Vikan - 17.05.1956, Qupperneq 17

ekkert gert fyrir Gwen Benson. Ég vissi, að ég ætti að reyna að hætta
að hugsa um hana, að samtal mitt við Rustam mundi aðeins ýfa sárs-
aukann í brjósti mér. En ég gat ekki að mér gert.
„Hvernig er hún, Rustam?"
„Jæja, ég læt það vera.“
„Er ekkert hægt að gera fyrir hana?“
„Ég veit ekki. Ég hef verið að spyrja hana, en hún svarar mér naumast.
Æ, þetta er leitt.“
Raustam gamli fann til með henni, og það út af fyrir sig var óvenju-
iegt. Hann var ótrúlega heimskur, og eins og stundum er um slíka menn, var
hann nálega sálarlaus. Hann sat yfir dauðaföngunum eins og tryggur
varðhundur. Hin ægilegu örlög þeirra vöktu enga meðaumkun í brjósti hans.
Nú endurtók hann samt: „Þetta er leitt, Bill. Veiztu það, mér finnst
þau óviðkunnanlegt að hengja konur!“
„Hve gömul er hún, Rustam?“
„Tuttugu og eins árs, er mér sagt.“
„Drottinn minn! Þetta er ómannúðlegt, hroðalegt!11
„Já.“Rustam kinkaði kolli. „Ég kann ekki við það.“
Ég svaf illa um nóttina. Ég gat ekki lokað augunum, án þess að sjá
hana fyrir mér, þessa grönnu, dauðadæmdu stúlku. Ég fór á fætur klukkan
fimm og hitaði mér kaffi. Ég tók mér vænt staup af viský með kaffinu.
Mér hlýnaði við það, en mér varð ekki rórra.
Þegar ég fór á vakt, tók ég langan krók á mig til þess að þurfa
ekki að koma nærri dauðaklefanum. Ég reyndi eftir beztu getu að ein-
beita huganum að einhverju öðru. Ég átti vörö í grótnáminu. Ég var
uppstökkur og illur. Sálarástand mitt bitnaði á föngunum. Ég beitti
kylfunni tvisvar um daginn og rak vægðarlaust á eftir þessum mann-
görmum, sem muldu grjót uns svitinn bogaði af þeim.
Þegar vaktinni lauk fékk ég mér annað staup af viský, fleygði mér
upp i rúm og reyndi að lesa. En ég hafði ekki hugann við lesturinn.
Butler vaktstjóri kom upp í herbergið mitt og bað mig að taka á móti
nýjum fanga. Hann var að fara út, sagði hann, og mátti eiginlega ekki
vera að því.
Ég fór niður i anddyrið og kvittaði fyrir fangann. Lögreglumenirnir
tóku af honum handjárnin og kvöddu. Þetta var 17 ára unglingur. Það
stóð í skjölunum hans, að hann héti Robert Plower, væri munaðarleys-
ingi, hefði strokið af tveimur uppeldisstofnunum, farið á flæking og framið
fjölda innbrota.
Þeir höfðu gengið rækilega frá honum, dæmt hann í 18 ára þrælkun.
Þetta var þungur dómur yfir 17 ára unglingi. Og þó ekkert einsdæmi upp
úr aldamótunum. Þeir tóku ekki á lögbrjótum með neinum silkihönskum
í þá daga. Auk þess var augljóst, hvað á bak við lá. Pilturinn var munaðar-
laus umrenningur og mundi sennilegast alltaf verða hálfgerður baggi á
yfirvöldunum. Tvö uppeldishæli höfðu ekki haldið honum. Hann var bezt
geymdur í tukthúsinu.
Hann var dauðskelkaður. Andlit hans var náfölt af hræðslu og hann
virtist eiga erfitt með að standa á fótunum. Ég hefði ekki sýnt honum
neina linkind, en rauðbrúna hárið hans minnti mig á hár Gwen Benson, og
ég lét hann njóta þess.
„Ertu veikur?"
,,Já,“ hvíslaði hann. ,,Ég er svo undarlega máttlaus og svo sé ég
allt í móðu.“
„Komdu garmurinn," sagði ég og tók í handlegginn á honum.
Ég studdi hann niður i kjallara og inn í móttökuherbergið, og hann
var ekki að gera sér upp, því að hann riðaði á fótunum. Ég lét hann hafa
fataskipti og renndi klippunum yfir kollinn á honum, og þar með var ég
búinn að ræna hann því eina, sem hann átti fallegt í veröldinni —
rauða hárinu.
