Vikan - 14.01.1943, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 2, 1943
13
| \
I Dægrastytting |
^llimilMIMIIIIlM.IIIIMIIIIMMI imilMMIIIIIIIIIIIMIMIMMMMMIMMI^
Hamra-Setta.
í tíð Þórðar Bjarnasonar í Njarðvík bjó sú
kona á Qilsárvelli i Borgarfirði, er Sesselja hét
og var Loftsdóttir. Hún var gift manni þeim,
er Steingrímur hét. Maður einn var á bæ þeirra,
sem hún hélt við og svo varð mikið um það, að
þau myrtu Steingrím bónda. Eftir það struku þau
i helli einn þar uppi í fjallinu, sem síðan er kall-
aður Sesseljuhellir eða Sesseljuhamrar. 1 þess-
um helli voru þau saman nokkur ár. Veiðivatn
var í hellinum, og lifðu þau á því. Ekki er þess
getið, að þau hafi lagzt á fé manna. Meðan þau
voru í hellinum, áttu þau börn saman og drekktu
þeim í vatninu, og fór þessu fram, unz fylgimaður
hennar dó.
Þá hélzt Sesselja ekki lengur við í hellinum
fyrir langsemi og fór þaðan. Hún sagði, að hver
sem fyrstur hefði þrek að ganga í helli sinn,
hann skyldi eiga það, sem héngi upp yfir rúminu
sínu. En ekki er þess getið, að nokkur hafi síðan
í hann komið. Nú er hrapað grjót fyrir hann, svo
að ekki verður í hann komizt. Eftir þetta leyndist
hún eitt ár í Dyrfjöllum; þau liggja innan við
Njarðvik.
Þetta sama haust vantaði Þorvarð bónda 18
sauði gamla. Það var eitt sinn snemma vetrar i
Njarðvík, að fólk sat allt inni í baðstofu um
kvöldvöku. Vissi það þá ekki fyrr til en þrekleg
kona gekk inn að pallstokknum, kastaði vaðmáls-
stranga upp á pallinn og sagði: ,,Þá hefir hver
nokkuð sauða sinna, Þorvarður bóndi, þá hann
hefir ullina.“ En voðin var 18 álnir. Héldu menn,
að bóndi hefði vitað af henni í fjallinu og gefið
henni sauðina.
Árið eftir bar það við á Eiðum fyrir jólaföstu
eitt kvöld síðla, þá sýslumaður og fólk hans
var allt við verk sitt inni, að sýslumaður hafðist
upp úr eins manns hljóði og sagði: „Hefði eins
staðið á fyrir mér nú og henni Hamra-Settu, þá
skyldi ég hafa tekið reiðhestinn hérna úr hús-
inu og ketið úr troginu, sem soðið var í dag og
sett fram í klefann; reyna svo að komast suður i
Skálholt fyrir jólin og þar í kirkjuna, og ná
þar að halda um altarishornið." Enginn vissi
hvemig á þessu stóð, en um morguninn var
hesturinn horfinn úr húsinu og ketið úr troginu.
En um vorið, þegar fréttist að sunnan, var þess
getið, að um eða rétt fyrir jólin, þegar biskup
kom í kirkju, hefði þar staðið vel vaxin kona
við altarishomið, haldið um það og beðið sér
griða og friðar. Þetta var Sesselja. Hún fór
aftur austur til átthaga sinna, giftist þar og bjó
lengi eftir þetta og þótti fyrir-taks kona að
rausn og vænleik. Nafn hennar bera niðjar henn-
ar á Áustfjörðum ennþá.
(Þjóðsögur Jóns Ámasonar, II. b. Sjá einnig
merkilega sögulega rannsókn, eftir Margeir
Jónsson, i Grimu 17, 1942).
Orðaþraut.
EM J A
SK AR
ATIÐ
ETUR
S N A R
AGLI
F ANN
ANDI
Fyrir framan hvert þessarra orða skal setja
ieinn staf, þannig að ný orð myndist. Séu þeir
stafir lesnir að ofan frá og niður eftir myndast
nýtt orð, er það heiti á nesi einu á Islandi.
Sjá svar á bls. 14.
Mér leiðist hann, jafnvel þegar hann talar um
mig. William von Riegen.
Úr ýmsum áttum.
Slungnar Indíánakonur.
Santa Fe, hin forna höfuðborg New-
Mexico, er iðandi af fjölda Indíána,
sem selja ábreiður, skartgripi og leirker á
götum úti. Á hverjum degi setjast Indíána
leirkerasmiðir — ávallt konur — á hækjur
sínar fyrir framan hina sögufrægu höll
landstjóranna og selja áf jáðum ferðamönn-
um vörur sínar.
En stundum eiga sér stað einkennileg
atvik, sem ferðafólkið veitir sjaldan at-
hygli. Hinum megin á gamla torginu, beint
á móti höllinni, er nútíma glingurverzlun.
Við og við sér maður Indíána konur, ef til
vill með hörundsrautt barn einhversstaðar
í fellingum skrautlitaðrar skikkju, kaupa
ódýrlndíána leirker — alveg eins og ferða-
menn' gera.
