í 30 ár og ekki verið að heim-
an frá sér eitt einasta kvöld.
— Það kalla ég nú ást.
—■ Nei, það er iskías.
— Unnuslan mín hefir tvo af fal-
legustu mjóaleggjunum í heimi.
-— Hvernig veistu það?
— Ég hefi talið þá.
þar. Árið 1950 dóu 111.000 manns úr
kóleru í Indlandi, árið eftir 02.000
og nokkru færri árið eftir, en 1953
var hún útbreidd og drap þá 133.830
manns, en ekki nema 18.000 árið 1954,
og samtals var mannfallið þessi fimm
ár það lægsta, sem vitað er um. Má
liiklaust þakka þetta bættum þrifn-
aði.
Svartidauði er ennþá hættulegur
vágestur i ýmsum hlutum veraldar,
einkum sums staðar í Asíu, S.-Afriku
og Suður-Ameríku. En umbætur í
heilbrigðismálum hafa drégið svo úr
honum, að nú er ekki framar talin
hætta á, að hann geti breiðst út eins
og logi yfir akur og strádrepið fólk.
Eitt sem leggja verður áherslu á, til
þess að svartidauðinn berist ekki
milli landa, er að ekki séu neinar
rottur í skipunum.
Taugaveiki hefir jafnan siglt í
kjölfar styrjalda en i siðustu styrjöld
tókst að halda henni niðri. Hún berst
milli manna með lúsinni, og þess
\egna var lögð áhersla á að aflúsa
hermennina. En fram til 1953 var
mikið um taugaveiki í Suður-Ame-
ríku. Og i Kóreu varð hún landplága,
í sambandi við styrjöldina.
Bólusóttin er landlæg viða í Asíu,
og 58 af hverjum 100 tilfellum sið-
ustu fimm árin, hafa verið í Indlandi
og Pakistan, 23 af hundraði i öðrum
Asiulöndum og 14% í Afríku sunnan
Sahara, en 5%; í Suður-Ameriku.
Þessar skýrslur ná ekki til Sovét-
Rússlands eða Kína. Talið er víst að
ekki sé líklegt að bólusótt breiðist
út í öðrum löndum í framtiðinni, enda
er bólusetning fyrirskipuð i öllum
menningarlöndum.
Gulu-sýkin er hitabeltissjúkdómur,
sem er algeng um Mið-Afríku og
Suður-Ameriku og stingur sér niður
i Norður-Ameríku og Evróþu, en
hefir aldrei náð útbreiðslu i Asiu.
Hafa vísindamenn ekki getað fundið
svar við þeirri ráðgátu. En þcssi sýki
cr í rénum,. því að á siðustu árum
hafa menn tékið upp áhrifamiklar
aðferðir til að útrýma moskitoflug-
unni, sem ber veikina með sér. *
Stærstu blöð Danmerkur eru „Ber-
linske Tidende (upplag í árslok 1955:
162.000) og „Politiken" (148.000), en
stjórnarblaðið „Social'-Demokraten“
liafði aðeins 42.000. í Svíþjóð er
stærst „Dagens Nyhetcr“ (300.000),
„Expressan" (250.000) og „Göteborg-
Posten“ (212.000), en hið víðkunna
„Göteborgs Handels- och Sjöfarts-
Tidning" hefir aðeins 44.000 kaupend-
ur. „Helsingin Sanomat“ er stærsta
blað Finnlands (180.000) en „Uusi
Suomi“ næststærst (90.000). — í
Bretlandi er „Daily Express“ stærst
og hefir 4.070.000 kaupendur, þá
kémur „Daily Mail“ með 2.127.000 og
„Daily Herald“ með 1.811.000, en liið
fræga „The Times“ hefir aðeins 221.
000 kaupendur. — Stærsta blað Frakk-
lands er „Francesoir" með 1.142.000
og næststærst „Le Figaro“ (499.000).
— í Hollandi er stærst „Het Vrije
Volk“ (285.000) en langfrægasta blað
Hollands erlendis, „Nieuwe Rotter-
damse Courant“ hefir 47.000. —
Stærsta blað Belgíu er „Le Soir“
(320.000), Sviss „Neue Zurcher Zei-
tung“ (70.000), Sovjet-Rússl. „Pravda"
(2.500.000), en „Izvestija“ hefir 900.
000. — I Vestur-Þýskalandi er „Die
Welt“ (200.000) og „Suddeutsche
Zeitung“ (205.000), í Italíu „Corriere
della Sera“ í Milano (450.000), í Nor-
egi „Aftenposten“ (147.000), „Dag-
bladet“ (95.000), „Arbeiderbladet“
(63.000) og „Bergens Tidende" (53.
000).. Og i Bandaríkjunum er „Chi-
cago Daily Tribune“ stærst (892.000),
„New York Times“ (563.000), „The
Washington Post“ (380.000) og „Her-
ald Tribune“ (337.000). Þannig eru
Bandaríkjaupplögin smáræði lijá því,
sem gerist í Bretlandi, en það stafar
af þvi, að Bandaríkjamenn kaupa
fleslir blöð síns fylkis, þvi að vega-
lengdirnar eru svo miklar að blöðin
frá New York eru of lengi að komast
um landið.
Árið 1954 fylltu Norðmenn út
345.900.700 raðir á getraunaseðlum,
og borguðu fyrir það 86.475.175 norsk-
ar krónur. Tíminn sem í þetta fór
var 28.825.056 klukkustundir, ef talið
er að 5 minútur hafi farið til að fylla
út hverja röð. Það svarar til 3290 ára.
ÓVENJULEGUR HEILLAGRIPUR.
Flestar herdeildir eiga sér heillagrip,
og oft eru þetta lifandi skepnur, svo
sem hundar eða kettir. Hins vegar
er það einsdæmi að villisvín hafi ver-
ið gert að heillagrip. Það er belgisk
herdeild í Ardennafjöllum, sem valdi
þennan grip.
DALAI LAMA páfi Tíbetbúa er kom-
inn til New Delhi í Indlandi við 24.
mann, til þess að taka þátt í hátíðum,
sem þar eru haldnar í tilefni af því
að 2500 ár eru sögð liðin síðan Búdda
fékk vitrun sína og gerðist spámaður.
Þetta er í fyrsta skipti, sem nokkur
Dalai Lama heimsækir Indland.