Vikan - 29.12.1960, Blaðsíða 7

Ingialdshólsgleði - Jörvagleði
þá er hvorki kemur við efninu né heldr. er
bundin við nokkra stöðuga meiníng“.
Frœgustu gleðir þessara tíma eru auk Þíng-
feýi’agifeðinnai' íiigjaldshólsgleðin, Stapagleðin
ög Jörvagieðin; þeSSif þi-ir Staðir erli itiltr
vestáhiaiids: tíiii Stapagifeðiiiá fei’ Íítið vítað,
íngjaidshólsgieðih var níður Íögð feítii: að
tveit nienri fótbrötriuðu í giéðiiini. Þö sfegjá
srimir að bóndirin á frigjáidslióii íiafi skyridi-
lega dáið nóttina éftir eina gieðina, og iiafi
jtœr ])á verið niður lagðar.
Magnús Andrésson á Kópsvatni segir svo í
lýsíngu á vikivökum: Þessar gleðisamkomur
voru tvær til þrjár á vetri, lielzt i skanim-
deiginu. og stóð hver um sig nóttina út.
Naumast mun liafa verið laust við samræði
kalla og kvenna i rúmum þeirra, jafnvel þótt
kellíngarnar léti lítið á þvi bera, þegar þær
með gleðibrosi minntust á slíkar gleðiskemmt-
ahir. ÞaS hefur vist ekki verið viða eins frekt
ög í þessári nafntoguðii JÖrvagleSl."
Það niún eingín ofsaga að Jörvagleðin megi
tfeijast með fraegari samkomum á íslandi. Hún
vár kennd við Jörvá i HaUkadal vestra. Fólk
áótti þeásar gieðir á Jörva lárigt áð, dg þess er
getið að aiik föiks ór BreiðafjarðardöÍUrii körri
þár fólk vfestan yfir Rauðameisheiði og iitatt
af Skógarströnd. Stór húsakynni vorú á Jörvá
og var gleðin jafnan haldin í baöstofunni.
Af lifnaði fólks við þessi tækifæri geingu
ótal sögur, og Toks kom þar að sýslumaöur
einn, Björn Jónsson Brynjólfssonar prófasts
i Hjarðarholti, reyndi að skerast í leikinn 1695
og bannaði gleðina. Sjálfur dó hann s»ma árið,
enda var gleðinni óspart haldið áfram við
svipað siðferði.
LeiS nú og beiÖ þar til 1707 eða þar um
bil. Þá reið til gleöinnar einn virðingarmaður,
Jón Magnússon lögsagnari, bróðir Árna Magn-
ússonar, sem þá hafði Dalasvslu i umboði
Ráls Vídalíns. Þótt ekki sé getið um viðbrögð
lögsagharans í gleðinni verður nrnnni fyrir
að ætla að hann hafi skemmt sér nokkuÖ vel,
þar eð hann var sagður kvensamur með af-
brigðum.
En það er merkast um gleði þcssa að full-
yrt er að nitján börn liafi litið heimsins Ijós
fyrir hennar tilstilli um það bil niu mánuðum
siðar. Þegar frá leið hækkaði talan og þvi
aukið við að ein konan hafi lýst átján feður
að barni sinu. Þetta talar sinu máli um hve
alræmd hún var, gleðin á .Törva.
Og .Tóni Magnússini blöskraði i þetta skipti.
Greip hann nú til þess ráðs að dæma Jörya-
gleði af meS öllu.
í eftirmælum 18. aldar laumar Magnús
Stephensen úr penna sinum þessum orðum:
„Hafði Jón Magnússon þá vcrið viSstaddur
i þeirri gleði eru það undur, ef þessi tilfelli
(þ. e. ólifnaðurinn) hefðu knúð hann til að
dæma gleðina af.“
eim sem tala um gengdarlausa skemmtanafíkn og spill-
W rn ingu ungdómsins, hættir við að gleyma því að æsilegar
WkW dansskemmtanir voru haldnar á íslandi, þegar þjóðin
1 bjó enn í moldarkofum. Lýsingar annálaritara eru sjálf-
sagt eitthvað ýktar, en séu þær nærri sanni, þá hafa skemmtanir á
vorum dögum yfir sér svipmót dyggðarinnar samanborið við hinar.
Framhald á bls. 34.
VtKAN 7