Vikan - 30.05.1940, Blaðsíða 4

4
VIKAN, nr. 22, 1940
Afbrigði. Hér verða talin þau kartöflu-
afbirgði, sem mestan rétt eiga á sér hér
á landi (að talið er) af þeim, sem algeng-
ust eru.
Fljótvaxin: Dukker, Rósin, Böhms og
Earli Puritan.
Meðal fljótvaxin: Erdgold, Stóri Skoti,
Sagerud og Akurblessun.
Seinvaxin: Eyvindur, Ricters Jubel,
Alpha og Up to date.
Niðursetningin. Það er mjög mikilsvert,
að kartöflumar séu vel spíraðar, þegar
sett er niður. Þær þurfa að hafa spírað
við hæfilega birtu og á hæfilega heitum
stað, þannig, að spírurnar séu stuttar og
gildar, en ekki langar og renglulegar. Góð-
Fjölyrki, sem nota má við niðursetningu, en eink-
um kemur að góðu gagni yfir sumartimann.
ar spírur lengja vaxtartímann beinlínis
um spírunartímann (ca. mánuð).
Það er hægt að nota margar aðferðir
við niðursetninguna, hver aðferðin skal
valin fer nokkuð eftir því, í hve stórum
stíl ræktað er, mannafla, hesta- og verk-
færakosti o. s. frv.
Fram á síðustu ár höfum við þekkt bezt
þá aðferðina að setja í beð. Af ýmsum
ástæðum, sem hér verður ekki komið inn
á, ættu beðin að víkja fyrir fullkomnari
og fljótvirkari ræktunaraðferðum.
Það á að setja kartöflurnar niður í raðir
með 50—60 cm. bili milli raðanna og 25
cm. bili í röðum.
I minni görðum er tiltölulega fljótlegt
að setja niður með kartöflugrefi. Þetta er
lítið, handhægt verkfæri, sem víða er til,
en óvíða notað. Rákimar eru þá gerðar
með t. d. 50 cm. millibili og kartöflurnar
settar í rákimar með 25 cm. millibili. Gref-
inu er beitt eins og haka. Sá, sem gerir
rákirnar með því, gengur aftur á bak eftir
garðinum eins og rákirnar eiga að liggja
og grefur eina rák í hverri ferð, svo hverja
rákina af annarri með hæfilegu millibili.
Fyrstu rákina er rétt að grafa eftir snúru,
en síðan er augnamið látið ráða stefnu og
millibili. Eftir að búið er að raða kartöfl-
unum í rákirnar, er rakað yfir þær með
hrífu. Varist að setja of djúpt. Hæfilegt
er að 6—8 cm. moldarlag hylji kartöfl-
urnar eftir að búið er að raka yfir þær.
Þar sem um stórfelldari kartöflurækt er
að ræða verður bezt að setja niður með
niðursetningarplóg eða jafnvel venjuleg-
um veltiplóg, þó megi setja niður í býsna
stóra garða á þann einfalda hátt, sem hér
hefir verið nefndur.
Að sumrinu ætti að hreykja moldinni
vel upp að kartöflugrösunum, gerir það
m. a. upptökuna að haustinu mun auð-
veldari.
Gyjan,seinliven)ivar
Jónsi sjóari segir fró.
Sko ... um daginn lenti ég í ákaflega
kynlegu ævintýri við strönd Kina.
Takið þið nú eftir, þegar ég sigli til
Norðurlanda —, já og um allt Atlantshaf-
ið, nota ég hvorki áttavita né kort, því
að þar er ég kunnugri en í buxnavasa mín-
um, en þegar ég kem til Kina, verð ég að
draga upp sjókortið, því að þar eru alls
staðar eyjar og sker, sem spretta upp eins
og gorkúlur.
Hérna um daginn ætluðum við að sigla
inn í einn kínverska f jörðinn. Ég stóð niðri
í káetu og skoðaði kortið. Allt í einu sá
ég stóra eyju, sem virtist liggja í miðjum
fjarðarkjaftinum. Eftir öllum sólarmerkj-
um áttum við að vera rétt hjá þessari eyju.
Þess vegna gekk ég upp á þilfar til að líta
í kringum mig. Ég sá hvergi neina eyju
og kallaði því í Bjössa háseta, sem sat
uppi í reiðá: — Þarna á að vera stór eyja.
Sérðu hana?
— Nei, kallaði hann. — Hér er hvergi
eyja.
— Þvaður, svaraði ég. — Hún sést á
kortinu, svo að hún hlýtur að vera þarna.
Heldurðu kannske, að hákarlarnir hafi
gleypt hana?
— En hún er ekki þarna, skipstjóri,
sagði hásetinn.
Síðan khfraði ég upp til hans, og við
litum til hægri og við litum til vinstri, en
komum ekki auga á neina eyju.
Þá fór ég aftur niður í káetu og skoðaði
kortið betur — jú, það varð ekki um það
villzt, þarna var eyjan í brúnum lit eins
og allar aðrar eyjur. Við hlutum að hafa
siglt yfir hana. Nú hljóp í mig, ég sló í
borðið, og þá sneru þeir skipinu við —
eyjuna átti að finna, hvað sem það
kostaði.
Og við sigldum áfram, aftur á bak og út
á hlið, en fundum hvergi þessa blessuðu
eyju. Þegar tveir dagar voru liðnir, tóku
fiskarnir að stinga hausunum upp úr sjón-
um og glápa á okkur. Þeir glottu eins og
þeir vildu segja: — Þeir eru orðnir vit-
lausir. Áhöfnin virtist einnig hafa fengið
nóg af þessu, svo að ég kallaði á hana
niður í káetu og lét hana skoða kortið.
Stýrimaðurinn skoðaði það vel og vand-
lega, en hristi svo höfuðið og sagði:
— Þetta er dularfullt.
Síðan kom matsveinninn. Hann skoðaði
eyjuna frá öllum hliðum, sneri síðan kort-
inu alveg við og hélt því upp að ljósinu.
Svo gekk hann út án þess að segja nokkurt
orð. Síðar var mér sagt, að hann hefði far-
ið beina leið í kojuna og sullað í sig meðul-
um, — hann hélt, að hann hefði sótt-
hita.
Bjössi háseti skoðaði líka kortið. Hann
hélt, að eyjan hefði annað hvort sokkið eða
verið sprengd í loft upp. Annað eins hafði
nú heyrzt. Áður en hann hafði lokið við að
skoða kortið, kom Óli léttadrengur að
borðinu. Hann þreif kortið, leit á eyjuna og
ætlaði að springa úr hlátri. Ég tók auð-
vitað harkalega í eyrað á honum og spurði,
að hverju hann væri að hlæja.
— Fyrirgefið, sagði hann og tók að
hlæja á ný, — en vill skipstjórinn ekki
skoða eyjuna, aftur?
Ég þreif kortið og starði á litlu, brúnu
eyjuna, og þá loksins sá ég, að við höfðum
siglt í tvo daga í kringum — kaffiblett.
Lengsta gata í heimi.
Western Avenue í Chicago kvað vera
lengsta gata í heimi. Hún er um 35 kíló-
metra löng. Sú næstlengsta er Holter
Street í sömu borg, og hún er þéttbyggð-
ari en hin. Ef gengið er eftir henni endi-
langri, tekur það átta klukkutíma, og á
þeirri göngu sjást ótal hliðar stórborgar-
lífsins, hallir miljónamæringa og aumustu
hreysi, kirkjur og nýtízku risaverksmiðjur.