Indíánakonan vefur leirkerin (sem hún
kann að hafa búið til og selt verzluninni
nokkrum vikum áður) inn í klút. Síðan
gengur hún yfir torgið til hallarinnar, og
sýnir þar munina á gólfi anddyrisins —
og selur þá, hvem á fætur öðrum, hinu
heillaða ferðafólki fyrir fjómm eða fimm
sinnum hærra verð en hún borgaði fyrir
þær í verzluninni hinum megin við torgið!
Ferðafólk hefir gaman af því að kaupa
af hreinræktuðum Indíánum; hin fram-
takssama Indíánakona stórgræðir á leir-
kerasmíð sinni og losnar við að bera þunga
byrði í bæinn. Harold Q. Lee.
Hnappaframleiðslan.
Ef öllum þeim hnöppum, sem búnir eru
til á einu ári að meðaltali í Bandaríkjun-
um, væri úthlutað meðal íbúanna, mundi
hver maður, kona og barn fá 187 hnappa.
Gleymnar konur
og jarðarfarasiður.
Jafnvel frumstætt fólk skyggnist oft
óvenju djúpt inn í mannlegt eðli. Hér er
einn hinna mörgu, einkennilegu siða Betsi-
leoanna, þjóðflokks, sem býr í suður-mið-
héruðunum á eyjunni Madagascar: Þegar
verið er að jarða konu, snýr líkfylgdin,
sem er á leið til staðar þess, er jarða skal
konuna á, við, fer aftur til heimilis hinnar
látnu og tefur þar í klukkutíma áður en
hún heldur áfram til grafreitsins. Ástæð-
an er sú, að hinir innfæddu hafa þá hug-
mynd, að konur gleymi alltaf einhverju,
er þær fara að heiman.
Einkennilegir draumar.
Jennie Butler var á leið til föður síns,
sem bjó í Louisville, og blundaði í lestinni.
Hún svaf óvært, og hana dreymir, að lestin
væri að koma á járnbrautarstöð. Frá
glugga sínum sér hún, að verið er að aka
líkkistu á handvagni eftir brautarpallin-
um. Er hún horfir á þetta, er lokinu á
kistunni lyft hægt upp, og faðir hennar
rís upp og segir: ,,Já, ég er dáinn.“
Ungfrú Jennie vaknaði við þennaij
draum og sér, að lestin er að koma á Cin-
cinnati-járnbrautarstöðina. Lestin stóð
töluvert lengi við þar og hún gekk að
blaðasölu til þess að kaupa blað frá Louis-
ville. Er hún opnaði blaðið, sá hún, að
faðir hennar hafði látizt nokkrum klukku-
stundum áður í bifreiðaslysi.
Jennie Butler.
* "
Rudyard Kipling var alla ævi sína van-
trúaður maður. Samt sem áður varð hann
að játa það, að einu sinni hefði komið fyrir
hann óskiljanlegt atvik.
Kipling dreymdi, að hann væri klæddur
viðhöfninni var lokið, sameinuðust hóp-
og var gólfið lagt illa samsettum stein-
hellum. I kringum hann var hópur manna,
sem einnig voru búnir hátíðabúningi. Hin-
um megin í salnum var svipaður hópur.
Einhvers konar viðhöfn fór fram vinstra
megin við Kipling, en hann gat ekki séð
það fyrir ístru manns, er nálægt stóð. Er
viðhöfninni var lokið sameinuðust hóp-
amir, og er Kipling gekk áfram, greip
maður í handlegg hans og sagði: „Mig
langar til þess að segja nokkur orð við
yður.“
Sex vikum seinna var Kipling boðið að
taka þátt í opinberri samkomu, sem hann
allt í einu sá að var samkoman, sem hann
hafði dreymt um. Þama vom tveir hópar
fólks, hellugólfið og ístran, sem vamaði
honum þess að sjá. Þegar hann var að hug-
leiða það, hvort líta mætti á þetta sem
tilviljun, lauk viðhöfninni -og hóparnir
gengu áfram. Einhver snerti handlegg
Kiplings og sagði: „Mig langar til þess að
,segja nokkur orð.við yður.“
Robert W. Brown.
Opni glugginn.
Framhald af bls. 4.
um gluggann, „frekar moldugir, en að
mestu leyti þurrir. Hver var þetta, sem
þaut út, er við vomm að koma?“
„Mjög einkennilegur maður, Nuttel að
nafni,“ sagði frú Sappleton; „gat ekki tal-
að um annað en veikindi sín, og þaut af
stað án þess að kveðja eða biðja afsök-
unar, er þið komuð. Maður gæti haldið, að
hann hefði séð draug.“
„Ég held, það hafi verið hundurinn,"
sagði litla frænkan rólega; „hann sagði
mér, að hann væri hræddur við hunda.
Einu sinni elti hahn hópur hunda á bökk-
um Gangesárinnar inn í grafreit, og hann
varð að vera alla nóttina í nýgrafinni gröf
og hundarnir geltu, ílfruðu og urruðu fyr-
ir ofan hann. Það er nóg til þess að gera
hvern meðalmann taugaóstyrkan.“
Hún var meistari í að koma með ævin-
týralegar frásangir.