Vikan - 07.04.1977, Page 14

Borgarstjórinn cr
Borgarstjórinn þarf ekki náuösyn-
lega að vera borgarstjóri, þótt
sumum kynni eflaust aö þykja það
handhægara og fyrirhafnarminna.
Hvaö um það — undanfarið hefur
þótt betra að hafa borgarstjórana
tvo og að hvor þeirra sinni sínu
ákveðna hlutverki án afskipta
hins, og það er vafalaust rétt,
þrátt fyrir að vinnustaður beggja
sé í sömu götu, aðeins eitt hús þar
á milli og viðskipti þeirra hvor við
annan ávallt jöfn og góð.
Til að gera þessa gátu aöeins
skiljanlegri er auövitaö rétt að
skýra hana betur. Borgarstjórinn í
Reykjavík heitir nú sem stendur
Birgir ísleifur Gunnarsson. En
Borgarstjórinn í Reykjavík heitir
Pjetur Daníelsson. Og það er ekki
aðeins nú sem stendur, því að
Pjetur gekk til vinnu á Borginni
löngu áður en Birgir ísleifur
fæddist og varð Borgarstjóri löngu
áður en Birgir tók við sinni
borgarstjórastöðu.
En kannski að ég sé bara að
gera málið ennþá flóknara...
Líklega er þá best að taka annan
þeirra fyrir og segja glefsur úr
ævisögu hans. Og til að sýna þeim
eldri sjálfsagða virðingu, þá vel ég
að þessu sinni Borgarstjórann
Pjetur Daníelsson, en hann fædd-
ist á Stokkseyri, eins og margir
þekktir menn. Hann fæddist í
húsi, sem ennþá stendur þar.
Húsinu Björgvin daginn 4.
febrúar 1906. Foreldrar hans voru
þau hjónin Daníel Arinbjarnarson
og Þóra Pétursdóttir, sem þar
bjuggu. Pjetur varð þessvegna 71
árs snemma á þessu ári. Það er
nauðsynlegt að taka það greini-
lega fram, því að Pjetur leynir
aldrinum. Pétur nafni hans eöa
Páll mundu nefnilega halda, þegar
þeir sjá Pjetur á stjái á Borginni, að
hann væri ekki deginum eldri en
50, en það mundu þeir áætla fyrst,
þegar þeir sæju manninn og færu
þeir að tala við hann. Sömuleiöis
þega. þeir skoöuðu háralit hans,
augnabrúnir og skegg, sem ennþá
skartar sínum dökka lit, og síöan
er þeir færu að athuga hreyfingar
hans, hvikar og léttar þegar hann
hleypur upp og niður stiga
Borgarinnar án þess að blása úr
nös. Síðast en ekki síst mundu
þeir styrkjast í áliti sínu, þegar þeir
færu að skoða einstaklega snyrti-
legan, jafnvel höfðinglegan
klæönaö hans og skerpulegt, en
alþýðlegt viðmót allt.
Litið inn á Hótel Borg og
Pjetur Daníelsson látinn standa
fyrir sínu máli.
Hann er semsagt kominn vel
framyfir þann aldur, er opinberum
starfsmönnum er boöið að fara
heim að leggja sig og njóta
hvíldar. Pjetur stundar enn sína
atvinnu og er mættur þar klukkan
níu á hverjum morgni og fer
venjulegast ekki heim fyrr en séð
hefur verið fyrir kvöldmat gest-
anna.
Pjetur Daníelsson fæddist, eins
og ég sagði, í húsinu Björgvin á
Stokkseyri og ólst þar upp til 18
ára aldurs. Lék sér þar í fjöru-
borðinu líkt og Páll ísólfsson á
svipuöum tíma, gekk þar I barna-
skóla og stundaði sjómennsku á
árabátum með föður sínum í
æsku.
Stokkseyri var þá miklu lengra í
burtu frá Reykjavík en í dag.
En svo einn góðan veðurdag
eignaðist Pjetur nýmóðins farar-
tæki, sem kallað var reiðhjól. Það
var í þá daga álíka farartæki og
unglingarnir nefna nú á dögum
sex gata tryllitæki, og á því var
hægt að ferðast um allan heim.
Og það varð til þess, að Pjetur
steig dag nokkurn á bak, veifaöi til
pabba og mömmu og þaut áleiðis
út í heiminn. Á leiðinni staldraði
hann aðeins við í Reykjavlk, þar
sem honum bauöst pláss á
bátnum Mars, sem veiddi ,,silfur
hafsins" og slengdi sfld á land á
Siglufirði, en uppúr því hafði
Pjetur 400 krónur, sem var ,,heil
formúa" í þá daga. Pjetur notaði
þessa peninga til að ,,gera klárt"
hjá sinni einkaútgerð, borga
skuldir, ef einhverjar voru, fá sér
ný föt og sjóklæði og til að
skreppa austur að Stokkseyri og
segja „farvel" við fjölskylduna,
því nú þóttist hann vera orðinn
þess umkominn að sjá fyrir sér
sjálfur og leggja einn út í lífiö.
Pjetur hélt síðan aftur til
Reykjavíkur eftir að hafa kvatt
foreldra sína og þar var hann svo
heppinn að fá loforð um pláss á
togaranum Otri, sem var þá mikið
skip og gott, enda var vinna þar
eftirsótt, því togarasjómenn gátu
þá haft gott kaup miðaö við þá,
sem í landi voru. Það var þá líka
álit manna, að slík skip gætu
staðið af sér allan sjó og væru því
þar eins örugg og hús á landi. En
eins og á stóð var þar ekkert pláss,
en Pjetur ásetti sér að bíða þess
og hélt enn austur á æskustöðv-
arnar á Stokkseyri. Þá gerðist það
um haustið, að Otur fékk á sig
sjó, og slösuðust við það nokkrir
menn, en þá komst Pjetur ekki
suður vegna snjóalaga. Þaö var
svo í byrjun næsta árs, að hann
braust suður ásamt öðrum ver-
mönnum. Þeir voru slíkum ferðum
vanir og kærðu sig kollótta um
færðina.
Þegar Pjetur kom til Reykja-
víkur, var Otur nýkominn úr
söluferö til Englands. Á meöan
hann stóö við í landi, skall á
fárviðri mikið, sem síðan hefur
orðið frægt og almennt nefnt
Halaveðrið, og fórust þá tveir
togarar, en þeir höfðu verið á
veiðum úti fyrir Vestfjörðum,
einmitt þar sem veðursins gætti
mest. Otur fór þá strax út, eftir að
veðrinu haföi slotað, og leitaði
ásamt öörum skipum að þessu
togurum, Leifi heppna og Rob-
ertsson. Þessi árangurslausa leit
varð fyrsta ferð Pjeturs á togara.
Og eftir þaö vissu menn, að
togarar gátu vissulega sokkið.
Árið eftir skeði það, aö kola-
námumenn í Bretlandi fóru I
verkfall, og fengust þá engin kol til
togaranna, svo að varð að leggja