Tíminn - 11.05.1990, Síða 20

AUGLÝSINGASfMAR: 680001 —686300
RÍKISSKIP
NÚTÍMA FLUTNINGAR
Hatnarhusinu v/Tryggvogötu,
S 28822
^fiárrnál&y
©
okfcarfcg!
VERBBREffltfWSKIPTl
SAMVINNUBANKANS
SUÐURLANDSSRAUT 18. SlMl: 688S68
TIMANS
687691
LONDON - NEW YORK - STOCKHOLM
DALLAS TOKYO
Kringlunni 8-12 Sími 689888
Tíminn
FÖSTUDAGUR 11. MAÍ1990

*¥***&■*

KYNFRÆÐIVANTARI
HEILBRIGÐISKERFIÐ
Endurmenntunamefnd Háskóla íslands og Kynfræðifélag
íslands gangast fyrir námskeiði í kynfræði meðal heilbrigðis-
stétta. Námskeiðið er haldið í samvinnu við Landlæknisemb-
ættið og Félag íslenskra heimilislækna. Þetta er fýrsta nám-
skeiðiðfyrirfagfólk í heilbrigðis- og félagsmálaþjónustu, sem
eingöngu tekur fyrir kynfræðslu. Það stendur yfir í þrjá daga
og þegar er fullbókað í námskeiðið, sem sýnir, að mikill
áhugi og þörf erá kynfræðslu meðal heilbrigðisstéttarinnar.
i
„Markmið námskeiðisins er að
auka vitund þess fólks, sem starfar
í heilbrigðisgeiranum og fjalla um,
hvemig kynfræði tengist störfum
þess á margan hátt.“ Þetta sagði
Nanna K. Sigurðardóttir, þegar
blaðið hafði samband við hana, en
Nanna er formaður Kynfræðifé-
lags íslands. Nanna sagði, að það
væri mjög lítil kynfræði í menntun
fólks í heilbrigðisstörfum, á sama
tíma og þessi fræði eru orðin stór
þáttur í menntun heilbrigðisstétta í
nágrannalöndunum. Nanna taldi,
að umræða um þessi mál væri lítil,
fólk ræðir þau almennt ekki, né
heldur væru þau eðlilegur liður í
almennri ffæðslu. „Kynferðismál
eru feimnismál og hafa verið lengi,
þau eru það í samfélaginu og í heil-
brigóisþjónustunni líka.“
Landlæknisembættið lét gera
könnun fyrir einu og hálfu ári um
ýmsa þætti er lúta að kynfræðslu.
Könnunin leiddi m.a. í ljós mikinn
áhuga fólks í heilbrigðisgeiranum
á aukinni umfjöllun um þessi mál-
efni. Vilborg Ingólfsdóttir hjá
Landlæknisembættinu taldi mikla
þörf vera fyrir slíkt námskeið.
„Þörfrn er hins vegar ekki meiri í
dag en áður, því hún hefur alltaf
verið mikil,“ sagði Vilborg. Þetta
námskeið er m.a. liður í því að
koma til móts við þá þörf.
Komið verður víða við á nám-
skeiðinu, meðal annars fjallað um
kynlífshugtök, kynlífsþroska, fjöl-
breytni kynlífs, viðhorfs til kynlífs
og ýmis fleiri atriði, sem upp
kunna að koma í tengslum við kyn-
líf. Nanna sagði, að athyglinni yrði
beint að siðfræðinni og hvemig
siðfræði heilbrigðisstétta tengist
umfjöllun um þessi mál. „Grunn-
hugmyndin er að ganga út frá því,
sem er eðlilegt og heilbrigt, auka
vitund starfsfólksins um það, að
þetta eru hlutir, sem skipta máli og
tengja umræðu um kynlíf í sem
víðustum skilningi við störf þess.“
Aðspurð um það hvort slíkt nám-
skeið væri nauðsynlegt einmitt nú,
taldi Nanna svo vera. „Það er löng
þróun, sem liggur hér að baki og
felst ekki síst í því, að fólki finnst
að kynffæðslu vanti í sitt grunn-
nám.“ Nanna sagði, að kynhegðun
hafi breyst mjög mikið, áhugi fyrir
kynfræðslu tengist bæði þeim
breytingum og þeirri umræðu, sem
átt hefúr sér stað um alnæmi. Vil-
borg hjá Landlæknisembættinu
taldi umræðuna um þessi mál vera
opnari í dag, en hún fyrir fyrir t.d.
20 árum síðan. „Fólk er tilbúnara
að leita til heilbrigðisþjónustunnar
með ýmis konar vandamál, sem
áður voru einkamál hvers og eins.
Fólk leitar í meira mæli eftir ráð-
gjöf og stuðningi varðandi kynlíf,
bameignir og annað slíkt." Þess
vegna verða þeir, sem starfa í heil-
brigðisþjónustunni að vera í stakk
búnir til að mæta slíkum óskum.
Verið er að prófa nýtt námsefni í
kynfræðslu fyrir grunnskóla, sem
snýst um lífsgildi og ákvarðanir, og
þar er mikið verk að vinna, sem á
eftir að skila árangri. „Viðhorfs-
breytingar taka hins vegar langan
tíma og fólk hefúr verið hikandi
við að halda þessu á Iofti,“ sagði
Nanna að lokum.
-hs.

