Vikan - 26.09.1974, Side 26

Meira en tvær milljónir kvenna i heiminum
taka pilluna daglega og margar þeirra
kvarta undan aukaverkunum. En nú hafa
kviknaö vonir um, ab þessi pilla verði brátt
leyst af húlmi meö annarri, jafn öruggri og
enn betri.getnaðarvarnarpillu — pillu handa
karlmönnum.
„Óhætt er aö reikna meö þvi,” segir dr.
Hans Fritz, llfefnafræðingur viö háskólann I
Miinchen, „aö viö getum sett slika getnaöar-
varnarpiilu á markaðinn innan fárra ára”.
Dr. Fritz og samstarfsmenn hans hafa
unnið aö þessu verkefni i mörg ár ásamt
starfsbræörum þeirra i Bandarikjunum.
„Viö beitum okkur aö þvi aö koma i veg
fyrir þaö, aö sáöfruman frjóvgi eggiö”, út-
skýrir dr. Fritz.
Viö þaö veröur sáöfruman hvorki deydd né
komiö i veg fyrir egglos eins og getnaöar-
varnarpillur þær, sem nú tiökast, gera. Þetta
nýja getnaöarvarnariyf virkar fyrst, þegar
sáöfruman snertir eggiö.
Til þess aö skilja, hvernig þetta nýja getn-
aðarvarnarlyf mun verka, veröur aö vita
hvernig frjóvgun á sér staö viö eölilegar aö-
stæöur.
Viö sáölos losna milljónir sáöfruma. Þess-
ar sáöfrumur hafa höfuö og sundhala. En aö-
eins fáum þeirra tekst aö komast eftir eggja-
leiöaranum aö egginu.
Þótt sáöfruma karlmannsins sé komin aö
egginu, kemst hún ekki hjálparlaust inn I
þaö. En hæfnina tii þess hefur fruman fólgna
I sjáifri sér. A höföi hverrar sáöfrumu er
hetta, sem er full hvata. Hvatar veröa til viöa
I likamanum og hafa áhrif á marga og ólika
starfsemi hans. (Til dæmis gegna hvatarnir
mikilvægu hlutverki viö meltingu og efna-
skipti iikamans.)
Þegar sáöfruman snertir eggiö, losnar
hettan og hvatarnir komast aö egginu. Hvat-
arnir eru margs konar, þvi aö ekki eru allir
hvatar hæfir til aö komast inn um hýöiö, sem
umlykur eggfrumuna. Til þess krefst hvert
egg sins sérstaka hvata.
Einungis á þennan hátt getur sáðfruman
runniö saman viö eggfrumuna. En hvaö
kemur i veg fyrir, aö hettan losni, áöur en
sáöfrumar snertir eggfrumuna?
Til þess er varnarefni, sem er limkennt, og
heldur hvatahettunni á höföi sáöfrumunnar.
Þetta varnarefni kemur I veg fyrir, aö hett-
an losni og sáöfrumurnar komist inn i likama
konunnar — annars staöar en I eggfrumuna.
Af öryggisástæöum hafa kynfæri konunnar
Mannslífið hefst með kappsundi. Milljónir sáðfruma sem þessara
(hér eru þær stækkaðar um það bil 10 000 sinnum) losna við sáð-
los. Aðeins örfáar þeirra komast i nánd við eggfrumuna. Og inn i
eggfrumuna kemst sáðfruman ekki nema með aðstoð hvatanna,
sem fólgnir eru i hettu á frumuhöfðinu. Losni þessi hetta, getur
frjóvgun ekki orðið. Sú staðreynd gerir pilluna handa karlmönn-
um meira en draumsýn eina.
einnig yfir slikum varnarefnum aö ráöa, sem
„gripa inn I”, ef þörf krefur.
Sáöfruma “er þannig þvi aðeins frjó, aö
varnarefniö veröi óvirkt, sem sé, þegar
hvatahettan losnar.
Og af þvi beinist nýja getnaöarvarnaraö-
feröin. Reynt var aö finna varnarefni, sem
bindur hvatahettuna varanlega viö sáö-
frumuhöfuðiö.
Þetta hefur bandariska visindamanninum
L.J.D. Zabefeld tekizt. Og þetta efni hefur
þegar veriö notaö i formi leggangasmyrsla.
En meö þvi var ekki fengiö fulikomiö getn-
aöarvarnarlyf, þvi aö smyrslaöferöin fyrir
samfarir haföi ekkert upp á aö bjóöa, sem
fyrri getnaöarvarnir höföu ekki.
Takmark visindamannanna er þvi aö
framleiöa þetta varnarefni I „piliu handa
karlmanninum^.
Dr. Fritz telur sig geta fullyrt þaö nú þeg-
ar, aö þessi getnaðarvörn hafi engar auka-
verkanir. „Vitaö er, aö karlmenn, sem eru
ófrjóir frá náttúrunnar hendi, vegna þess aö
þeir hafa of mikiö af þessu varnarefni, Höa á
engan hátt annan fyrir þaö en meö ófrjósem-
inni”.
En visindamennirnir hafa þó viö vandamál
aö striöa, þvi aö meö langvinnum og ná-