Svo sagði ég honum að standa á fætur, og þá lyfti hann höndunum
allt í einu upp að augunum og rak upp lágt vein og steyptist fram yfir
sig. Hann var fallinn í öngvit. Ég skvetti vatni framan í hann og keyrði
höfuðið niður á milli hnjána, og innan skamms byrjaði hann að ranka
við sér.
„Hvar er þér illt ? “ spurði ég.
„Ég veit það ekki.“ Rödd hans var lág og vonleysisleg. „Mér er víst
allsstaðar illt."
Ég studdi hann á fættur og sagði: „Við skulum koma þér upp i klef-
ann þinn; það getur beðið að ég myndi þig og skrásetji. Við sjáum hvort
þér skánar ekki eithvað."
Hann var mér ákaflega þakklátur. Ég bjó um hann á klefabríkinni og
breiddi teppið yfir hann. Það var þegar ég var að læsa klefanum sem
Nick Lepesky byrjaði að öskra.
Þessi öskur gerðu okkur hrædda. Við vorum fegnir þegar við vorum
búnir að koma Nick i járn og drösla honum inn í einn af refsiklefunum
í kjallaranum. Við vissum að hin dýrslegu öskur hans túlkuðu í rauninni
tilfinningar hinna fanganna. Við höfðum skynjað ólguna, sem koma
Gwen Benson hafði komið af stað i sálum þeirra. Þeir gátu mætavel
skilið það, að einn og einn karlmaður væri drepinn í nafni laganna. En
að hengja kvenmann var allt annað mál. Það kom þeim í uppnám og
vakti í senn hjá þeim ískalt hatur til mannanna, sem áttu að framkvæma
verknaðinn, og brennandi löngun til að verða hinum varnarlausa fanga
að liði. Við vissum, að nálega hver einasti þeirra hefði feginn fórnað
lífi sínu fyrir dauðafangann. Og það bætti ekki úr skák, að það hafði fallið
í hlut Gwen Benson að verða fyrsta konan, sem gisti hinn ömurlega
dauðaklefa fangelsisins.
Við spenntum járnin að höndum og fótum Nick Lepesky, dæstum
og gengum upp úr kjallaranum. Við vorum allir meira og minna lerkaðir
og skrámaðir. Ég var helaumur í hálsinum, þar sem Nick hafði komið
á mig þungu hægri handar höggi. Ken Mills vaktarfélagi minn var með
stærðar glóðarauga. Hinir voru með fossandi blóðnasir.
Við stauluðumst upp og þvoðum okkur í varðstofunni. Á. leiðinni
upp á herbergið mitt, datt mér í hug au líta inn til nýja fangans. Hann
var sofandi. Ég þreifaði á úlnliðnum á honum; púlsinn var nókkuð hraður.
Hann var ákaflega fölur.
Á leiðinni fram ganginn, kallaði Lynn Halc á mig. Ég var ékki
vanur því að vera á kjaftaþingum með föngum, cn mér var eins komið
og þeim: hugur minn var í fullkomnu uppnámi.
„Hvað viltu?"
„Ætla þeir í raun og veru að hengja hana?'“
„Hvað veit ég um það?"
„Er hún búin að sækja um náðun?"
„Já.“
„Og?“
„Hafnað."
Lynn Hale leit aftur fyrir sig. „Heyrirðu, Rex? Þeim virðist vera
fullkomin alvara."
„Hvar heldurðu að þú sért?" Rex lá á neðri klefabríkinni og andlit hans
var í skugganum. „Heldurðu þetta sé kvennaskóli eða félagsheimili
K.F.U.M. ?“ Röddin var hvöss og hæðnisleg.
„En drottinn minn, þetta er barn!"
„Nógu gömul til að sýna á sér klærnar að mér skilst."
„Rex, hún er tuttugu og eins árs! Það fremur engin stúlka á hennar
aldri morð að yfirlögðu ráði. Þú veizt það, ég veit það og“ — hann
sneri máli sínu til min — „jafnvel þú veizt það.“
„Hægan, Lynn," sagði ég, „farðu þér hægt og varlega. Ég get verið
fjári uppstökkur."