Sviptingar í matvöruverslun á höfuðborgarsvæðinu:
Mikligaröur yfirtekur
rekstur í Garðakaupum
Mikligarður hf. hefúr yfirtekið rekstur
marvöruverslunar í Garðakaupum í
Garðabæ af Sanitas hf. og opnar versl-
unin næstkomandi miðvikudag. Frá
samningi þessa efhis var gengið í fyrra-
kvöld.
Verslunin í Garðakaupum hefúr verið
lokuð síðan á laugardag. í gærmorgun
hófúst breytingar og endurbætur á
versluninni, sem opnar undir nafni
Miklagarðs miðvikudaginn 18. maí
næstkomandi.
I tilkynningu ffá Miklagarði segir, að
Miklagarðsverslunin í Garðabæ verði
með svipað matvöruúrval og Kaupstað-
ur í Mjódd og Mikligarður við Sund og
verður mikil áhersla lögð á gott úrval í
kjötborði. Þá verða einnig á boðstólum
ýmsar sérvörur til daglegra þarfa og
jafnffamt ýmsar árstíðabundnar vörur.
Verslunarstjóri Miklagarðs í Garðabæ
verður Eiríkur Sigurðsson, sem stjóm-
að hefúr verslun Miklagarðs í Mið-
vangi.
Geislavirkni í hafi við Bretland og Skandinavíu er mun meiri en í hafinu við (sland;
Geislavirkni Íítil hér
Vottur af cesíni-137 hefur fundist í
þangi við strendur íslands eða um
0,5-Ó,8 Bequerel (einíng fyrir
geislavirkni). Þetta cr hins vegar
miklu minna, en mælst itcfur ann-
ars staðar í Evrópu. Gcislamengun
við kjarnorkuver í Bretlandl og
Finntandi hefur rnælst á bilinu
200- 400 Bequerei. Þetta kemur
fram í fyrstu niöurstiiðuin verkefn-
isstjórnar um mælingar á mengun-
arefnum i sjó.
Markmið mælingauna er í fyrsta
lagi að kanna, hvc mengun við
landið er mikfl, i óðru lagi að koma
upp þekklngargrunni, svo að haegt
sé aö bera mengun víö tsland sam-
an vió mengun i óðrum löndum og
í þriðja lagi að sjá, hvaðan meng-
unin kemur. isiendingar hafa
sktildbundið sig til að ntæla meng-
un við strendur landsins með því
að gerast aðflar að Oslóar- og Par-
ísarsamningunum um varnir gegn
mengun sjávar í Norður-Atlants-
hafL
í niælingunum, sem munu standa
til ársins 1992, verða fjögur atriði
maTd; þuugmálmar i lífverum, seti
og sjó, lífræn þrávirk efni I lífver-
um og seti, geislavirk efni í lífver-
um, sjó og þangi og nseringarsðlt i
sjó. f verkefninu taka þátt Haf-
rannsóknastofnun, Rannsókna-
stofnun iiskiðnaöorins, Geisia-
varnir rikisins og Raunvísinda-
stofnun Háskóians.
Þaer niðurstöður, sem þegar liggja
fyrir, sýna, að mjög lítfl mengun
(Vá geislavirkum efnum er í hafinu
við Island. f þangi frá Vestfjöröum,
Grimsey og Austfjörðum mældist
vottur af cesini-137, um 0,8 Bequ-
ere] i kílói af þurru þangL í þnngi
frá Snæfellsnesi, Vestmannaeyjum
tig Hornafirði inældist um 0,5
Bequerel í kilóí. Þangið er mæit
vegna þess, að það safnar i sig
geislavirkum efnum.
Mælingar á geislavirkni á criend-
um hafsvæðum sýna, að geisla-
virkni er alls staðar talsvert meiri
þar en hér. Við Dounreay í Skot-
landi er hún 15 Bequerel, við Sel-
laOeid í Bretiandi er hún 140 og við
Chapelcross í Bretlandi er hún 300
Bequcrei, Árið 1986 mældist
geislamengun við Færeyjar 4
Bequcrc! og 8 við Grænland. Mæl-
ingar frá 1987 sýndu geislamengun
við Ringhais í Svíþjóð 15-40 Bequ-
erel, 30-60 við Barsebek í Sviþjóð,
15-30 við DanmÖrku og 200-400
við Lovisa í Finnlandi.
Siguróur M. Magnússon, for-
stöðumaður Geisiavarna rikísins,
sagði, að geislavirkni væri tfl stað-
ar i ailri jarðskorpunni, í mannin-
nm og auk þess faæríst gelsiun utan
úr himingeimnum. f mannsiikam-
anurn er td. um 10 Bequerei i
hverju kflói. Þessa geislun má
flokka undir náttúruiega geislun.
Hins vegar hefur geislamengun
borist út í umhverfið fyrír tilverkn-
að maunsins. Þegar tilraunir voru
gerðar með kjarnorkuvopn í and-
rúmsloftinu í kringum 1960 barst
niíkið magn af geislavirku cesini út
i umhverfið. Langur timi mun líða
þar til þessi mengun hverfur. EÓ
Verkefnisstjóm um mæiingará mengunarefnum í sjó skipa Gunnar
maður Geislavama rikisins, Magnús Jóhannesson siglingamála-
i rikisins.
Timamynd Ámi Bjama