Vikan - 27.04.1967, Blaðsíða 29

Geimfarinn að taka jarðvegssýnishorn.
Apinn cr á flestum sviðum fyrirrennari mannsins, jafnvel úti í
geimnum.
l»eim er dengt niöur í fieytifull vatns-
ker, og svo nákvæmlega mselt vatns-
magnið sem yfir flýtur.
velja; sum þeirra aðeins undir-
stöðuatriði viðvíkjandi alhliða
geimferðaáætlun, önnur til að
kynna hin margvíslegu áform
NASA um framkvæmdir í geim-
ferðum. Undirstöðuatriðin eru:
— stjörnufræði, eðlisfræði ytri
gufuhvolfanna, flugvélafræði,
veðurfræði, framknúning eld-
flauga, heilbrigðissjónarmið
geimferða, og fyrir þá sem til
þess eru kjörnir að lenda eld-
flaugum á tunglinu, jarðfræði.
Tvo daga vikunnar eru æf-
ingar undir berum himni, til upp-
fyllingar því sem á vantar við
kennslu innan dyra. Eina frá-
vikning frá þessum reglum er
þegar flugmennirnir fljúga þot-
um, til að viðhalda þjálfun sinni
sem þotuflugmenn.
Helmingur kennaranna er frá
starfsliði geimferðastöðvarinnar í
Houston, en hinn helmingurinn
eru prófessorar allsstaðar að úr
Bandaríkjunum, sem halda fyrir-
lestra, hver í sinni grein. Námið
útheimtir mikinn lestur. Engar
einkunnir eru gefnar, en það eru
stanzlaus próf.
Jarðfræðin tekur meira en
fjóra mánuði, lágmark eru 112
stundir og það tekur oft átta
mánuði. Dr. Ted H. Foss, yfir-
maður jarðfræði og jarðefna-
fræðideildarinnar, segir: — Það
eru tvær ástæður fyrir því að
við leggjum svona mikið upp úr
jarðfræðinni. Sú fyrri er sú, að
þótt menn séu þjálfaðir geimfar-
ar, vita þeir svo lítið um tunglið,
menn hafa aðeins þá takmörk-
uðu þekkingu sem fengizt hefur
gegnum stjörnufræði og rann-
sóknir frá eldflaugum.
Önnur er sú, að við viljum
veita þessum mönnum eins hald-
góða þekkingu og mögulegt er,
svo þeir geti að einhverju leyti
sinnt störfum jarðfræðinga á yf-
irborði tunglsins. Við viljum að
þeir séu dómbærir á það hvers
leita skuli á tunglinu, hverju
eigi að leita að og hverju skuli
hafna, hvaða sýnishorn séu mikil-
vægust. „Þeir eiga ekki eingöngu
að spásséra út úr geimfarinu, —
þeir eiga að fara mikilvægar
rannsóknarferðir".
Til viðbótar jarðfræðinámi í
skólastofunni verða þeir geim-
farar, sem þjálfaðir eru til tungl-
flugs, að fara þriggja daga ferðir,
tíu sinnum. Staðirnir sem valdir
hafa verið fyrir þessar ferðir eru
Grand Canyon í Arizona, Big
Bend National Park í Texas,
Valles Caldera í New Mexico.
Pinacate Volcano, í Mexico. New-
berry Volcano í Oregon, Valley
of 10.000 Smokes í Mexico,
Hawaii og fsland. Það er álitið
að landslag á þessum stöðum sé
líkast því sem gerist á tunglinu.
— Líklega verður það efst á
baugi hjá geimförum, þegar þeir
koma til tunglsins, að svipast
um eftir bergtegundum, svipuð-
um þeim seip þeir þekkja frá
jörfSinni, heldur Dr. Foss áfram.
— Ef þeir finna kletta eða steina,
sem tilorðnir eru við eldgos, gæti
það gefið svar við mikilvægum
spurningum um sköpunarsögu
tunglsins, hvernig það er til orð-
ið. Þá geta þeir safnað sýnishorn-
um á kerfisbundinn hátt. Þeir
geta aðeins tekið með sér 27
kíló svo það er mikilsvert að fá
nógu fjölbreytt sýnishorn.
Þessa fyrstu fjóra mánuði eru
fyrirskipanir ekki reglulegar í
geimfararskólanum, þar grípa oft
inn í atburði sem gerast sam-
tímis. Hver stund er áskipuð,
álagið á flugmennina er ógnvekj-
andi.
Til viðbótar jarðfræðileiðöngr-
um ferðast geimfararefnin víðar,
t.d. til bækistöðvar NASA í
Louisiana og Marshall geimflaug-
stöðvanna í Huntsville, Alabama,
til að kynnast geimflaugaskot-
um. Þeir kynna sér hvernig eftir-
litsstöðvarnar í Houston starfa,
og sömuleiðis öll smáatriði til
eftirlits. Þeir fá að fylgjast með
hvernig Apolloflaugunum er
stjórnað og gerð tungleldflaug-
anna í Houston, og þeir fara til
Kennedyhöfða til að kynnast
undirbúningi geimskota. Svo er
lika farið í stutt ferðalög til
Wright—Patterson flugherstöðv-
anna í Dayton, Ohio, þar sem
geimfaraefnin fljúga einu sinni
í þotu, sem er sérstaklega útbúin
með þyngdarleysið fyrir augum.
En»þá aðrar ferðir verða þeir
Framhald á bls. 48.
iT. tbi. VIKAN 29