Bjarmi - 01.12.2002, Blaðsíða 10

skeió búið hluta úr ári ÍJerúsalem og verið
fararstjóri þar í meira en 20 ár. Hann hefur
verið með kynningar á Israel á sjónvarps-
stöðinni Omega og jafnframt talaó þar fyr-
ir málstað ísraelsmanna. Eftirminnileg er
frásögn hans í Israelsfréttum 1. tbl. 9. árg.
2001 þar sem hann skrifaði áhrifamikla
grein um aðfangadagskvöld í Betlehem árió
2000, en borgin var þá lokuð öllum ferða-
mönnum vegna ófriðarástandsins í Land-
inu helga.
Komið hefur fyrir aó gyðingasamfélagið í
Reykjavík hefur haldið upp á einhverja stór-
hátíóina með Gyóingum á Keflavíkurflug-
velli og þá hafa verið dæmi þess aó rabbí
hefur komið frá Bandaríkjunum til aó halda
utan um hátíóina. Einnig hefur borið við aó
mikilsmetnir fræóimenn á sviði gyóingdóms
hafa komió hingað til lands beinlínis til að
kynna sér aóstæður Gyóinga hér á landi og
einu tilfelli hefur verió gerð heimildamynd
um samfélagið hér, raunar sem hluti af
stærri heimildamynd um gyðinganýlendur
víós vegar um heim.
Þrjú tungumál
Þrjú tungumál eru notuó á trúarhátíóum
Gyðinga hér á landi: enska, hebreska og ís-
lenska. Segja má aó hebreskan sé helgimál-
iö og margir söngvanna eru á því máli en
ritningalestrar eru ýmist á ensku eða ís-
lensku svo og samræóur þátttakenda.
Upp á síðkastió hafa samkomur hópsins
yfirleitt verið í Alþjóðahúsinu við Hverfis-
götu. Þannig er mér minnisstæó páskahá-
tíðin þar síðastlióió vor. Þar sat ég á móti
ungu pari, íslenskri stúlku og frönskum
Gyóingi ásamt nokkurra mánaóa barni
þeirra. Einnig var þarna 18 ára verkfræói-
nemi frá Israel sem talaói ótrúlega góóa ís-
lensku eftir aóeins nokkurra mánaóa dvöl
hér á landi. Hann kvaóst ekki trú-
aóur en fannst eólilegt aó mæta á
samkomu Gyóinga á páskahátíðinni
er hann nú var staddur fjarri ættjörð
sinni. íslenskur starfsbróó-
ir minn, sem þarna var
með mér og lengi hefur
búió í Bandaríkjunum,
sagói aó þessi hátíð Gyó-
inganna hér á landi hefói
minnt sig dálítið á þorra-
blót Islendinga ÍVestur-
heimi. Sumir virtust
þekkja lítið til siðvenj-
anna eöa söngvanna en
aórir voru betur meó á nót-
unum.
Börn Micahels Levin og Guórúnar Sverrisdóttur, þau Rebekka og Daníel,
á Púrím-hátíóinni, sem er gleóirík hátíó sem byggir á þeim atburóum sem
greint er frá í Esterarbók Gamla testamentisins og geróust á tímum persneska
heimsveldisins. Þess er minnst á Púrím-hátíóinni er Gyóingum var bjargaó af
Ester og Mordekaí er hinn illi Haman hafói lagt á ráóin um aó útrýma þeim.
Esterarbók er lesin í samkunduhúsum Gyðinga á þessari hátíó sem haldin er
1 5. dag Adar-mánaóar. Þaó er sióvenja aó klæóst skrautlegum klæðnaói á þessari
gleóiríku hátíó. A borðinu fyrir aftan þau Rebekku og Daníel má sjá þríhyrnt
sætabrauð sem kallast „Hamantaschen" (þýskt orð sem merkir „vasar Hamans“)
og er gjarnan fýllt meó ávöxtum og osti.
Sundurleitur hópur
Gyöingar hafa í aldanna rás haldió
páskahátíðina árlega á þeim tíma og á
þann hátt sem fýrirmæli Gamla testament-
isins kveóa á um. Fyrir Gyóinga eru pásk-
arnir stærsta hátíð ársins, fjölskylduhátíð
þar sem í öllu er fýlgt ævafornu rítúali. Þá
kemur öll ættin saman og börnin hafa ekki
síst þýóingarmiklu hlutverki að gegna.
Hvernig hátíðin á aö ganga fyrir sig í
smáatrióum tók smám saman á sig fast
form í skrifuóum fyrirmælum. Reglurn-
ar er aö finna í bók sem heitir
Haggada og er til á heimili sérhvers
Gyöings. Þar er páskahátíóinni lýst;
máltíóinni (seder, sem þýóir skipan),
textunum, bænunum og
víxllestri spurninga og
svara. Enginn höfundurer
skráóur aó bókinni, enda
hefur hún oróió til í gegn-
um aldirnar og verió aukin
og endurbætt á ólíkum tím
um. Oróió Haggada þýðir frá
sögn. Enn hefur íslensk út-
gáfa af þessu mjög svo út-
breidda og margbreytilega
riti ekki litió dagsins Ijós.
Þaó er jafnan talsvert sundurleitur hópur
sem kemur saman á trúarhátíóum Gyóinga
hér á landi. Fólk sem búió hefur hér árum
saman, sumt af því tónlistarfólk. Síðan eru
námsmenn sem hér hafa dvalió skemmri
tíma og yfirleitt eru einnig á þessum hátíð-
um ýmsir kristnir íslendingar, vinveittir Gyó-
ingum. Þar má nefna Olafjóhannsson, rit-
stjóra ísraelsfrétta, sem Félagió Zíon, vinir
fsraels, gefur út. Olafur hefur um langt

10