Vikan - 04.08.1960, Blaðsíða 15

OÞARFLEGA GOÐ
fjarvistar^önnun
BlaSamaður nokkur spurði mig fyrir skömmu
að þvi, hvort ég hcfði kynnzt þvi, sem kallaðist
fullkomið morð. Ég svaraði lionum því til, að
slíkt væri aðeins nokkuð, sem maður læsi um í
glæpareyfurum. — Það var ekki fyrr cn hann
var farinn, sem það rann upp fyrir mér, að ég
hefði get^ð svarað þessu játandi, en þó innan
vissra takmarka. Ég hafði raunverulega þekkt
fullkomið morð. Þeim, sem framdi verknaðinn,
hefði aldrei verið hengt, ef hann hefði ekki gleymt
smávægilegu atriði. Aidc þcss liafði ég enn þá
öll málsgögn lir máli Williams Holst í skrifhorðs-
skúffunni minni. Ástæðan fyrir þvi, að ég hafði
flest sönnunargögn hins ákærða, var sú, að ég
var mikill vinur lians, meðan ég var í leynilög-
reglunni, — já, eins góður vinur og lögreglu-
þjónn getur verið ákærðum manni. Sakir þess,
hversu skilningsgóður ég var gagnvart Holst í
hinum erfiðu aðstæðum hans, gerðist ég trúnað-
arvinur hans. Athafnir hans stöfuðu af örvita-
geðshræringu, af því að Back hafði þvingað út
úr Iionum peninga. Þeir voru meðeigendur fyrir-
tækis, sem hafði ekki sem bezt orð á sér. Og vegna
þess að þannig var komið, vildi Holst draga
sig út úr félagsskapnum og liefja nýtt lif heiðar-
legs manns. En .Baclc neyddi hann til að halda
áfram. Holst var ekki neitt lamb að leika sér
við. En rétt verður að vera rétt: Hann fram-
kvæmdi hið djöfullega áform sitt, eftir að Baclc
hafði haft í frammi við hann ógnun og þvinganir.
Hið fullkomna morð var einmitt það, sem Holst
hafði kallað verknaðinn, þegar hann skýrði frá
öllum aðdraganda morðsins i fangelsinu. En bezt
er að byrja á byrjuninni, þ. e. a. s. -— láta Holst
sjálfan segja frá:
Það var á hinum kalda vortima i marz. Ég
kveið fyrir hinum nýju áformum Backs. Hann
hafði komizt að því, að ég vildi losna fyrir fullt
og allt.
Ég hafði sjálfur fengið hið illkynjaða kvef, sem
gekk. Ég hafði fengið það i hálsinn og var svo
rámur, að ég var vart mælandi. Enginn þekkti
rödd mina, eins afskræmd og hún var, og allir
gátu apað eftir hina rámu skræki, sem mér með
naumindum tókst að gefa frá mér.
Þarna fékk ég hugmyndina um, hvernig ég
ætti að losa mig við Back að fullu og öllu til að
fá loksins frið.
Fyrirætlunin var tilbúin. Hið fyrsta var að vera
frá vinnu, láta lækninn lita á liálsinn á mér og
fá hann þannig til að gefa mér örugga fjarvistar-
sönnun. Lækninum til mikillar undrunar var ég
eftir fjóra daga jafnhás og þcgar ég byrjaði að
ganga til lians. Ég hafði tekið söguna um Demos-
þenes mér til fyrirmyndar og gengið meðfram
ströndinni og gert tilraun til að hafa enn hærra
en brimið með þvi að æpa mig enn hásari. Og
lyf læknisins hafði farið í vaskinn á sarnri stundu
og það kom inn i húsið.
Nú átti að fullgera áformið.
Gamall vinur minn, er Bob rauði hét, ætlaði að
hjálpa mér. Hann er einn þessara manna, sem
aidrei koma með óþarfa fyrirspurnir, og er reiðu-
búinn að gera allt fyrir hvítu pillurnar, sem hann
getur ekki án verið. Ég liafði sjálfur farið inn
til bæjarins og þar hringt frá símaklefa á skrif-
stofuna. Það var á sama tima og við Bob höfðum
áður ákveðið. Um leið og ég hringdi, átti hann
að hringja á skrifstofuna frá íbúð minni. Það
var liægl að sýna fram á það, að simastúlkan
hafði simanúmer mitt á lista sinum um sima-
númer. Úr okkar Bobs voru eins upp á mínútu,
og ég ætlaði að hringja nokkrum minútum á und-
an honum. Þá yrði samtalið við hann skráð,
en mundi ekki koma fram.
Allt fór eftir áætlun, og símastúlkan spurði mig
kurteislega, hvernig mér liði, þegar hún svaraði.
— Jú, þakka yður fyrir, það
gengur, hrikti i mér með nær ó-
þekkjanlegri röddu. — En það lið-
ur nokkuð áður en ég get hafið
vinnu aftur. Viljið þér gefa mér
samband við Back?
