Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1928, Blaðsíða 15

T í M A R I T
IÐNAÐARMANNA
því að útskurðarmennina vantaði fullkomnara stafrof
að fara eftir. Höfðaleturs-stafrof hafa vitanlega
óvíða verið til, heldur hafa skurðmennirnir náð í
hluti með útskornu nafni eða versi, þar sem
allir stafirnir voru alls ekki fyrir hendi, hafa þeir
svo skapað í eyðurnar, hver eftir sínu höfði, enda
eru tilbreytingarnar af sumum Höfðaletursstöfum
alveg furðulega margar. Þannig hefur það orðið
svo að hver leturskurðarmaður hafði sína skurð-
hönd, eins og hver skrifari hefur sína rithönd.
Þó að Höfðaletur sje þannig runnið af erlendum
leturgerðum, þá er það engu að síður íslensk
leturgerð, í þeirri mynd eða myndum sem það er,
alveg eins og maður sem er fæddur og uppalinn
á Islandi telst íslendingur þó af erlendu foreldri
sje. Höfðaletur er þvf ekki einungis íslenskt letur
heldur er það mjer vitanlega einasta íslensk letur-
gerð sem til er. Því frekar er það tilfinnanlega
óþjóðlegt og ilt til afspurnar að aðeins sárfáir
menn á landinu skuli kunna að lesa þetta letur.
Þetta er þó nokkurt vorkunnarmál þar sem
stafagerðirnar eru svo sundurleitar sem að framan
er sagt. Nú ætti þó að rætast nokkuð úr þessu,
þar sem Tímarit Iðnaðarmanna ætlar að flytja
ákveðin stafrof og þar að auk nokkur auka-afbrigði
Höfðaleturs.
Jeg hefi þegar rannsakað og teiknað upp nokk-
uð af Höfðaletri og af sumum stöfunum hefi jeg
fundið mismunandi gerðir sem skifta nokkrum tug-
um. Við en frekari rannsókn vona jeg að geta
getið nokkru ítarlegar um þetta merkilega letur.
Iðnaðarmannafjelag í Hafnarfirði.
Hinn 11. nóv. s.I. var stofnað »Iðnaðarmanna-
fjelagið í Hafnarfirði*. Tilgangur fjelagsins er,
samkv. 2. gr. fjelagslaganna, að efla mentun og
menningu iðnaðarmanna, halda uppi kvöldskóla
fyrir iðnnema, vernda hagsmuni iðnaðarmanna á
allan hátt og auka samvinnu og fjelagslyndi meðal
iðnaðarmanna. Lög fjelagsins, sem samþykt voru á
þessum fundi, eru annars í öllum aðalatriðum snið-
in eftir lögum Iðnaðarmannafjelagsins í Reykjavík,
með þeim smábreytingum er þurfa þótti vegna
staðhátta.
24 iðnaðarmenn, er mættir voru á fundinum
gerðust allir fjelagar. í stjórn fjelagsins voru kosnir:
Emil Jónsson, verkfræðingur, formajður, Davíð
Kristjánsson, bæjarfulltrúi, ritari og Ásgeir Stef-
ánsson, byggingameistari, gjaldkeri.
Kvöldskólinn er þegar stofnaður og starfar í
vetur í tveim deildum, nemendur eru 21. E. J.
Vjelstjórafjelag íslands.
Eftir Hallgrím Jónsson vjelstjóra, með formála
eftir Gísla Guðmundsson.
Áform Iðnaðarmannafjelagsins hefur verið að
safna sögu iðnaðarmannafjelaganna um land alt og
byrja svo á að safna sögu sjer-iðngreinanna. Ef
ötullega er að þessu unnið, má að líkindum safna
iðnaðarsögu þjóðarinnar síðustu mannsaldranna,
eða frá því tímabili, sem framkvæmdir fóru að
færast í aukana. Vjelstjórafjelag Islendinga er ein
grein á iðnaðarstofni vorum, og hefur komið þjóð-
inni að ómetanlegu gagni. Jeg hef því margítrekað
það við Hallgrím Jónsson, sem nú er formaður
Vjelstjórafjelagsins, að senda Tímariti Iðnaðarmanna
drög til sögu fjelagsins, og vonandi er, að í kjöl-
farið komi bráðlega saga fleiri sjer-greina. Það
væri iðnaðar- og iðjustjettinni mikill sómi, að geta
á þúsund ára afmæli Alþingis, skírt frá sögu iðju
og iðnaðar frá landnámstíð. Vel gæti þetta tekist,
ef vjer fengjum ötulan sagnfræðing, því ótrúlega
mikið má tína til úr fornritum vorum. Vrði þetta
að líkindum betra tiltæki en iðnaðarsýning, sem
þegar er döguð uppi. Gísli Guðmundsson.
Tildrög til stofnunar.
Þegar vjelanotkun hófst hjer í fiskiskipunum
nokkru eftir aldamótin síðustu, kom það brátt í
Ijós, að gæsla vjelanna, jafnvel í smábátum, reynd-
ist svo vandasamt og tímafrekt starf, að telja mátti
að vjelin þyrfti manninn með sjer. Þetta varð
ýmsum bátseigendum all-mikil vonbrigði. Álitið var
þá alment, að vjelgæsla væri mjög auðvelt starf,
sem einn og sjerhver gæti af hendi leyst án sjer-
staks undirbúnings. Það var all-fjærri hugsun
manna hier á þeim tímum, að sjerþekking og t. d.
handlægni og hreinlæti, væri svo veigamikið atriði
við vjelanotkun, að það eitt gæti riðið baggamun-
inn úm nytsemi þeirra. Mætti nefna mörg dæmi
þessu til sönnunar. Þeir sem fengu það hlutskifti
að gæta vjelanna, fundu þó brátt hvað með þurfti
og komust á aðra skoðun.
Þegar íslensku botnvörpuskipin komu til sög-
unnar, og vjelaöld hófst hjer fyrir alvöru eftir
1906, gerði vöntun á æfðum íslenskum vjelgæslu-
mönnum þegar vart við sig. Nokkrir upphafsmenn
þeirra fyrirtækja höfðu áður kynst erlendum regl-
um á þessu sviði. Fáeinir íslenskir vjelstjórar höfðu
og fengið æfingu við vjelgæslu á erlendum skipum,
eða með erlendum mönnum; kom það þeim nú að
l 77 ]