Hann ypti öxlum og ég gekk fram ganginn og út í anddyrið. Ég var
þreyttur og mig verkjaði í skrokkinn eftir viðureignina við Nick. Ég
fékk mér kaffi í vaktstofunni, rabbaði svolítið við Mills, bauð svo góða nótt.
En á leiðinni upp í herbergið mitt, flugu mér í hug orð Lynns: „Engin
stúlka á hennar aidri myrðir að yfirlögðu ráði."
Ég nam staðar í stiganum og bölvaði í hljóði. Svo var ég kominn
niður stigann og að hurðinni inn í dauðadeild. Ég bankaði hljóðlega og
heyrði að stól var ýtt til á steingólfinu. Svo opnaðist hurðarhlerinn
og Rustam pírði augun framan í mig og sagði: „Nú, þú kominn aftur?"
Það hringlaði í lyklum og hurðin ískraði á lömunum og steingang-
urinn blasti við mér. Það voru fjögur þrep niður í ganginn, og það
minnti óhugnanlega á grafhvelfingu.
„Þú ert hérna?" sagði ég bjánalega.
,,Já.' Komdu inn fyrir; mér dauðleiðist."
Hann gekk á undan og settist á stólinn fyrir framan klefa Gwen
Bensons. „Nennirðu að slá í slag? Ég er hérna með spil."
Það stóð lítið borð við gangvegginn og undir því annar stóll. Hann dró
borðið fram og við byrjuðum að spila. Við spiluðum rússa, en ég gat ekki
haft hugann við spilin og spilaði hvað eftir annað af mér. Rustam
komst í bezta skap og hló og gerði að gamni sínu. Ég horfði á hann
með viðbjóði; samúð hans með Gwen Benson var vissulega rokin út í
veður og vind. -
Ég gaf henni gætur í laumi. Hún sat enn innst á klefabríkinni, nákvæm-
lega í sömu stellingunum og ég hafði séð hana daginn áður. Hún sat
mjög bein og hendurnar hvíldu á hnjánum. Hún var með lokuð augu..
Nú fyrst tók ég eftir því, hve fátækleg hún var til fara. Hún var í
köflóttri karlmannsskyrtu, þykku brúnu pilsi, sem náði naumast lengra
en niður á miðja kálfa, og brúnum „reiðstígvélum" af þeirri gerð, sem
bændur og kaupamenn notuðu við vinnu.
Ég tók líka eftir því, að þótt andlit hennar væri tekið, þá var á
því sá blær, sem bar vitni um mikla útivist. Og hendurnar voru brúnar og
sterklegar.
Við spiluðum í klukkutíma. Þá þoldi ég ekki lengur kátínu hins
kaldrifjaða mótspilara míns, stóð upp, sagðist vera syfjaður og kvaddi.
Hann fylgdi mér fram og opnaði fyrir mér og ég gaf honum merki
um að tala við mig fyrir framan dyrnar. Hann leit inn ganginn snöggv-
ast, tautaði: „Það cr sjálfsagt óhætt," og kom fram.
Ég hallaði aftur hurðinni og sagði lágt: „Heyrðu, mér leikur for-
vitni á að vita dálítið. Fyrir hvað var hún dæmd?"
Hann horfði undrandi á mig: „Morð auðvitað. Ætla þeir ekki að hengja
hana?"
„Ég á við, hverskonar morð var hún sökuð um? Veiztu það?"
„Ég held nú það! Hann sagði mér alla sólarsöguna, þessi sem var
með hreppstjóranum sem færði okkur hana. Ágætur náungi."
„Nú, og hvað var það þá?“
„Ég skal segja þér nokkuð, Bill, hún á eiginlega enga samúð sltilið.
Þetta er forhert glæpakvendi skilurðu?"
„Þarftu að tala svona hátt? Hún gæti heyrt til þín."
Hin heimskulegu augu hans horfðu fýlulega á mig. „Það cr ekki
hundrað í hættmini. Ég skal segja þér eitt, drengur minn: Hún er ótíndur
eiturbyrlari."
Það var eins og hann hefði gefið mér löðrung. „Hún? Þessi stúlka
þarna inni ... ?“ stamaði ég.
„Ójá, launmorðingi af versta tagi."
„Ég trúi þvi ekki!"
„Og á ég að segja þér annað?" Rustam smjattaði á orðunum. „Hvem
heldurðu hún hafi drepið, stúlkukindin ? Engan annan en karlinn föður
sbin!“ Framhald { nœsta blaði.
17