Bjarmi - 01.01.1979, Blaðsíða 12

Grundtvig var helzti frumkvöSull lýSháskólans í Danmörku.
Hann var mikiS sálmaskáld.
Myndin er af Grundtvigskirkjunni í Kaupmannahöfn.
Kirkjumál í Danmörku
Kirkjulíf í Danmörku er enn
mótað af trúarvakningunum á öld-
inni sem leið, ásamt þeim félaga-
samtökum innan þjóðkirkjunnar,
sem spruttu upp af þeim, bæði til
heimatrúboðs og kristniboðs er-
lendis og safnaðarþjónustustarfs
(diakoni).
En kirkjulíf í Danmörku er einn-
ig mótað af frjálslyndu guðfræð-
inni, sem flæddi yfir landið um
aldamótin frá Þýzkalandi.
Þriðji þátturinn, sem ég vil
nefna, eru áhrifin frá Noregi.
Sumir kalla það innflutning á
„norsku heimatrúboði“ til Dan-
merkur.
Þjóðkirkjan - fríkirkjur.
í Danmörku er þjóðkirkja, og
teljast rúmlega 90% íbúanna til
hennar.
Auk þess eru hér tvær litlar lúth-
erskar fríkirkjur. Önnur er frá
miðri öldinni sem leið. Til hennar
teljast um 300 manns, og fylgir
hún að miklu leyti sömu guðfræði-
stefnu og fríkirkja Seths Erlands-
sons, dr. theol., í Svíþjóð.
Hin var stofnuð árið 1976 og
var kölluð Exodus-kirkjan. Leið-
togi hennar er þjóðkirkjuprestur-
inn fyrrverandi Ruben Jörgensen,
sem settur var frá embætti. Eins
og kunnugt er var hann sviptur
embætti vegna þess, að hann vildi
aðeins skíra bam, ef foreldrarnir
lofuðu að taka þátt í a.m.k. fimm
klukkustunda kirkjulegu fræðslu-
námskeiði á undan.
Fjölmennasta kirkjan í Dan-
mörku, sem ekki er lúthersk, er
kaþólska kirkjan. Til hennar telj-
ast um 25 þúsund manns. Engin af
hinum fríkirkjunum, svo sem bapt-
istar, hvítasunnumenn o.s.frv., hafa
fleiri en 6—7000 manns innan sinna
vébanda.
Félagasamtök innan
þjóðkirkjunnar.
Heimatrúboðið (Indre Mission)
er stöðugt fjölmenn hreyfing inn-
an þjóðkirkjunnar, með um 125
trúboða í fullu starfi og um 825
samkomuhús (bænahús) um land-
ið, sérstaklega á Jótlandi.
Heimatrúboðið hefur ekki sitt
eigið æskulýðsstarf, heldur lítur á
KFUM og K sem æskulýðsstarf
sitt. Þar sem KFUM og K starfar
á breiðari grundvelli en Heima-
trúboðið, bæði guðfræðilega og
með tilliti til starfsaðferða, veld-
ur það nokkurri ólgu, og margir
frá hægri armi Heimatrúboðsins
vilja, að það byggi upp sitt eigið
æskulýðsstarf líkt og norska
Heimatrúboðið. Það hefur ekki
orðið enn.
Hins vegar hefur Heimatrúboð-
ið komið á fót eigin biblíuskóla í
Börkop fyrir áhrif frá biblíuskóla
norska Heimatrúboðsins í Staf-
feldtsgötu (Osló). Hann táknar í
dönsku kirkjulífi eins konar stefnu-
yfirlýsingu gagnvart öðrum lýð-
háskólum Heimatrúboðsins.
Luthersk Missionsforening (LM)
og Evangelisk luthersk Missions-
forening (ELM), sem er miklu
minni, hafa skýra guðfræðistefnu
og ákveðna leikmannsskoðun.
Bæði félögin varðveita arfinn
frá C.O. Róseníusi og hafa bæði
ytra og innra trúboð á stefnuskrá
sinni. Hvorug þessara hreyfinga
hafa yfirleitt orðið fyrir áhrifum
af annarri guðfræðilegri og kirkju-
legri þróun innan þjóðkirkjunnar,
og báðar mæla á móti þátttöku í
Alkirkjuráðinu.
Það á ekki við um þau rúmlega
tíu kristniboðsfélög innan þjóð-
kirkjunnar. Þekktust þeirra er Det
danske Missionsselskab, Dansk
forenet Sudan mission, Dansk San-
talmission og Israelsmissionen.
Þau eru flest afkvæmi Heimatrú-
boðsins, og margir af kristniboð-
um þeirra hafa alizt upp í sam-
bandi við Heimatrúboðið. Miklum
hluta af fjármunum kristniboðs-
félaganna er safnað meðal vina
Heimatrúboðsins.
En þessi kristniboðsfélög eru
ekki ósnortin af þeirri guðfræði-
legu þróun, sem átt hefur sér stað
við guðfræðideildirnar. Það er ein
af aðalástæðunum fyrir því, að
þau styðja áfram Alkirkjuráðið
og láta stundum í ljós þann skiln-
ing á hjálpræðinu, að það snúist
um að bæta hagi manna hér á jörð.
Til dæmis eru kristniboðsfélögin
innan þjóðkirkjunnar á ýmsan hátt
þátttakendur í Dönskum kirkju-
dögum, þar sem ýmist eru notaðir
ræðumenn, sem afneita opinskátt
kristnum grundvallarsannindum,
eða ræðumenn, sem eru félagar í
kommúnistaflokki Danmerkur eða
flokki byltingasinnaðra vinstri-
sósíalista, eða ræðumenn, sem eru
fulltrúar nýrra, trúarlegra hreyf-
inga.
—
Krisftniboðaskóli
Luthersk Missionsforening heita
samtök þau í Danmörku, sem hafa
sent kristniboða til Eþíópíu til
samstarfs við norska og íslenzka
kristniboða. Þetta er leikmanna-
hreyfing á lútherskum grundvelli,
eins og nafnið bendir til. Sendi-
boðar samtakanna hafa hingað til
sótt skóla meðal annars í Noregl.
Á síðasta ári hafa þau hins vegar
byrjað starfrœkslu eigin skóla fyrir
vœntanlega kristniboða sína, og er
hann í HiIIeröd í Danmörku. Þetta
er tveggja ára skóli. og er gert
ráð fyrir, að nemendur hafi áður
sótt biblíuskóla samtakanna í eitt
ár.
12