Heima er bezt - 01.05.1955, Blaðsíða 26

104
Heima er bezt
Nr. 5
ur, sem Jónas vinur minn hafði
trúað um vatnið sitt. Hann horf-
ir á blýlóðið, sem flytur honum
fregnir frá botni vatnsins, með
eins konar virðingu, og hann at-
hugar nákvæmlega dökkgráa
eðjuna, sem loðir við lóðið. Hann
starir á hitamælinn, sem segir
til um hitann við botninn (að-
eins 5° C.), og hann er á end-
anum tilleiðanlegur til að skilja,
að silungurinn í þessu vatni
verði nær eingöngu að lifa á
flugna- og mýlirfum.
Áður en verki okkar er lokið
þarna efra, það er að segja áður
en við höfum safnað nægilega
miklu af hinum fögru jurtum,
sem vaxa þarna efra umhverfis
vatnið tók að skyggja. Ógern-
ingur er að vera hér nætursakir
án tjalds, og við verðum því að
smala saman hestunum og fara
aftur niður að Hrauni og gista
þar. Gaman væri að vera við
þetta vatn um nótt að sumar-
lagi ,eins og fólkið á Hrauni ger-
ir stundum, sjóða fisk sinn þar
og njóta hinnar miklu náttúru-
fegurðar á þessum slóðum. Ætli
þessi náttúrudýrð hafi ekki verið
bezti kennari skáldsins góða
Jónasar Hallgrímssonar, sem
fæddur er á Hrauni? Þarna
missti hann föður sinn, barn að
aldri (hann drukknaði í vatn-
inu). Ekkert íslenzkt skáld hef-
ur befur lýst íslenzkri náttúru-
fegurð en hann.
Oft gengur erfiðlega að fá
fylgdarmanninn til þess að kom-
ast aftur af stað úr áfangastað,
og ef sá gállinn er á honum, er
nær ókleift að fá nokkru um
þokað. Pétur, nýi leiðsögumað-
urinn minn, hefur ákafa ást á
svonefndum betri bæjum, og
þangað komumst við alltaf í
tækan tíma, meira að segja
miklu fyrr en ætlað hefur verið.
En því er nú miður, að þeir heilla
og seiða. Sem betur fer kann
Pétur sáralítið í dönsku og ég
lítið í íslenzku. Þegar hann fer
að lofa einhvern næturstað, ger-
ist mér harla torvelt að skilja
hann, og ég hef þá gaman af
viðleitni hans til að koma mér
í skilning um, hvaða hann sé að
fara og vinna mig á sitt mál.
Þegar um þetta er að ræða ber
ekki ósjaldan við, að hann tjái
mér hin beztu meðmæli sín með
þvi að segja, að það sé „plenty“
bær. Hann kann ekki önnur orð
í ensku, en þetta orð kann hann,
og það notar hann jafnan, er
hann vill sannfæra mig. Ég ætla
að kaupa mér nýjan hest, —
,,„plenty“ hest“, segir Pétur með
breiðu brosi.
Hjá séra Þorvaldi á Melstað.
Það er hrein unan að vera
gestur hjá séra Þorvaldi á Mel-
stað, þessum menntaða presti.Við
þræddum forblauta götuslóðana
heim í túnið, og komum þá auga
á karla og konur er stóðu í hóp
á varpanum. Messa var nýaf-
staðin og fólkið var að spjalla
þarna saman. Koma mín svipti
kirkjufólkið presti sínum, en þó
kom stöku maður inn í stofuna
til að spjalla við okkur.
Séra Þorvaldur er einn af
menntuðustu prestum íslands.
