Vikan - 01.12.1960, Qupperneq 5

VIÐ LÆKJARTORG
Allir eiga leið 11111 Lækjartorg:
SailIVÍlIIIII^IiarÍNjððurÍllIl leggur áherzlu á lipra og örugga þjónustu. — Opið alla virka daga
frá 10 fh. — 12%, 2 eh. — 4 og 6 eh. — 7 nema laugardaga frá 10 fh._12.30.
Samvimuisparisjoðiiriim
við Lækjartorgr.
4 VIKAN
Turnar dómkirkjunnar í Uppsölum gnæfa yfir bœinn.
Nokkur íslenzk skinnhandrit eru varðveitt í Stokk-
hólmi og Uppsölum. Tvö þessara handrita munu vera
einhverjir mestir þjóðardýrgripir islenzkir. Er hér
átt við skinnbækur þær hinar miklu, Hómilíubók og
Uppcala-Eddu. Hómiiiubók er varðveitt í Stokkhólmi.
Bókin er talin elzta skinnhandrit íslenzkt, sem
geymzt heíur nær þvi heilt og óskcrt. Á bókinni,
sem hefur að geyma guðsorð, birtist islenzk tunga
eins og b.ún var göíugust á öndverðri 12. öld. í há-
skólabókasai'ninu i Uppsölum er varðveitt mjög merkt
Edduhandrit, kennt við staðinn og nefnt Uppsala-
Edda. A titilblaði bókarinnar er þessi fyrirsögn:
„Bók þessi heitir Edda. Hana heíir saman setta
Snorri Sturiu sonr.“ — Munu þessi orð vera eina
heimildin, sem fundizt hefur íyrir því, hver sé höf-
undur Eddu.
Uppsaiir eru elzta menntasetur Svíarikis. Þar
námu Svíar fyrst fornsögu sina og mest af íslenzk-
um bókum, því að þeir áttu sjálfir enga sltráða l'orn-
sögu.
hftir að við höfum dvalizt daglangt um kyrrt i
Stokkhólmi, gerum við sérstaka ferð til Uppsala og
ekki hvað sízt til að sjá Uppsala-Eddu. En við kom-
um að iæstum dyrum í haskóiasalninu. Jónsmessu-
liatiðin er að kvöidi, og ölium opinberum stol'nunum
er iokað i tlag, — svo að það verður ekkert af því,
að við fáum að sjá merka skinnbók að sinni.
Uppsaiaaomkirkja er hátimnrað og veglegt guðs-
hús. pegar við komum þar, erum við góðíúsiega beðin
aö hraoa gongu okkar sem mest um kirkjuna, þar
sem hjonavigsia eigi að fara þar fram nú á stund-
inni. Við íorum að öliu að boði kirkjuráðsmanns-
ins, en vnjum bins vegar ekki nussa al' eins forvitni-
legn aLhom og kirkjubrúðkaupi, svo að við tyllum
OAkur mioskips í kirkjunni. Pað er sunginn saimur,
og presturinn tónar fyrir allarinu. Fáeinar prúðoún-
ar manneskjur sitja i kórnum. Brátt uppheist mikill
organsiáttur, og brúðhjónin hel'ja gongu sína inn
emr kirkjugóifinu, manneskjur i broúdi lífsins, hún
i engiihvuu brúoariini, iturvaxin og með gríska á-
sjónu, hann karimanniegur i bezta máta, klæddur
liðsíoringjabúningi. Brúöurin hreyfir sig yndislega,
og það er þessi munuðsæii sætieiki i svipnum, sem
fer fö'grum konum svo einkar vel. En aiit svipmót
brúðgumans er þrungið þvíiíkum hátíðieik og ábyrgð-
arþunga, að heizt má ætla, að hann sé að ganga
fyrir aitarið tii að taka við konungdómi yfir Svíariki.
Hér, i þessum fornfræga háskóiabæ, eru búsettir
nokkrir mætir íslandsvinir, sem hafa lagt stund á
íslenzk fræði og bókmenntir. Einn þessara ágætu
vina okkar gerist leiðsögumaður okkar til Gömlu-
Efri mynd:
I Uppsölum eru margar gamlar minjar, meOal annarra
Uppsalaliöllin svonefnda, sem byggS er í svipuöum stíl
og margar gamlar hallir d Noröurlöndum.
Neöri mynd:
Konungalmugarnir viö Gömlu-Uppsali. Þar er taliö, aö
þrír konungar af Ynglingaætt hafi veriö heygöir.
Uppsala að sýna okkur konungshaugana
frægu, ein mestu kumbl á Norðurlöndum.
Haugar þessir eru þrlr, liggja samhliða,
og er sá í miðið þeirra m.klu mestur.
Talið er víst, að Aun konungur, d. um
500, liggi í einum haugnum, en ekki er
vitað með vissu, i hverjum haugnum hann
hefur verið heygður.
Leiðsögumaður okkar er hniginn á efra
aldur, en ber aldurdóminn þannig, að þar
sem þessi maður er, kemur manni eink-
um i hug aldinn fornkappi og þá kannski
allra helzt Egill Skalla-Grímsson. Maður-
inn er hár og herðibreiður, svipurinn
mikilúðlegur, augun arnhvöss, hár og
skegg alhvítt. Hann heitir Hrólfur Nord-
enstreng og talar mjög forneskjulega ís-
lenzku. Hann heilsar á fararstjórann
okkar með þessum orðum:
— Eigi vildi ég eiga þig að andskota,
svo kraftalegur sem þú ert.
Hrólfur Nordenstreng hefur mjög lagt
fyrir sig norræn fræði og málvísindi og
samið nokkrar bækur, er fjalla um fræði-
greinar hans. Þessar bæltur njóta virðing-
ar og þykja merkisrit á sínu sviði. Hrólf-
ur hefur einu sinni heimsótt ísland, fór
þangað i brúðkaupsferð. Það var vorið
1913. Hann ann öllu, sem íslenzkt er og
frábært má teljast á sviði fagurra mennta,
ann því svo sem íslenzkur væri og les
BRUGÐIÐ
LÉIK VI.
Ferðaþættir
eftir
Óskar Aðalstein
IPPSALIR
bókmenntir okkar mikið og stöðugt.
Hann getur þess, að bókasafnið í Ujjp-
sölum eigi sæmilegt safn íslenzkra bóka,
þó saknar hann þar ýmissa merkisrita,
einkum frá 18. og 19. öld, þar á meðal
verka Jónasar Hallgrimssonar. Hrólfur
hafði kynni af Finni Jónssyni prófessor
og Guðmundi Finnbogasyni landsbóka-
Framhald á bls. 27.
VIICAN 5