Heima er bezt - 01.01.1965, Blaðsíða 15

ar sínar í þessu nýja þorpi. Nokkrir sóttu þó búðar-
varning sinn til Shellmouth (24—25 km).
# # *
Seint um haustið 1886 sótti faðir minn um 200 doll-
ara lán (eða því sem næst) hjá Lánafélagi kanadiskra
Jandnema og — fékk það. Fyrir þetta fé keypti hann
uxasameyki, vagn og kassa á hann, tvo sleða, brotplóg
og herfasamstæðu.
Uxarnir okkar — kallaðir Lambi og Ljóni — voru fíl-
efldar skepnur og þægilegir í brúkun, — að öðru leyti
en því, að sæju þeir nokkurt færi á að snúa við, þegar
farið var með þá að heiman, varð engri stjórn við þá
komið. Tóku þeir þá til fótanna, hlupu eins og hindir,
ósveigjandi til hægri né vinstri og óstöðvandi, unz þeir
voru komnir heim á hlað.
Sú varð raunin á, að þennan fyrsta vetur var uxasam-
eyki þetta okkur, báðum fjölskyldunum, eini bjarg-
ræðisvegurinn. Daglaunavinna var ófáanleg og litlir eða
engir peningar til í handraðanum. Með uxunum var því
dreginn þurr eldiviður til Langenburg. Fyrir hlassið
fengust 2 dollarar og 50 sent og fyrir þessa peninga
voru keyptar brýnustu lífsnauðsynjar. Ekki var um
annað kjöt að ræða en af skógarhérum, en nóg var af
þeim, og svo höfðum við auðvitað mjólk og smjör úr
kúnum, og var það mjög mikilvægur hluti fæðis okk-
ar. Engan munað mátti eftir sér láta — nema ef telja
skal kaffibolla af því tagi.
Helgi og faðir minn óku viðarhlössunum til skiptis
yfir í þorpið, og var tekjunum varið til að kaupa
neyzluvörur, svo sem kaffi og sykur, hveiti og fitu-
efni til brauðgerðar og haframél í grauta. Oft urðum
við uppiskroppa með eitthvað af þessu og urðum þá að
vera án þess, þangað til að næsta ferð var farin. Þegar
veitt var kaffi, fengum við Guðný systir það í þynntri
útgáfu og pínulítinn sykurmola með.
Oft horfðum við á móður mína, þegar hún var að
matselda, og hlutum þá að taka eftir gaumgæfni henn-
ar, og þá jafnframt áhyggjum hennar, þegar allt þurfti
að knepra.
Einu sinni datt systur minni og mér í hug, að við
skyldum spara saman sykurmolana okkar og koma
mömmu á óvart, þegar birgðir hennar þrytu. Og þetta
gerðum við. í stað þess að borða molana, stungum við
þeim í svolitla pjáturdós, og héldum svo öllu leyndu.
Og svo skeði það! Nokkru síðar heyrðum við mömmu
hafa orð á því, að nú væri sykur hennar uppgenginn.
Færðum við henni þá sykursafn okkar, og fengum að
launum undrandi upplit hennar og elskulegt bros. Og
við sáum líka tár blika í augum hennar. Augnablildð
það hefur búið mér í minni alla ævi.
Elinn hörkukaldi vetur 1886—87 var lengi að líða.
Oft heyrðum við snemma á heiðskírum nóttum dynki
mikla úti í skóglendinu, eins og hleypt væri af fallbyssu,
þegar frostið var að herða um allt heljartökin.
# * #
Umrætt landnámssvæði lofaði miklu um nægtir og
bjarta framtíð. Þar var margt tjarna og smávatna, svo
að ekki virtist þurfa að óttast vatnsskort, nóg af slægju-
og beitilandi og góður forði af trjám til bjálkagerðar
og eldsneytis.
Landnemarnir, sem komnir voru, þegar þetta var,
voru ekki margir. Þeir unnu næstum allir við járn-
brautarlagninguna, en höfðu skroppið síðsumars til að
festa sér búlöndin, og settust þar svo að, þegar jörð
fraus og brautarvinnunni var hætt. A sumrinu, sem nú
fór í hönd, urðu innflytjendurnir flestir, en aðeins lít-
ið eitt færri sumarið 1888. Hóparnir, sem komu 1887,
komu flestir beint frá íslandi, fáeinir þó frá Winnipeg.
Með því að járnbrautarteinarnir náðu enn ekki lengra
en til Langenburg, var tekið á móti fólki þessu þar.
Síðan var ekið með það og föggur þess eftir uxatroðn-
ingunum heim til þessara dæmalaust góðgjörnu og gest-
risnu samlanda, enda stundum um náinn skyldleik að
ræða. Uxarnir okkar — og oft var ég sjálfur ekillinn —
áttu drjúgan þátt í þessum athöfnum, og þá eins í hinu,
að sækja byggingarefni út í skógana.
Meðan byggingarstarfið stóð yfir, varð oft að kúlda
saman fjölskyldum við mikil þrengsli. Var þá um að-
búnað eitt látið yfir alla ganga, heimamenn sem gesti.
Sem dæmi má nefna, að vikum saman þetta sumar
höfðu þrjár aðkomufjölskyldur samtímis húsaskjól hjá
okkur, enda var nú hús okkar orðið tveggja hæða
bjálkahús og allrúmgott. Enginn möglaði, og eftir
furðu skamman tíma fluttist fólkið í sín eigin hús úti
á jörðum sínum.
Áður en langt um leið var járnbrautinni ýtt áfram í
norðvestrið, og þegar henni skilaði alla leið að suður-
brún íslenzku nýlendunnar, myndaðist þar þegar smá-
bær, og nefndist Churchbridge (Kirkjubrú). Þetta var
veturinn 1887—88. Bærinn óx og von bráðar voru þar
komnar tvær verzlanir, póstafgreiðsla, hvarfhús*),
smiðja, matsölu- og gistihús, og svo auðvitað íbúðar-
hús. Aðra verzlunina átti ekkja Helga Jónssonar inn-—
flytjendaráðunauts, en hann var þá látinn fyrir nokkr-
um mánuðum. Verzlunarstjórinn var Bjarni Westmann,
er síðar kvæntist ekkjunni. Hina verzlunina átti og rak
Jóhann G. Thorgeirsson. Hann kom frá Winnipeg og
stofnaði þarna fyrirtæki, sem von bráðar naut við-
skipta meiri hluta byggðarbúa. Yfirleitt höfðu menn
mætur á „Joe“ og virtu hann, bæði sem samborgara og
kaupmann. Hann var aðlaðandi maður, ávallt kurteis
og hjálpsamur.
Veturinn 1888—89 var „Þingvalla“-skólinn reistur.
Skólinn var bjálkabygging með spónþaki, smíðaður í
sjálfboðavinnu. Fyrsti kennarinn var ungfrú Guðný
(Jónsdóttir) Jones, síðar kona Magnúsar Paulson í
Winnipeg. Hún var afbragðsstúlka, og mjög fær og
samvizkusamur kennari.
*) hús með útbúnaði til að snúa eimkötlum við á járn-
brautum. (Þýð.)
Heima er bezt 11