Vikan - 30.05.1940, Blaðsíða 6

6
VIKAN, nr. 22, 1940

Þegar nemendunum í menntaskólanum í
Oakland var sagt, að Jack London væri
greindur maður, sem mikið yrði úr, gláptu
þeir á bekkjarbróður sinn, sem gekk á
meðal þeirra með fýlusvip, og skildu ekki,
hvers vegna fólk sagði þetta.
Meðlimir hins nýstofnaða sósíalista-
flokks í Oakland buðu Jack að ganga í
flokkinn. Félagarnir komu saman á kvöld-
in, drukku öl, hlustuðu á hljóðfæraslátt
og spjölluðu saman. 1 flokknum voru ein-
göngu menntamenn, en engir verkamenn.
Við þetta kunni Jack aldrei.
Hann tók því að sækja verkalýðsfundi,
þar sem hann hélt ræður. Einu sinni stökk
hann upp á bekk á útifundi í Ráðhúsgarð-
inum og sagði við f jölda fólks, að auðvald-
ið vildi gera verkamennina að þrælum.
Hann hafði ekki talað lengur en í fimm
mínútur, þegar lögreglan tók hann og setti
hann í fangelsi. Jack mótmælti og sagðist
hafa fullt málfrelsi, og sósíalisminn væri
enginn glæpur, en lögregluþjónninn svar-
aði: „Það getur verið, en það er glæpur
að tala í leyfisleysi."
Blöðin í Oakland birtu söguna með feitu
letri og kölluðu Jack ,,sósíalista-strákinn“,
og undir því nafni gekk hann í mörg ár.
Jack var kallaður fyrir rétt, en slapp
vegna þess, hve ungur hann var, en fékk
áminningu. Að Jack látnum lét Majór
Davie gróðursetja eikartré í Ráðhússgarð-
inum til minningar um Jack.
Þessi atburður spillti ákaflega mikið
fyrir mannorði Jacks. Sósíalistafélagið,
Edward, Mabel og nokkrir félagar hans
létu sig þetta engu skipta. En öðrum í
Oakland fannst þetta bera vott um slæma
lyndiseinkun. Fólk vissi almennt, að hann
hafði verið flækingur og ræningi, og fjöl-
skylda hans var bláfátæk og bjó í versta
hverfi borgarinnar. Fólkið áleit, að sósíal-
istar væru ekki með fullu viti. Það var
svo sjaldgæft, að menn væru sósíalistar,
að blaðamenn komu til að ná tali af Jack.
Þannig hugsar teiknarinn sér
að Jack London hafi litið út,
þegar hann varð að þræla til
að geta haldið náminu áfram
Þetta hafði sem sagt engin áhrif á vin-
áttu Jacks og Mabel. Þau fóru í langar
gönguferðir og fóru um allt á bátnum
hans. Einu sinni létu þau sig reka eftir
víkinni í Oakland. Mabel sat í skutnum í
hvítum kjól, með stráhatt á höfðinu og
las upphátt fyrir hann. Jack steinsofnaði.
Báturinn strandaði rétt hjá ströndinni, en
Mabel vissi, hvað Jack svaf yfirleitt lítið
og tímdi ekki að vekja hann. Þegar Jack
vaknaði, varð hann að bretta upp buxurn-
ar og vaða með hana í land.
Jack hafði fengið aðra einkun við fyrsta
prófið í skólanum. Greinar eftir hann og
smásögur komu öðru hverju í „The Aegis".
Þar á meðal pólitískar greinar, þar sem
hann kenndi auðvaldinu um langan vinnu-
tíma, erfið vinnuskilyrði og lág laun. Hann
hrópaði: „Ameríkumenn, föðurlandsvinir
og bjartsýnismenn, vaknið þið og takið
taumana af stjórninni!“
Jack var sannfærandi ræðumaður, og
var því fenginn til að tala við skólaslit.
