Vikublaðið - 03.03.1950, Blaðsíða 15

VIKUBLAÐIÐ
15
STÓR TRÉ
OG EINKENNILEG
'l/'IÐ rætur fjallsins Etna á
Sikiley, er gríðarlega
stórt kastaníutré, hið svo-
nefnda „100 riddara kastaníu-
tré.“ Þetta er eitt af stærstu
og elztu trjám í heimi. Nafn
þessa trés er sagt að eigi rót
sína að rekja til þess, er Jo-
hanne drottning ■ af Aragon
fór frá Spáni til Sikileyjar
með hundrað riddara. En er-
indi drottningarinnar var
það, að sjá Etnu. Á leiðinni
til fjallsins fékk Johanne
drottning og fylgdarlið henn-
ar skjóls hjá trénu, eða undir
krónu þess. Allir fengu nóg
rúm.
Auk þess, að tréð hefur
afar stóra og laufmikla krónu,
er bolurinn Holur. Hann er
þrjátíu og tveir metrar í
þvermál.
í gegnum tréð liggur gata.
Er breidd hennar svo mikil,
að vagnar geta farið hvor
framhjá öðrum. í stofninum
er ávaxtageymsla. fyrir þá,
sem safna kastaníum.
Það er erfitt að ákveða
aldur trés þessa. En þó er það
engum vafa undirorpið, að
það er mörg þúsund ára gam-
alt, samanborið við hið fræga
tré „Cupressus disticha11 við
Chapuitopec í Mexikó.
Þvermál þess trés er 26
metrar. Aldurinn er álitinn
5200 ár. Er það samkvæmt
rannsóknum hins svissneska
grasafræðings, De Candolle.
Sikileyjar kastaníutréð
hefur fúinn stofn, og því illt
að átta sig á aldri þess,
Vísindamenn álíta, að „100
riddara kastaníutréð,“ hafi í
upphafi verið sjö tré. Fimm
stór og tvö lítil. Þau hafi, er
tímar liðu, vaxið saman og
myndað eina sameiginlega rót
og einn stofn.
Milli Senegal og Gambíu, í
Afríku, er að finna merkilegt
tré, sem talið er furðuverk
innan jurtaríkisins. Þetta tré
heitir „konungur trjánna.“
Ber það nafn sitt með heiðri
og sóma, vegna fegurðar
sinnar og óvenjulegrar stærð-
ar. Það er einnig nefnt Baob-
ab-tréð (Adansonia digitata).
Stofn trésins er sjaldan
hærri en fimm metrar, en
þvermálið er tuttugu og sjö
metrar. Krónan er gífurlega
stór. Ummál hennar er um
eitt hundrað og fimmtíu
metrar. Undir krónum þess-
ara trjáa fá svertingjarnir
gott afdrep gegn steikjandi
sólskini og fárviðri. Blómin,
sem eru fullþroskuð í júlí, eru
á stærð við barnshöfuð.
Ávextirnir hafa ýmis konar
lögun. Utan um þá er græn-
rákótt skurn. Sum aldinin
eru aflöng, og um 50 senti-
metrar að lengd, önnur
kringlótt og hanga á tveggja
feta löngum stöngli.
Á unga aldri eru blöðin h.
u. b. 8—10 sentimetra löng,
og óskipt. Síðar klofna þau
eða skiptast. Fyrst þrískipt-
ast þau, en verða fimmskipt
að lokum. og líkjast þá
mannshönd eigi alllítið.
Venjulegur aldur trjáa
þessara er 5—600 ár. En sér-
fræðingar hafa fundið Bao-
babtré, sem eru 5—6000 ára.
Hola stofna á dauðum
trjám nota svertingjarnir
fyrir legstað skrípaleikara,
töframanna og þeirra, sem
fengist hafa við yfirnáttúr-
lega hluti. Þvílíkir menn eru
mikils virtir á meðan þeir eru
á lífi. En þegar eftir dauðann
fyrirlíta svertingjarnir þá
svo, að þeim er ekki sýnd sú
virðing að vera brenndir.
Þeim er troðið inn í hola,
fúna trjástofna. Þar þorna
líkin og verða að „múmíum.“
Úr þessu tré er gott að
smíða.
Svertingjarnir éta ávexti
þess og hagnýta blöðin. Þeir
sjóða blöðin og nota seyðið
til lækninga, einkum í sept-
ember og október, þegar
rigningartímanum er að
ljúka. En þá er sótthættan
mest, vegna eitursvælu, sem
gufar upp úr jörðinni. Fær
því fjöldi manna hitasótt.
í nánd við Colombo á Ceyl-
on vex einkennilegt tré. Það
Framhald á bls. 20