Hann hefur dvalizt árum sam-
an í Kaupmannahöfn og hefur
aflað sér ágætrar þekkingar á
hinum fornu, íslenzku handrit-
um f söfnum þar í borg. Margir
ferðamenn njóta góðs af lær-
dómi hans og þekkingu á íslandi,
einkum er hann vel kynntujr
ýmsum náttúrufræðingum, sem
ferðast hafa um landið, því að
hann getur veitt þeim margs
konar fræðslu og ekki hvað sízt
um jurtagróður landsins.1)
í fylgd með honum fór ég nið-
ur að Miðfjarðará út með firð-
inum, en þar mun vera ákjósan-
legur staður jarðfræðingum, ef
þeir koma fyrr á árinu. Næsta
dag fylgdi séra Þorvaldur mér
til nágrannaprestsins, er situr
á Staðarbakka, örskotsleið frá
Melstað. Og þessir tveir heiðurs-
menn fylgdu mér svo yfir Hrúta-
fjarðarháls ofan í Hrútafjörð.
Fyrir röskum hundrað árum fór
danski náttúrufræðingurinn N.
Mohr þessa leið og er henni þá
lýst svo, að hún sé ærið torfarin
og verði naumast farin nema í
fylgd með gagnkunnugum
manni. Mohr lætur þess og getið,
að nokkrir Hollendingar, sem
voru á leið vestur á land til þess
!) Sr. Þorvaldur Bjarnason (1840—•
1906). GuðfræðingUr frá Hafnarháskóla.
Styrkþegi Arnasafns um skeið. Prýðilega
ritfær og góður búþegn.
að komast utan með kaupskipi,
hafi lent í svo miklum hrakn-
ingum á þessum slóðum, að þeir
hafi síðan að orðtaki, þegar þeir
vilja óska hver öðrum illsi „Ég
vildi, að þú værir kominn upp á
hann Hrútafj arðarháls! “
Þegar þetta var, hlýtur leiðin
að hafa verið mun verri en nú,
því að mér reyndist ferðalagið
ekki sérlega erfitt. Og ég tek
þessa leið meira að segja fram
yfir margar aðrar, sem ég hef
farið hingað til, því að hér er
víða fagurt útsýni yfir firðina.
Við töfðumst samt nokkuð á
leiðinni, og dagur var hniginn
að kvöldi, er við komum í Þór-
oddsstað. Hér átti fylgdarmaður
minn að bíða mín með klyfja-
hestana, en hann hafði riðið
þarna hjá garði án þess að
stanza þar, sennilega vegna þess,
að hann kunni því jafnan ekki
vel, er ég brá mér útúrkrók án
þess að hafa hann með mér. Og
það er satt að segja heldur ekki
skemmtilegt að vera einn á ferð
með klyfjahesta, þegar hægur-
inn er hjá að leggja leiðina um
eftirsóknarverðari staði og stúta
sig á pontunni hjá vinum og
kunningjum. Pontu nefna ís-
lendingar þetta sérkennilega
tóbakshorn, sem þeir nota, en
þeir eru neftóbaksmenn miklir,
íslendingar, en aftur á móti er
lítið um tóbaksreykingar, að
minnsta kosti í sumum héruð-
um.
íslendingar búa sjálfir út nef-
tóbak sitt. Tóbakslengj urnar
saxa þeir með mikilli nákvæmni,
unz það er orðið æskilega smátt,
síðan dreypa þeir vatni í tóbak-
ið, vínanda eða öðru til þess að
gera það rakt. Neftóbakið er síð-
an geymt í svonefndri pontu, sem
er að lögum sem lítið púðurhorn
og er lokað með tappa eins og
það. Mælt er, að þessi gerð tó-
baksílátsins sé tekin fram yfir
aðrar vegna þess, að á hestbaki
er galdurinn ekki annar en að
taka tappann úr pontunni og
stinga svo stútnum upp í aðra
nösina, um leið og höfuðið er
reigt aftur, streymir þá tóbakið
upp i hana að vild. Ég get ekki
staðhæft, að pontan sé notuð á
þennan hátt, hins vegar hef ég
alltaf séð neftóbakinu sáldrað
á handarbakið, í dældina milli