Jack hafði ekki talað lengur en í tvær
mínútur, þegar hann réðist á nemendurna,
f jölskyldur þeirra og vini. — Einn áheyr-
endanna sagði síðar, að hann hefði aldrei
heyrt aðra eins gagnrýni. — Hann sagði,
að þjóðfélagið, eins og það nú væri, yrði
að eyðileggja og sjálfur kvaðst hann vera
reiðubúinn til að gera sitt. Hann talaði
þannig, að áheyrendurnir héldu, að hann
væri ekki með öllum mjalla.
Sumir áheyrendanna urðu ótta slegnir,
aðrir skemmtu sér mæta vel og enn aðrir
kenndu í brjóstu um aumingja manninn.
Það er vel líklegt, að Jack hafi viljað
nota þetta tækifæri, því að hann fór aldrei
í menntaskólann aftur. Hann átti eftir tvö
ár enn, og þar sem hann var orðinn tví-
tugur, fannst honum hann engan tíma
hafa til að slæpast í skólanum. I þess stað
fór hann á námskeið í Alameda, þar sem
fólk var búið undir inntökupróf í háskóla.
Eliza gaf honum fyrir skólagjaldinu. Hon-
um gekk svo vel á námskeiðinu, — segir
hann sjálfur, — að skólastjórinn borgaði
honum peningana aftur eftir fjóra mánuði
og sagði honum að fara, því að það mælt-
ist illa fyrir, ef upp kæmist, að hann hefði
lokið tveggja ára námi á f jórum mánuðum.
Á námskeiðinu lærði hann auk lexíanna
að læra undir tímana. I næstu þrjá mánuði
lokaði hann sig inni á herberginu sínu
heima hjá móður sinni og las hverja bók-
ina á fætur annarri af miklum dugnaði.
Nítján klukkustundir á sólarhring las hann
stærðfræði, efnafræði, sögu og ensku. Á
meðan skipti hann sér ekki af neinu öðru,
— ekki einu sinni Mabel Applegarth.
Síðan gekk hann til prófs — og prófið
stóðst hann. Þá fékk hann lánaðan bát og
sigldi um San Francisco-flóann. I Benica
hitti hann vini sína frá sjómannsárunum
og settist að drykkju með þeim. Jack, sem
hafði ekki bragðað víndropa í hálft annað
ár, varð ölvaður á ný.
Um nóttina fékk hann lánaðan laxabát,
og þó brim væri mikið, sigldi hann út á haf.
Að viku liðinni kom hann hress og end-
umærður heim til að byrja háskólanámið.
James Hopper lýsir honum á þessum tíma
sem einkennilegu samblandi af norrænum
sjómanni og grískum guði. I áflogum hafði
hann misst tvær framtennur, og það lýtti
hann mjög. Hopper skrifar, að sér hafi
strax dottið í hug „sólskin", þegar hann
sá Jack í fyrsta skipti. Hár hans var liðað,
hálsinn, sem stóð upp úr mjúkri, frá flak-
andi skyrtu, brúnn og augun eins og sól-
gylltur sær. Fötin héngu utan á honum,
og hann vaggaði öxlunum, þegar hann
gekk. Hann var fullur áhuga á ensku,
náttúrufræði, sögu og heimspeki.
I háskólanum var ágætt bókasafn og
rannsóknarstofa, og þar var Jack á sinni
grænu grein. Hann skrifaði pólitískar
greinar í „Oakland Times“ og smásögur
í ýms tímarit, en ekkert virðist hann hafa
skrifað í „The Occident“, tímarit, sem há-
skólinn gaf út. Hann hélt áfram að vinna
þá vinnu, sem hann fékk. Einu sinni þegar
hann var í peningavandræðum fór hann
til Johny Heinhold, eiganda knæpunnar,
sem hann hafði oftast komið í, og hann
lánaði honum fjörutíu dollara.
Framh. á bls. 14.