Vikan - 07.09.1939, Blaðsíða 3

Nr. 36, 1939
VIK AN
3
Milli Stralau og Ornamore
Kunningi minn í Berlín á mótorbát.
Sólskinsdag einn segir hann við
mig: „Við skulum aka niður í
Stralau. Þar liggur báturinn minn við
bryggju. Það getur orðið gaman í dag að
bregða sér á Spree.“
Við nemum staðar í útjaðri borgarinnar.
Þar gengur tangi út í bugðu á Spree, vax-
inn gömlum eikum og kastaníutrjám, sem
breiða úr krónunum alveg fram yfir ár-
bakkann. Þarna er Stralau.
Við göngum gegnum litlar dyr á hárri
rennsli einhverra húsa opnast rétt hjá
þessum stað. En önnur börn gerðu það,
sem enn kynlegra var. Þau tóku vatn í
lófa sinn og drukku það. Enn önnur fleyttu
ryðguðum dósum á því og höfðu fyrir
skip. Hár þessara barna var dökkt og
hrokkið og augun svört. Sum hefðu getað
talizt fríð, ef í þau hefði sézt fyrir óhrein-
indum. Þau strípluðust þarna svo granda-
laus í sólskininu, að ég spurði sjálfan mig,
hvort mig væri að dreyma, að ég væri
staddur á eyju í Suðurhöfum.
Tvær Zigaunamyndir í sumar.
Eftir KNÚT ARNGRÍMSSON kennara.
og ellilegri timburgirðingu. Þá sjáum við
undir trjástofnunum litla hvirfingu lágra
og fornfálegra húsa. Þetta eru timburkof-
ar, sumir svartmálaðir. Um lit annarra er
örðugt að seg ja, því að í þá hef ir verið klastr-
að með járnplötuafgöngum og þakpappa-
pjötlum. Við göngum fram á árbakkann
og út á eina af mjóu trébryggjunum, sem
teygja sig þar fram í ána. Þaðan sjáum
við nú framhlið þessara húsa, með litlum
gluggum, með smáum rúðum, og dyrum
með skekktum hurðum.
Þama liggur mótorbátur kunningja
míns. Hann sveitast við að koma vélinni
af stað, en hér hefir eitthvað bilað. Hann
er lengi að skoða vélina í krók og kring.
Ég get ekki hjálpað honum. Ég get aðeins
setið þarna á þóftunni og beðið og horft
í kringum mig.
Mér verður litið upp á árbakkann. Ég
sé nú fólk á hreyfingu fyrir framan timb-
urkofana. Krakkar á ýmsum aldri koma
niður að vatnsborðinu. Öll eru þau ber-
fætt, sum allsnakin, önnur í gömlum, rifn-
um náttfötum eða einni skítugri skyrtu.
Mér verður starsýnt á tilburði þeirra. Sum
þykjast vera að baða sig í vatninu, en
koma — ef satt skal segja — enn þá dekkri
upp úr því, en áður en þau dýfðu sér í
það. Áin Spree rennur gegnum alla Berlín-
arborg, og þarna er moldarbotn, og af-
þessu stóð, en fjömgar samræður þarna
á bryggjunni vöktu mig eins og af svefni.
Þarna stóðu þrír menn og kepptust við
að gefa kunningja mínum ráð viðvíkjandi
mótomum. Hann lét sýnilega allt það, sem
þeir sögðu, fara inn um annað eyrað og út
um hitt, en þeir héldu áfram að rausa og
En, svo tók að kárna gamanið. Hróð-
ugur strákur á náttfötum kemur með
hænufót í hendinni. Hann danglar honum
öðru hverju í leiksystkini sín. Loks ræðst
hann á allsnakta, hrokkinhærða stelpu og
klórar henni óþyrmilega í höfðinu með
þessu hentuga áhaldi. Klærnar á hænufæt-
inum læsast helzt til djúpt í höfuðleður
telpunnar. Hún fer að grenja og ber strák-
inn af öllum kröftum. Hinir krakkarnir
hafa nú veitt því athygli, að hænufótur
getur verið til margra hluta nytsamlegur
og ráðast nú öll á strákinn.
Þegar bardaginn stóð sem hæst, kom
kona út úr einu hreysinu. Hún sendi krökk-
unum óvalinn tóninn á sæmilegri þýzku.
Eftirtektarverð var hún, ekki síður en
börnin. Kjóllinn hennar var skræpóttur,
köflóttur og rósóttur. Þar rákust allir lit-
ir á, eins og þarna væri aukið saman öllum
sýnishornapjötlum stórrar álnavömverzl-
unar. Andht hennar var eiginlega frítt. 1
kolsvörtum augunum brá fyrir einhverj-
um óræðum glömpum. I göngulaginu var
sambland af virðuleik og loddaraskap,
eins og stundum sést á leiksviði í minni-
háttar leikhúsum. Nú komu út úr húsun-
um konur á ýmsum aldri og með ýmsu
andlitsfalli, en allar með svipaðar hreyf-
ingar og yfirlit. Þær gengu að því með
dugnaði og allt að því grimmd, að sundra
krakkaþvögunni og reka hvert heim til
sín. Síðan settust þær á bekk framan
við eitt húsið og töluðu lengi saman.
Þeim var mikið niðri fyrir. Þær gáfu
orðum sínum áherslu með léttum
handahreyfingum og virtust algerlega
á valdi umræðuefnis síns.
Ég hafði nærri gleymt kunningja
mínum og mótornum hans, meðan á
Ibúðarvagn Zigauna og asni með kerru
við Omamore á Vestur-írlandi.
Zigaunar í Þýzkalandi fyrir nokkrum árum.
Gamla konan með pípuna var á ferli í Rúmeníu
í ungdæmi sínu og kann enn talsvert hrafl í
rúmensku. (Myndin er tekin úr bókinni „Zi-
geuner" eftir dr. Martin Block.)
það með svip, sem átti að sýna, að þeir
væru slyngir vélamenn. Þeir voru jakka-
lausir, þessir menn, með uppbrettar
skyrtuermar og berfættir í skónum. Einn
þeirra tottaði tóma pípu. Líklega vildu þeir
fá vinnu við að gera við bátinn.
Mig var nú þegar farið að gruna, hvert
þjóðerni þessa fólks væri. En þegar menn-
irnir höfðu vikið sér frá okkur, spurði ég
þó kunningja minn, hvort þetta væru ekki
Zigaunar. Hann kinkaði kolli til samþykk-
is, en gaf mér merki um að hafa ekki hátt
um það. Ég var strax með á nótunum.
Zigaunar taka því illa að vera nefndir
Zigaunar. Sín á milli kalla þeir sig „rom“
og það kvað þýða ,,menn“.
Ég kom seinna þarna niður í Stralau í
bát kunningja míns. Zigaunarnir voru þar
á ferli. Meðal þeirra sá ég ljóshært fólk og
líkt því, sem fólk er flest. Þótt á virk-
um degi væri, voru karlmennirnir að slæp-
ast. Samt höfðu konurnar eitthvað til að
matreiða og sátu sumar þeirra á bekk við
árbakkann, höfðu það notalegt og reyktu
sínar sígarettur.
Eftir ánni Spree brunuðu stór og fögur
lystiskip með öll þilför þakin glæsilega
búnu og glaðværu fólki. Önnur skip drógu
fljótapramma, drekkhlaðna kolum og ann-
arri þungavöru. Það þutu líka fram hjá