Heima er bezt - 01.01.1965, Blaðsíða 16

Gnðný Björnsdóttir Olson 18 ára.
(Síðar frú Th. Johnson. — Astscel mjög af fjölskyldunni.
Nöfnin „Gwennie“ og „Gwen“, sem tíð eru með bróður-
niðjum hennar, allt i fjórða œttlið, munu vera hljómur af
hennar nafni. — F. A. F.).
Guðný systir mín var kennari við Þingvalla-skólann
kennslutímabilið 1893, en að því búnu fór hún til
Winnipeg. Þar giftist hún Th. (Þórði) Johnson, sem í
fjöldamörg ár rak þar skartgripa og úrsmíðastofu við
Aðalstræti. Hann var af fjölmennri ætt, sem oft er á
minnzt, svonefndri Hjarðarfellsætt. Fólk þetta kom frá
Hjarðarfelli í Dalasýslu. Alec Johnson, söngmaðurinn
góðkunni, sem nú er látinn fyrir nokkrum árum, var
yngstur þeirra bræðra.
# # #
Nýlendan tók framförum. Betri hús voru byggð,
nokkurt land var brotið og tekið til ræktunar, litlu
gripahjarðirnar stækkuðu, Þingvalla-póststöð var lög-
skráð, og með peningum þeim, sem menn innunnu sér
í járnbrautarvinnunni, bættu þeir lífskjör sín.
Þetta var gagníslenzk nýlenda. Allar bækur, allt, sem
lesið var, hafði verið flutt frá íslandi. Meginhluti þessa
lesefnis var: íslendingasögurnar, rímur, Ijóðabækur,
húslestrabækur (Vídalínspostilla og hinir víðkunnu
Passíusálmar Hallgríms Péturssonar) og svolítill slæð-
ingur annarra bóka. Alls staðar var íslenzka töluð. Með
því að samkomuhús var ekkert og enginn prestur, voru
engar guðsþjónustur haldnar fyrst í stað, en á helgum
dögum létu flestar fjölskyldurnar einhvern heimamann
lesa ræður í postillu Jóns biskups Vídalín og sungnir
voru íslenzkir sálmar. Á vetrum voru Passíusálmarnir
sungnir og söng þá allt heimilisfólkið. íslenzkar rímur
voru kveðnar og fornsögur lesnar af einhverjum einum,
en hinir sátu við tóvinnu eða aðra iðju, svo sem verið
hafði siður á Islandi.
Landnemarnir þekktust allir og granni hjálpaði
granna til skiptis, eftir því hvernig á stóð hjá hverjum
einum. /
Fyrsti presturinn, sem heimsótti nýlenduna, var séra
Jón heitinn Bjarnason í Winnipeg. Var þá þegar búið
að stofna okkar lúterska söfnuð, og var það að tilstuðl-
an safnaðarnefndarinnar, að séra Jón gerði okkur þessa
heimsókn. Flutti hann nú messu og framkvæmdi auk
þess skírnir og hjónavígslur. Við eitt minnisstætt tæki-
færi gifti hann sjö hjón, að viðstöddu miklu fjölmenni.
Hafizt var handa um ýmislegt til að skapa og glæða
menningarlegt byggðarlíf, og tókst farsællega að koma
því í framkvæmd. Reist var stórt félagsheimili, mið-
svæðis. Fullnægði það þörfinni fyrir samkomur og op-
inber fundahöld, svo og guðsþjónustur.
Járnbrautin teygði úr sér framhjá nýlendunni. Næsti
bær hlaut nafnið Bredenbury. Þá kom Saltcoats og loks
Yorkton, og þar var endastöðin um skeið.
Nærliggjandi landsvæði voru numin að talsverðu
ieyti og komið þar á fót póstafgreiðslum, og þar á
meðal voru Berisena, Rothbury og Lögberg. Faðir
minn var fyrsti pósturinn á þessum slóðum og póstleið
hans kölluð Rothbury-hringrútan.
Fyrstu fjögur árin bjuggum við við stöðugt og ört
batnandi lífskjör. Gripahjörðin stækkaði kornræktar-
ekrunum fjölgaði. Tíðarfarið var yfirleitt hagstætt,
enda úrkoma fram yfir meðallag. En á hverju sumri
kom þó frost, sem olli skemmdum á korninu, og af
þessu urðu margir ragir við kornræktina og hættu við
að brjóta meira land til ræktunar.
Vonbrigði manna í þessu efni æ ofan í æ gerðu
þeim að lokum ljóst, að óhyggilegt var að verja því
litla, sem þeir höfðu af peningum, í kornræktartilraun-
ir, og varð það almennt álit, að kvikfjárræktin væri
tryggari, þótt seintækari væri af henni arðurinn. Hins
vegar var vatnsforði byggðarinnar mjög veigamikið
atriði í sambandi við nautgriparæktina og var hann
mönnum nokkurt áhyggjuefni. Af öllum þeim fjölda
brunna, sem grafnir voru, höfðu menn mikil vonbrigði.
Jafnvel brunnborunarvélar ríkisstjórnarinnar unnu til
ónýtis, nema í einstökum tilfellum. Tvö smávötn, því
nær í miðri byggð, voru til stórmikils gagns, og á 5 km
breiðu svæði kringum þau var nautpeningurinn þeim
háður um drykkjarþörf sína sumar og vetur.
# # #
Tók nú að gerast greinileg breyting á veðurlagi árs-
tíðanna. Urkoma gróðurtímans minnkaði. Gerði það
heyöflun handa gripunum örðugri, en hafði, þótt ein-
kennilegt sé, lítil áhrif á komsprettuna. Hinsvegar lét
sumarfrostið ekki af heimsóknum sínum og olli meiri
eða minni skaða. Framhald.
12 Heima er bezt