Vikan - 17.05.1956, Page 7

Bithöfuiidur ræðir tiin þá lífseigu kenmingu, að konur
séu ósjálfbjarga vesalingar, og segir:
ÞÆR ERU SKO HREINT
EKKERT BANGNAR!
HVER SKYLDI annars hafa fundið upp
á því að kalla kvenfólkið „veikara
kynið“ ? Þetta er komið inn í f jölda tungu-
mála og er kvenfólkinu vissulega fjötur
um fót. Fáeinar þjóðir eru raunar að
byrja að átta sig á því, að nafnbótin er
síður en svo sannleikanum samkvæm. Og
greindir og heiðarlegir menn játa, að hún
sé hreinn óhróður.
Þúsundir kvenna sönnuðu það í síðasta
stríði, að þær voru hreint ekkert ,,veikari“
en karlmennirnir. Hundruð þúsunda
gegndu herþjónustu í Bretlandi, Banda-
ríkjunum og Þýzkalandi.
Bresku konurnar stóðu við loftvarna-
byssurnar. Þær tóku þátt í innrásinni
miklu á meginlandið. Þær voru oft í
fremstu víglínu. Unnustimni minni —
konunni minni núverandi — kynntist ég
í Hollandi. Hún var send þangað með
kvennasveit úr hemum.
Það var vetur, en stúlkurnar bjuggu í
tjöldum. Þær mönnuðu loftvarnabyssur.
Þær báru samskonar einkennisbúning og
karlmenriirnir, þoldu sömu hætturnar,
bjuggu við sömu vosbúðina og kuldann.
Stúlkan, sem ég átti eftir að kvænast,
var á vakt, þegar ég sá hana fyrst. Það
var á flóðasvæðinu, þar sem sjórinn
flæddi inn yfir landið, þegar þýzku her-
imir sprengdu skörðin í hollensku flóð-
garðana. Þetta var tveimur stundum eft-
ir miðnætti, og fundum okkar Pamelu bar
saman í opnu sandpokabyrgi við brú, sem
var mjög mikilvæg frá hernaðarlegu sjón-
armiði. Átta loftvarnabyssur gættu brúar-
innar.
Loftvarnabyssurnar voru hafðar þarna
í þrjá mánuði og Pamela og hinar stúlk-
urnar fóru ekki úr klæðum allan þann
tíma.
Þær voru 24 og höfðu þrjú tjöld til um-
ráða. Þær sváfu í svefnpokum á kassa-
f jölum, sem þær höfðu einhverstaðar fund-
ið. Sú elsta var 31 árs, sú yngsta 19 ára.
Það vom tvíburasystur í hópnum, og
þær voru svo líkar, að það var nálega
ógerningur að þekkja þær sundur. Liðsfor-
inginn, sem stjórnaði loftvarnadeildinni,
kallaði þær A og B og hafði látið þær
mála „stafinn sinn“ á hjálmana sína.
Ég sá stúlkumar standa við loftvarna-
byssurnar í tólf stimdir samfleytt í veðri,
sem jafnvel „sterkara kynið“ hefði ekki
farið út í ótilneytt. Pamela trúði mér fyrir
því seinna, að á þessum þremur mánuðum
hefði henni „alltaf verið kallt — hverja
einustu mínútu.“
Það leið varla sú nótt, að þýzkar flug-
vélar reyndu ekki að granda brúnni. Þeg-
ar rigndi eða snjóaði — og það var oft —
óðu herstúlkurnar leðjuna upp að hnjám.
Þó heyrðist engin þeirra kvarta og —
sem var kannski furðulegra — engin
þeirra veiktist alvarlega.
Svona reyndist það sumsé „veikara kyn-
ið“ í stríðinu. Og það hefur verið að sanna
það ætíð síðan, að það er hvorki ,,veikara,“
huglausara né óröskara en hinir almátt-
ugu karlmenn. Og stúlkurnar eru gæddar
ríkri ævintýraþrá.
Hvað finnst mönnum til dæmis um belg-
isku stúlkuna Lilian Saudamont? Hana
hafði alltaf langað að komast á sjóinn,
verða ósvikinn sjómaður. Loks tók hún
það til bragðs, að klippa af sér lokkana,
dulbúa sig sem karlmann og ráða sig á
norskt flutningaskip. Hún var komin til
Kanada, þegar þetta komst upp.
Hún var send heim. En Lilian reyndi
aftur fyrir skemmstu. Hún tók að láni
nafn bróður síns og réði sig sem annan
stýrimann á togara, sem var að fara á
Islandsmið!
