Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1928, Blaðsíða 17

T í M A R I T
IÐNAÐARMANNA
því tekin til athugunar jafnhliða. Stofnun Eimskipa-
fjelags Isiands var þá og einnig á döfinni, og ýtti
það mikið undir að lögunum yrði breytt. Þannig að
þau næðu einnig til stórra fólks og vöruflutninga-
skipa.
Landstjórninni var nú send áskorun um að taka
mál þetta til yfirvegunar á nefndum grundvelli.
Varð hún við þeirri ósk og kvaddi skólastjóra
Stýrimannaskólans til þess að undirbúa málið fyrir
þingið. Með honum vann svo nefnd frá Vjelstjóra-
fjelaginu.
Gekk nú á ýmsu um málið. Mætti það andstöðu
í þinginu framan af, þangað til á þinginu 1915 að
það náði fram að ganga. Voru þá samþ. lög úm
sjerstakan Vjelstjóraskóla í Reykjavík, sem tók til
starfa haustið 1915. Með hliðsjón af stórum auknu
námi í vjelfræði og aukningu skipastólsins, hafði
lögunum um atv. við vjelgæslu á ísl. skipum, verið
breytt á sama þingi. Öðluðust þau konungsstað-
festingu 3. nóv. 1915. Lög þau sem hjer um ræðir,
eiga einkum við skip með eimvjelum. Önnur lög
hafa og einnig verið sett um atvinnu við vjelgæslu
á íslenskum mótorskipum frá 20. júní 1928; hafði
Fiskifjelag Islands aðalforgöngu að því.
Við þetta situr enn að mestu. Fjelagið hefir ekki
talið þörf á að gerðar væru meiri kröfur til náms,
frá löggjafarinnar hlið. Hinsvegar má telja fyrir-
sjáanlegt, að innan skamms verði óhjákvæmilegt
að auka kenslu við Vjelstjóraskólann, bæði í raf-
magnsfræði og bifvjelafræði.
Vegna þess hvað vjelskipum hefir fjölgað hjer
ört, hefir allmikið skort á, að hægt hafi verið að
manna þau fullnuma og æfðum vjelstjórum. Heidur
en að flytja inn útlendinga, hefir það ráð verið
tekið, að atv.málaráðuneytið veitir undanþágur frá
lögunum í bili, til manna sem líklegastir eru og
nokkra æfingu hafa. Hefir myndast sú regla, að
ráðuneytið veitir sjaldan undanþágurnar nema að
fjelagið sje því meðmælt, og skoðar það sem trygg-
ingu fyrir því, að æfðir menn sjeu þá ekki fyrir hendi.
Á þinginu 1926, voru að tilhlutun vjelskipaeig-
enda, lögfestar undanþáguheimildir fyrir útlenda
menn, ef vöntun yrði á innlendum. Fjelagið beitti
sjer á móti þeirri löggjöf af þjóðlegum ástæðum,
en fjekk ekki áheyrn.
Styrktarmál.
Eftir að löggjöf fyrir vjelstjórastjettina var kom-
in í sæmilegt horf, tók fjelagið að snúa sjer að
öðrum efnum.
Hinn skjóti og farsæli vöxtur vjelskipaflotans
benti á, að hjer mundi smám saman myndast fjöl-
menn stjett manna, sem eingöngu hefði vjelgæslu
að atvinnu. Eftir fordæmi annara fjelaga, þótti því
við eiga að búa í haginn fyrir framtíðina, eftir því
sem aðstaða og efnahagur leyfði.
Þann 21. sept 1915, var stofnaður »Styrktar-
sjóður Vjelstjórafjelags íslands«, með 200 kr.
stofnfje og 5,00 kr. árstillagi á mann. Var till. síð-
ar hækkað upp í 10 kr. og síðar upp í 40 kr. Eru
eigur sjóðsins um síðustu áramót orðnar fullar
30.000 kr. »Tilgangur sjóðsins er að styrkja með
fjárframlögum bágstadda fjelagsmenn, ekkjur þeirra
og börn«.
Árið 1918 er í fyrsta sinni útbýtt styrk af eign-
um fjelagsins, Hafa styrkveitingar síðan vaxið mjög
ört. Eru styrktarmálin nú orðin einn meginþáttur-
inn í framkvæmdum fjelagsins. Nokkur börn látinna
fjelaga eru á fullu framfæri þess. Auk þess er að
jafnaði veittur styrkur við dauðsföll ef þörf krefur,
og önnur aðstoð í tje látin eftir ástæðum. Starfa
sjerstakar nefndir innan fjelagsins í þeim tilgangi.
Árleg útgjöld til styrkveitinga hafa síðustu árin
numið um 2000,00 kr. Mjög ákveðnar raddir hafa
heyrst innan fjelagsins um það, að hjer beri að
setja markið hátt, og marka fordæmi öðrum fje-
lögum. En því miður verður það knappur efna-
hagur sem markar að líkindum brautina fyrst um
sinn. Árið 1926 er efnt til húsbygginga fyrir reikn-
ing styrktarsjóðsins. Og á síðastliðnu ári er húsið
full smíðað. I húsinu eru bæði sölubúðir og íbúðir.
Er tilætlunin að leigja það þeim sem fjelagið ann-
ars þarf að ljetta undir með, ef takast mætti á
þann hátt að hjálpa þeim til sjálfshjálpar. Hefir
þegar verið gerð tilraun í þessa átt og virðist ætla
að hepnast vel.
Á síðastliðnu ári, gekst fjelagið fyrir því, að
konur fjelagsmanna stofnuðu með sjer fjelagsskap
í þeim tilgangi að vinna að styrktarmálum fjelags-
ins. Gefa byrjunarframkvæmdir kvenfjelagsins
bestu vonir um, að það geti lagt hönd á plóginn,
svo um muni þegar frá líður.
Ýmsar framkvæmdir.
Árið 1916 kemur fjelagið í fyrsta sinni fram sem
sjálfstæður aðili við kaupsamninga fyrir hönd með-
limanna. Hefir það jafnan síðan samið við útgerð-
armenn um launakjör vjelstjóranna. Ávalt hefir
náðst samkomulag á friðsamlegann hátt. Enda er
það fullur vilji og ásetningur fjelagsins að vinna
að því, að koma því máli inn á þá braut að kaup-
gjaldsdeilur sjeu útilokaðar.
[ 79 ]