Menntamál - 01.06.1939, Blaðsíða 60

58
MENNTAMAL
Og er nokkur skynsamleg ástæða til að halda það, að af
þessu geti þau haft heilsutjón. Má ekki miklu fremur skoða
það sem heilsuuernd, bæði andlega og líkamlega? Ég er í
engum vafa um að svo er það, enda munu allflestir foreldrar
líta þannig á það er stundir líða.
Þá er hins að gæta, hvort þetta skólastarf tefur börnin frá
vinnu heima. Hér er aðeins, í langflestum tilfellum, um 7,
8 og 9 ára gömul börn að ræða, og varla meiri tíma en
3—4 stundir á dag. Því mun áreiðanlega erfitt að halda
fram með nokkrum frambærilegum rökum, að börn á
þessum aldri séu svo nauðsynleg og ómissandi við heima-
störf, að fyrir þá sök hvorki eigi þau né megi sækja skóla
né sinna námi. Það kunna að vera á þessu nokkrar undan-
tekningar, en almennt getur það ekki verið, enda hlyti það
þá að mega teljast miður heppilegt frá sjónarmiði hollustu-
hátta og heilsuverndar, og því má ekki gera ráð fyrir slíku.
Það verður því að teljast fullkomlega réttmætt að halda
því fram, hvort sem litið er á þetta frá menningarlegu eða
„praktisku“ sjónarmiði, að lenging skólaárs litlu barn-
anna sé skynsamleg ráðstöfun og nauðsynleg til úrbóta
á óhæfu ástandi. Og þá jafnframt það, að önnur heppi-
legri og raunhæfari leið sé ekki fyrir hendi. Nú á þetta
vitanlega fyrst og fremst við þéttbýlið. En um dreifbýlið
fóru lögin bil beggja í þessum efnum. Þar voru gefnar
frjálsari hendur. Þær sveitir, sem sinnt geta lestrarkennsl-
unni í heimahúsum, svo í forsvaranlegu lagi sé, fá það
íhlutunarlaust af því opinbera. Þær þurfa ekki að taka
börn í skóla fyrr en með 10 ára aldri. Um hitt er stefna
laganna markviss og ákveðin, hvernig dreifbýlið eigi að
leita úrræða með fræðslu barnanna eftir 10 ára aldur. Það
sé gert í heimavistarskólum, þar sem unnið sé að því svo
sem unnt er, að sameina hreppa, er landfræðilega og hags-
munalega eiga hægt með að vinna saman um einn og sama
skóla. Ég er sannfærður um það, að þessi höfuðstefna
fræðslulaganna er rétt, og hið eina úrræði sem komið verð-