Vikan - 13.08.1987, Qupperneq 29

Vikan og tilveran
Paradísarfriðurinn
Niðri í kjallara fann ég ritsafnið Bernskuna eftir Sigurbjörn
Sveinsson. Ég blaðaði gegnum bókina og rak augun í stutta sögu
sem fangaði hug minn. Þar segir Sigurbjörn frá fermingardeginum
og þeim tilfinningum sem tengjast þeirri reynslu að kveðja bernsk-
una. Lokaorð frásögunnar hljóða á þessa leið: „Síðan kvaddi ég
bernskuna með öllum hennar sólbjörtu vonum og indæla paradis-
arfriði. Ég kvaddi bernskuna, segi ég, með heitum tárum - og
ég sakna hennar enn þann dag í dag.“
Þessi orð eru gullfalleg og þau slógu vissulega á viðkvæman
streng. Líkt og Sigurbjörn fylltist ég söknuði því bernskan er lið-
in, amaleysið og gleðin horfin, sakleysið og friðurinn á bak og
burt.
í blíðskaparveðrinu hér fyrr í sumar rölti ég einn sunnudags-
morguninn niður að rólóvellinum sem stendur við götuna mína.
Ég renndi augunum yfir völlinn. Hlýir geislar morgunsólarinnar
föðmuðu lúin leiktækin; þau sváfu - börnin komin austur í Gríms-
nes eða vestur í Vegamót. Augu mín staðnæmdust við sand-
kassann. Þaðan heyrðist lágt
tíst. í kassanum sátu tvær rauð-
klæddar verur. Voru þetta álfar?
Ónei, einungis árrisular ung-
meyjar, fjögurra eða fimm ára.
Önnur var örlítið stærri en hin,
trúlega voru þær systur. Þarna
sátu þær og mokuðu sandi í
rauðar og grænar plastfötur.
Þetta verk unnu þær af festu og
öryggi. Táturnar kunnu sitt fag!
Skyndilega fylltist ég ólýsan-
legri sælutilfinningu. Saklaus
leikur barnanna kom mér í þetta
annarlega ástand. Ég hugsaði
sem svo: Mikið óttalega væri nú veröldin ólik því sem hún er ef
menn gætu unnið í sátt og samlyndi líkt og þessar litlu stelpur!
Ég var farin að sjá þennan leik barnanna í slíkum hillingum að
ég ákvað að setjast niður á bekk þarna á leikvellinum og fylgjast
betur með þeim. Þessar glöðu og áhyggjulausu telpur gátu eflaust
kennt mér margt. Meðan ég sat þarna niðursokkin í mínar eigin
hugrenningar birtist lítill gutti, vopnaður skóflu og grænum
matchbox-bíl. Hann virtist eitthvað vansæll og einn í veröldinni.
Þegar hann kom auga á meyjarnar léttist heldur á honum brúnin
og með miklum tilþrifum þrammaði hann í átt að sandkassanum.
Þar fetti hann sig og gretti á alla kanta, gaf frá sér hin torkenni-
legustu hljóð og otaði litla bílnum framan í telpurnar. Piltunginn
ætlaði sýnilega að draga athygli stúlknanna að sér. Þær gáfu
honum þó lítinn gaum, skáskutu augunum í átt til hans og
hnussuðu fyrirlitlega. Loks sá stráksi að þessar aðfarir stoðuðu
lítt og hann spurði kurteislega: „Má ég leika við ykkur?“ Önnur
telpnanna sýndi sig líklega til þess að bjóða honum í leikinn en
þá hvæsti hin: „Nei, oj bara, þú ert svo leiðinlegur.“
Þessar hryssingslegu móttökur komu heldur flatt upp á strák
en hann var þó ekki á því að gefast upp, stökk upp í kassann,
réðst á sandvirki stelpnanna og stappaði niður heljarkastala. Við
þetta fylltist sú minni ofsareiði og hún gall við: „Ef þú drullar
þér ekki burtu, helvítið þitt, þá drep ég þig, kyrki þig síðan og ber
á þér hauskúpuna.“
Mér varð hverft við. Hvar hafði barnið lært slíkan munn-
söfnuð? Eflaust af grimmdarlegum myndböndum eða úr sjónvarp-
inu.
Svigurmælin dundu á kappanum en hann lét ekki bugast. Nei,
mér til undrunar virtist hann tvíeflast og hann svaraði að bragði:
„Hu, hu, þú ert svo mikil grenjuskjóða að þú getur ekki lamið
mig.“ „Víst,“ bunaði sú stærri út úr sér, „og ég skal ná í skeið
og stinga úr þér augun svo það blæði og blæði og þú þurfir að
fara á slysavarðstofuna og láta lækninn sauma með saumavélinni
fullt, fullt af strikum.“
Mér var farið að verða um og ó. Átti að kalla á lögregluna?
„Þá læt ég Sigga frænda minn
í útlöndum koma með geisla-
byssuna sína,“ svaraði stráksi
að bragði, „og eyða þér.“ „Þú
átt engan frænda í útlöndum,“
sagði sú stærri með vanþóknun,
„þú ert bara að ljúga.“
Þetta frændatal var sýnilega
skuggalegt en sá stutti klóraði
þó í bakkann og tautaði eymd-
arlega: „Víst er hann frændi
minn til.“ Og til þess að árétta
orð sín reiddi hann skófluna til
höggs og sló þá minni í höfuðið.
Nú varð sú stærri alveg óð, rauk
á strákinn, reif af honum litla, græna bílinn og kramdi hann í
tvennt. Andlitið á stráksa afmyndaðist af sorg og hann fylltist
þungum ekka: „Ég skal.. .ég skal...,“ stamaði hann, „ég
skal... “ Hann lauk aldrei setningunni því að sú litla skvetti
sandinum rösklega framan í andlitið á honum. Nú var stráknum
öllum lokið. Hann sparkaði af öllum lífs og sálar kröftum í sand-
kassann og hljóp í burtu háskælandi. Stelpurnar héldu áfram að
moka líkt og ekkert hefði ískorist.
Þungbúin ský höfðu hrannast upp á vesturhimininn og ein-
staka dropi féll á bekkinn minn. Grámóðan hvelfdist yfir leiktækin
og þau hnipruðu sig saman í suddanum. Völlurinn var jafntómleg-
ur og fyrr, þar var ekki sálu að sjá. Og þó, í sandkassanum sátu
tveir litlir púkar og mokuðu sandi af öryggi og festu.
Ég stóð upp og hélt heim á leið. Það færðist kalt bros yfir
varir mínar. Já, væri nú ekki gaman ef allir gætu leyst vandamál
sín á þennan paradisarhátt? Bernskan er að sönnu full af sólbjört-
um vonum, gleði og paradísarfriði og vissulega er barnssálin skír
og tær.
Texti: Sigrún Ása Markúsdóttir
33. TBL VI KAN 29