Iðnneminn - 01.05.1996, Blaðsíða 28

1. maí, alþjóðlegum baráttu-
degi verkafólks er vert að
staldra við og líta yfir farinn
veg með tilliti til þess hvern-
ig menn vilja takast á við framtíðina A
síðustu árum hefur launafólk á Islandi
þurft að horfa upp á versnandi at-
vinnuástand og lakari kjör. A sínum
tíma var gerð þjóðarsátt sem tryggja
átti stöðugleika til að búa fyrirtækjum í
landinu betri rekstrargrundvöll sem
seinna myndi skila sér í aukinni arð-
semi. Nú berast æ oftar fréttir af batn-
andi rekstrarafkomu fyrirtækja en ekk-
ert bólar á verðlaunum til verkafólks.
Þess í stað stendur til að binda hendur
verkalýðshreyfingarinnar og koma í
veg fyrir að verkafólk geti sótt sér rétt-
mætan skerf af arðsemi fyrirtækjanna.
Verkalýðshreyfingin
og kjarabaráttan
Verkalýðshreyfingin hefur verið gagn-
rýnd mikið hin síðari ár fyrir aðgerðar-
leysi og veikleika. Nú þarf verkalýðs-
hreyfingin að standa undir nafni, rísa
upp og koma í veg fyrir lagasetningu
sem mun lama hana til framtíðar og
um leið möguleika launafólks á bætt-
um kjörum. Skera þarf upp herör gegn
því misrétti og þeim blekkingarvef
sem ríkt hefur í þessu landi undanfar-
in ár, tryggja aukinn kaupmátt til sam-
ræmis við nágrannalönd okkar og
launafólki sinn skerf af aukinni vel-
megun fyrirtækja í landinu.
Menntun og atvinnumál
Stór hluti íslensks vinnuafls er ekki
menntað til þeirra starfa sem það
gegnir í dag. Taka má dæmi af fiskiðn-
aðinum, aðalatvinnuvegi íslendinga.
Innan við 20% þeirra sem starfa í fisk-
iðnaði eru menntaðir til þerra starfa á
meðan hlutfallið er alveg öfugt t.d. í
Þýskalandi. Þau eiga því vel við um-
mæli ráðamanna um aukna áherslu á
iðn- og starfsnám; nú er kominn tími
til aðgerða. Byggja þarf upp margfalt
fleiri starfsmenntabrautir en nú eru í
boði og tryggja þarf rekstrarfjármagn
fyrir þá iðnmenntaskóla sem fyrir eru.
Snúa þarf við þeirri þróun að meiri-
hluti þeirra sem ljúka grunnskólaprófi
leggi leið sína í bóknámsskóla og
flosna síðan upp úr námi af þeirri ein-
földu ástæðu að námið gefur þeim
enga starfsmöguleika. Eftirspurn eftir
nýjum námsbrautum er gífurleg og
sannast það best á aðsókn í nýjar
brautir iðnskólanna í Reykjavík og
Hafnarfirði; svokallaða iðnhönnun.
Vandinn við þessar brautir er hins veg-
ar sá að aðeins lítið brot af þeim sem
þær sækja koma til með að geta starfað
við iðnhönnun. Því þarf að bregðast
fljótt við og margfalda framboð á nýj-
um starfstengdum brautum.
Kjaramál iðnnema
Árið 1986 var afnumin sú áralanga
hefð að laun iðnnema skyldu vera
hlutafall af launum sveina. Þetta var
gert á vettvangi Alþýðusambands Is-
lands sem hafði þá frá árinu 1966 séð
um að semja um kaup og kjör iðn-
nema. Fyrir þetta og allt aftur að árinu
1940 voru laun iðnnema ákveðin af
iðnfræðsluráði og þá alltaf sem hlutfall
af launum sveina. Frá 1986 hafa iðn-
nemar verið einskonar skiptimynt í
höndum ASÍ því kauptaxtar þeirra
rýrnuðu sem nam 30% umfram kaup-
taxta sveina frá 1986 og að síðustu
kjarasamningum. Árið 1988 voru sett
ný lög um framhaldsskóla og við gild-
istöku þeirra var iðnnemum ekki leng-
ur bannað að fara í verkföll. Upp frá
því gengu einstakir hópar iðnnema í
sveinafélög með sérstökum samning-
um á milli Iðnnemasambandsins og
sveinafélaganna og er stór hluti iðn-
nema nú á kauptöxtum sem eru hlut-
fall af launum iðnsveina. Nú þarf að
vinna að því að gera hið sama fyrir alla
iðnnema og færa þannig ákvarðanir
um launamál iðnnema frá ASI til
þeirra sjálfra.
Skýrasta dæmið um það að launamál
iðnnema skuli tekið úr höndum ASI
eru samningar um síðustu desember-
uppbót en þá var uppbót iðnnema
skert hlutfallslega um 15%-20% og um
leið brotin áralöng hefð, þar sem allt
frá upphafi desemberuppbótar hefur
hún verið 73% af desemberuppbót
sveina en er nú 65% og verður 62% frá
1996. Fulltrúar iðnnema voru gjörsam-
lega hundsaðir í þessum samningum.
Iðnnemasamband íslands mun nú
leggja ofuráherslu á að iðnnemar semji
framvegis um sín kjör sjálfir ýmist inn-
an sveinafélaga eða utan.
Kröfur iðnnema á 1. maí
Iðnnemasamband íslands gerir kröfu
um aukinn kaupmátt til samræmis við
nágrannalönd okkar, að þegnar þessa
lands og hinni vinnandi stétt verði
tryggð bætt afkoma til að lifa mann-
sæmandi lífi. Einn mikilvægasti þátt-
urinn í að auka kaupmátt og minnka
launamismun er að hætta skattlagn-
ingu þeirra lægst launuðu. Iðnnema-
samband íslands lítur á það sem hina
mestu svívirðu að skattleggja laun
undir kr. 100.000,-
Iðnnemasamband Islands mun á-
fram leggja fram sinn skerf í baráttunni
fyrir bættum kjörum með því að koma
í veg fyrir arðrán einstakra óprúttinna
atvinnurekenda á iðnnemum. Áfram
verður barist af hörku fyrir mannsæm-
andi launum iðnnema og félagslegu
öryggi.