Hann svaraði sjálfur í simann.
Það liðu tvær mínútur, áður en
hann fékk samband. Þær voru sem
heil öld. Sú hugsun sótti að mér,
að i stað þess að beygja inn á nýj-
ar brautir var ég á þessu augna-
bliki að þvi kominn að gerast
MOBÐINGI. En fyrir eyrum mér
hljómaði ógnun Backs: — Þú held-
ur áfram að braska, góðurinn, ann-
ars veiztu, hvað bíður þín!
Ég gat ekki horfzt i augu við þá
staðreynd, að hið blómlega fyrir-
tæki mitt yrði lagt í rúst, allt fyrir
■Back. Ég varð að fjarlægja hann,
áður en hann kjaftaði í lögregluna:
— Jæjá, þá er ég tilbúinn. Hvað
var það, sem þú vildir mér? heyrði
ég hann segja i simann við þann,
sem hann hélt, að væri ég. Rödd-
in var bliðleg og miklu minna
ógnandi en þegar liann talaði við
mig fyrir nokkrum dögum.
Nú vissi ég, að Bob mundi svara
með þessari óþekkjanlegu rödd
minni, sem hann hafði þjálfað:
— lleyrðu, ég held, að ég hafi
gleymt vasabókinni minni á skrif-
stofunni. Geturðu sent mér hana
upp? Hún liggur á neðstu skrif-
borðsskúffunni . . .
Bob gerði skyldu sína, og Back
grunaði engan um græsku, er hann
opnaði dyrnar og gekk yfir til min.
Ég faldi mig bak við stóra spjald-
skrárskápinn, og það var ekki fyrr
en ég skellti dyrunum i lás bak við
hann, að hann sneri sér við. En
Framhald á bls. 31.
Ég varð órólegur þegar ég sá hann
halda á meðalaglasinu.
Dr. Aispirin:
TILUTSSEMI
VIÐ
NAUNGANN
Það er ævinlega verið að tala um að
auka menntun. Mennt er máttur, segja
menn. En þá er oftast átt við bóklegan
lærdóm, sem í rauninni er aðeins einn
af fjölmörgum þáttum menntunar. f
stórum dráttum má segja, að mennt-
un sé að tileinka sér menningu.
Sá, sem tileinkar sér menningu, hefur
líka tamið sér tillitssemi við náungann.
, Þar skilur raunar á milli, því að til-
litslaus maður og ókurteis hlýtur að vera
ómenntaður, hversu margar bækur sem
hann annars hefur lesið og hversu ágæt
próf sem hann hefur tekið úr skólum.
í þvi samfélagi, sem við búum við,
verður ekki komizt hjá samskiptum við
fjölda manna af ýmsum stigum og stétt-
um. Velfarnaður okkar er mjög háður
þvi, hversu tekst um þessi samskipti.
Við verðum að taka tillit til fjölskyld-
unnar, starfsfélaganna, yfirmanna, lánar-
drottna, skuldunauta og allra þeirra,
sem á einhvern hátt veita okkur þjón-
ustu. -—■ Á þvi, sem i einu orði er nefnt
tillitssemi, eru margar hliðar. Þar má
nefna umburðarlyndi, jafnaðargeð,
kurteisi og háttvisi. Menntaður maður
hefur tamið sér þetta allt.
Hvaða áherzlu leggja skólarnir á það
að innræta unglingunum tillitssemi við
náungann? Allt of litla, mundi ég segja.
Það virðist ekki eiga sér stað að neinu
ráði, að skólarnir slipi agnúana af ungl-
ing, sem hefur fengið misheppnað upp-
eldi. Ég veit aðeins um einn skóla, sem
kennir þéringar. Þar er höfð ein þér-
ingavika á vetri hverjum, og allir verða
að þérast. Meðan þéringar eru tíðkað-
ar, — og það eru þær enn, •— verður
að kenna unglingunum þetta umgengn-
isform. Það er heldur leiðinlegt, þegar
fólk þúar í öðru orðinu og þérar í hinu.
Hvað sem annars má segja um þéring-
ar, þá tiðkast sú hefð enn, að menn
þéra yfirleitt ókunnugt fólk. Annað get-
ur virzt áleitið og orðið til þess að
hindra eðlileg samskipti. Það er gam-
ali siður á íslandi að þúast, en skipu-
lag samfélagsins er orðið flóknara og
margbreytilegra en áður var.
Foreldrar ættu að kappkosta að inn-
ræta börnum sínum háttprýði og til-
litssemi. Að vísu mun það gert í ein-
hverjum mæli, en ekki nærri nóg. Fáguð
framkoma er auður, sem auðvelt ætti
að vera að afla, og þið hafið heyrt, að
kurteisi kostar ekki peninga. Ef til vill
er það þess vegna, að kurteisin hefur
orðið liart úti i samkeppni við annað,
sem hægt er að kaupa fyrir krónur
og aura. ^
VIKAN
15