Það er ekki beinlínis kvenmannsvinna
að vera á togara. Það var kannski heppni
fyrir Lilian, að svikin komust upp og hún
var sett á land. En hvað um það: „Ég
reyni aftur!“ segir hún ákveðin.
Carol Johns heitir önnur stúlka, sem
vildi ólm verða sjómaður. Hún var fædd
í Bandaríkjunum og átti ríka foreldra.
Þau vildu setja hana til mennta, en hún
kvaðst staðráðin í að komast á sjóinn,
hvað sem það kostaði.
Hún strauk úr menntaskólanum og
komst til Kaliforníu og fékk vinnu sem
skipsþerna. En hún var ekki myndug
og faðir hennar lét senda hana heim.
Eftir það lauk hún menntaskólahámi,
beið þar til hún var orðin 21 árs og fékk
þá skipsþernustöðu á flutningaskipi, sem
sigldi til Alaska. Eftir nokkrar ferðir,
fór hún af skipinu í Alaska og gerðist
kokkur á 60 tonna fiskibát. Sama haust
andaðist faðir hennar og arfleiddi hana
að nærri hálfri milljón dollara — átta
milljónum króna.
Eftir FRANKLIN EMERSON
En Carol hélt áfram að vinna eins og
ekkert hefði ískorist.
Um veturinn fékk hún skipstjóra til
að reyna hana sem háseta. Henni leiddust
kokksstörfin. Að reynslutímanum loknum
réði skipstjórinn hana með glöðu geði upp
á fullan hlut.
Þessi unga, ríka stúlka var ekkert sér-
lega kraftaleg. Hún var í meðallagi há,
grönn og ljóshærð og andlitið í senn glað-
legt og einarðlegt. Nú segir hún: „Ég
kærði mig ekki um að lifa á aurunum hans
pabba. Ég vildi vinna fyrir mér. Og ein-
hverra hluta vegna heillaði sjórinn mig.
Hvað er það þá annað en íhaldssemi, þeg-
ar fólk er að reka upp stór augu, þegar
þa.ð fréttir, að stúlka hafi gerst sjómað-
ur? Að vísu geta ekki allar stúlkur orðið
Hún fór fyrst niður í námuna
á afmælisdaginn sinn . . .
sjómenn. En það geta ekki heldur allir
karlmenn stundað sjómennsku.“
Carol er nú 25 ára gömul, og í vetur
trúlofaðist hún ungum, myndarlegum
fiskimanni. Þau ætla að gifta sig í sumar
og kaupa sér bát. Já, Carol segist ætla
að halda áfram á sjónum til þrítugs.
„Þá,“ segir hún, „fer ég í land og byrja
vona ég að eignast börn. Ég ætla að eiga
ein átta — heila skipshöfn.“
„Veikara kynið“ skortir sannarlega
ekki hugrekki.
Tökum sem dæmi þýzku húsmóðurina
Ruth Maning. Hún var þriggja bama móð-
ir, þegar maðurinn hennar slasaðist í
námuslysi og varð máttlaus fyrir neðan
mitti. Við þeim blasti hin ömurlegasta
fátækt. Þau mundu verða að lifa á örorku-
styrk frá ríkinu, voru dæmdi til ævilangr-
ar fátæktar.
Það er að segja, það var venjan, þeg-
ar kvænta námumenn henti svona slys. En
Ruth vildi ekki sætta sig við þetta. Hún
fór í skrifstofu námufélagsins og bað um
að fá vinnu mannsins síns. Hann gat kom-
ist ferða sinna í hjólastól og taldi sig
geta séð um heimilið.
Fyrirtækið hafði aldrei ráðið konur til
vinnu niðri í námum sínum. Þær konur,
sem það hafði í þjónustu sinni, flokkuðu
ltol við námuopin. Sú vinna var að vísu
eins erfið og karlmannanna, en mun verr
launuð.
Það tók Ruth fjóra mánuði að sigrast
á þrjósku yfirmanna fyrirtækisins. Loks
komst hún á fund forstjórans og gerði
honum tilboð: Ef hún reyndist lélegri
verkamaður en karlmennirnir, mundi hún
ekki telja það nema réttlátt, þótt henni
yrði sagt upp.
Hún fór í fysta skipti niður í námuna
á afmælisdeginum sínum, þegar hún varð
26 ára. Núna, fjórum árum síðar, segir
hún: , Ég fann það strax, að verkstjóra
vinnuflokksins, sem ég hafnaði í, var illa
við mig. Plann var einn af þessum mönn-
um, sem álíía að konur séu þriðja flokks
borgarar, réttindalausir þrælar, sem eigi
Framhald á bls. 18.
7