Vikan - 05.06.1975, Blaðsíða 39

og hendi um sveif, núningurinn
þar á milli orsakar slit, og ef ó-
hreinindi eöa annað kemst á milli
geta myndast djúpar rispur. Ef
ekki er smurningur á þessum
flötum, hreinlega bráöna þeir og
veröa hrjúfir, og kallast sllkt úr-
bræðsla, og sama er um höfuöleg-
ur sveifarássins.
Viö þessu er eitt aö gera, slipa
sveifarásinn, eöa skipta um hann
og endurnýja legurnar.
Ventlar (lokar) og hedd
(strokklok):
Ventlar brenna og veröa óþétt-
ir, þá er skipt um ventlana, og
sæti þeirra I strokklokinu eru
slipuö, svo þeir falli þétt aö þeim.
Af ýmsum orsökum getur
strokklokiö undist eða verpst og
verður aö hefla þaö rétt eöa
plana þaö, sem kallaö er.
Hólkana sem ventlarnir leika i,
ventlastýringarnar, veröur helst
aö endurnýja, ef vel á aö vera, og
skipta veröur um kambás og
kambáslegur, ef þar er slit fyrir
h?ndi, og sömu sögu er aö segja af
undirlyftum og öörum hreyfi-
tækjum ventlanna. Ventlagorma
veröur aö skipta um, ef þeir eru
slappir eöa brotnir, og reyndar er
þaö gert viö upptekt véla sem ör-
yggisráöstöfun.
begar vélin er sett saman,
veröur aö skipta um þéttidósir og
allar pakkningar, svo aö kælivatn
og olia komist hvorki i samband
viö hvort annaö né út úr vélinni.
Algengt er, aö menn kalli það
upptekt, ef skipt er um ventla, og
strokklok (hedd) er slipaö, og þar
sem viö vitum, aö upptekt er ekki
sama og upptekt, skulum viö
draga saman þau atriöi, sem
þurfa aö hafa veriö athuguö, eigi
viögeröin aö kallast upptekt.
$veif£frás renndur (slipaöur)
skipt um höfuölegur og stangar-
legur, stimpilstöng mæld og
stimpilboltafóöringar (bullu-
valarleg) endurnýjaöar. Oliudæla
endurnýjuö.
Skipt um stimpla (bullur)
og/eða bulluhringi (yfirstærö),
skipt um ventla, ventlasæti slip-
uö, skipt um ventla-stýringar,
undirlyftur og ventlagorma.
Strokkar slipaöir.
Skipt um timakeöju og/eöa
timahjól og kambás og kambás-
legur, athuguð kveikja og
kveikjuöxull.
Skipt um oliupakkningar og
pakkdósir, sömuleiöis pakkning-
ar i kæli og kerfi og aö sjálfsögöu
heddpakkningu (strokkloksþétti).
Athugiö, aö allt, sem taliö er,
hefur e.t.v. ekki veriö nauösyn-
legt.
Auk þess er gott aö afla sér
upplýsinga, ef mögulegt er, hvort
vélin hafi verið hóflega keyrö
fyrst eftir viögerö, svo og hvort
eitthvað hefur komiö fyrir hana,
sobiö á henni eöa hún orðið oliu-
laus eöa þessháttar.
Athugið, aö viturlegt er aö láta
loforð seljanda um nýupptekna
vél koma fram I afsali. bótt af-
salseyðublöb bilasala séu i föstu
formi, geta viðskiptaaöilar tekið
fram i þvi allt, sem þeir vilja um
ástand bilsins, sem veriö er aö
selja, og meö þvi getur kaupandi
tryggt sig gegn svikum.
Kæling bílvélar
Sú orka sem I eldsneytinu er,
nýtist aö um það bil einum þriðja
til aö knýja vélina, afgangurinn
verður að hita, 'Sem viö getum
ekki nýtt, og þennan hita þurfum
við að losna viö með einhverju
móti.
Um þaö bil helmingur þessa
hita fer út meö afgasinu (pústinu)
en það, sem eftir er, hitar vélina
innanfrá og oliuna, sem er á si-
felldri hreyfingu um vélina. Ef
ekkert væri að gert, mundi þessi
hiti ekki vera lengi að yfirhita
vélina, og sumir vélarhlutar
mundu hreinlega bráöna. Ekki
dugar það, og þvi höfum við kæl-
ingu til að leiða þennan hita
burtu. Bilvélar eru ýmist loft eöa
vatnskældar, en hið siöarnefnda
er miklu algengara og nær allar
stærri vélar eru vatnskældar. En
þaö er sama, hverskonar kæling
er i bilnum, hún hefur alltaf þann
tilgang að koma hitanum i vélinni
út i loftiö umhverfis hana.
í loftkældum vélum leikur loft-
.straumurinn um þá fleti, sem
kæla á, en i vatnskældum vélum
leikur vatn um fletina, og vatniö
er siöan leitt i vatnskassann, þar
sem það er kælt af loftstraumi,
áður en þaö hefur nýja hringferð
um vélina.
Loftkæling. Vifta blæs kæliioftinu
beint á þá fleti, sem kæla á, en
þeir eru þá haföir rifflaöir til aö
auka yfirboröiö og kælinguna.
Mjög mikilvægt er, aö ekkert
trufli kæiingu vélarinnar og aö
kælingin haldi áfram að vinna
viðstöðulaust, meöan vélin geng-
ur, þvi aö ef kælingin hættir er
voðinn vis.
Afleiöingar af ofhitun eru
margvislegar og misjafnlegaslæm-
ar. Svo getur farið, ef um alvar-
leg tilfelli eöa margendurtekin er
að ræöa, aö stimpilhringir missi
hersluna og hætti að þétta bruna-
Vatnskælikerfi i stórum dráttum.
Strokkveggir eru tvöfaldir, og
vatn leikur á milli þeirra, I vatns-
kassanum eru finar pipur, sem
loft leikur um til aö kæla vatniö,
sem er innan i þeim.
holiö, hedd vindist, pakningar
brenni og svo framvegis.
Farið reglulega yfir allt, sem
kælikerfi viðkemur, athugiö, að
kerfiö i vatnskælda bilnum sé þétt
og nóg af vatni á þvi, fylgist einn-
ig með að viftureim sé ekki tætt,
sprungin eöa alvárlega slitin og
auövitab, hvort hún sé nógu
strekkt, ef hún er i lagi. Sé reimin
ekki i lagi, getur hún „slúöraö”,'
svo að verulega dragi úr kælingu.
Ef reimin slitnar, veröur tæp-
ast um neina kælingu aö ræöa, þvi
aö þá stöðvast viftan, sem kælir
vatnið i vatnskassanum (eöa vél-
ina sjálfa i loftkældum bilum) og
vatnsdælan hættir aö halda vatn-
inu á hreyfingu.
i flestum bilum er raflinum
snúiö af viftureiminni, og þá sést
á hleðslumæli eöa ljósi, þegar
viftureimin slitnar, og skal þá
tafarlaust drepa á biinum, ef ekki
á að hljótast illt af.
Viftureim kostar ekki mikiö, en
viftureim^rleysi þeim mun
meira. Mælar og viövörunarljós
sýna þér, hvaö er um að vera I
vélarsalnum.
23. TBL. VIKAN 39