Heima er bezt - 01.01.1965, Síða 25

svaf þá kannske sólarhringinn út. Þá kemur Páll á Stað-
arhóli úr öðru skipi, sem staldraði eitthvað á Hornvík-
inni þennan dag, og vill hann endilega hafa tal af mér.
Voru gerðar ítrekaðar tilraunir til að vekja mig, en ár-
angurslaust. Þótti mér fyrir, að það skyldi eklti takast,
því að daginn eftir fórst skip það, sem Páll var á, og
allir fórust, sem á því voru.
TÓMAS Á BORGUM
Tómas á Borgum (í Grímsey) var eins konar Vel-
lygni-Bjarni þeirra Grímseyinga. Frásögur hans ein-
kenndust af taumlausum ýkjum, svo að yfirleitt var
engu trúað, sem hann sagði, en mikið að sögum hans
hlegið. Sjálfur var Tómas dálítið broslegur, ekki sízt
málrómur hans, sem var mjög mjór og skrækjandi. Þeg-
ar hann sagði frá, viðhafði hann mikla tilburði, geifl-
aði sig og glennti, og þótti það oft ekki ónýtt til
skemmtunar. Hér á eftir eru fáein dæmi um sögur
Tómasar.
I.
Alsiða var í Grímsey að róa með handfæri, jafnt til
hákarlaveiða sem þorskveiða, enda beita engin tiltæk
oftastnær. Eitt sinn sem oftar var Tómas á handfæri.
Það var að sumri til og fjöldinn allur af frönskum
duggum í námunda við eyna. Lagði Tómas að hlið
einnar duggunnar og gaf sig á tal við Fransarana. Ekk-
ert orð kunni Tómas í frönskunni, en samt skildi hann
hvert orð (!) og talaði hiklaust við skipverja. Buðu
þeir honum um borð til sín og þá hann það. Þó sagðist
honum svo frá, að ekki myndi öllum hent að ræða við
þá, því að þeir væri allir með blýnef og blýkjaft og
stöguðust mest á orðinu „drúm-drúm-drúm“, — „en ég
veit nú hvað það þýðir“, bætti Tómas við.
Reiði hins franska skips þótti Tómasi að vonum
harla nýstárlegur, því að þar voru kýr og kindur á
beit, auk fjölmargra dýra, sem fslendingar hafa aldrei
augum litið. Þetta gera Fransmenn til þess að hafa alltaf
nóg úrval af nýju kjöti.
Tómas kvaðst hafa setið að kvöldverði hjá duggur-
um og þegið þar hinar ágætustu veitingar. Þá kvað
hann, að undir borðum hefði orðið mikið umtal um
það, að einn uxi þeirra væri horfinn úr reiðanum og
þótti slíkt hin mesta furða. En ráðning þessarar gátu
fékkst þegar verið var að ausa hinu síðasta úr grautar-
pottinum, því að uxaskrattinn Iá falinn undir botnskóf-
unum. — Svona var stór pottur þeirra Fransmanna.
II.
Einhverju sinni, þegar Tómas var á heimleið úr fiski-
ferð, rakst hann á geysistórt tré. Þótti honum sem ekki
myndi bráðónýtt að hafa það heim með sér, svo að
hann tók að svipast um eftir öðrum hvorum enda þess,
en kom ekki auga á hann. Reri hann því meðfram spýt-
unni, setti meira að segja upp segl og sigldi, en endann
fann hann ekki. Þótti þá ekki líklegt að auðveldlega
yrði til eyjar dregið svo risavaxið rekatré, svo að hann
sigldi heimleiðis, þó að súrt væri í brotið að missa af
svo dýrmætum feng.
III.
Tómas þurfti eins og flestir heimilisfeður í Grímsey,
að fara til Akureyrar svo sem einu sinni á ári. Reyndu
Grímseyingar jafnan að stilla svo til, að hagstætt leiði
væri tryggt til lands. Eitt sinn, þegar Tómas á Borgum
var í Ákureyrarferð og hafði farið af stað í norðan
uppgangsveðri, hvessti svo hastarlega á Sundinu (Gríms-
eyjarsundi), að aldrei hafði sézt annað eins veður. Bar
bátinn svo hratt yfir, að komið var fast að Gjögrum,
áður en lokið var ferðabæninni, en sú leið er um 25
sjómílur. Svo afskaplegt var hafrótið, að báturinn
plægði upp botnþarann, þegar hann stakk stefninu nið-
ur í öldudalina.
KRISTJÁN BUCH
Kristján hét maður, kallaður Búkk, eða Buch,
kannske jafnvel skírður þessu erlenda nafni. Kristján
var ættaður frá Svalbarðsströnd, eða talinn þaðan, helzt
frá Svalbarði. Þetta var þrekmiláll maður, ágætur við-
kynningar og þægilegur í sambúð, þegar hann var ekki
undir áhrifum víns. En því miður lagði hann sig all-
mikið eftir víninu. Þetta var strangheiðarlegur náungi,
svo grandvar, að mér var alveg sama um, hvort mínir
peningar voru geymdir í mínum eigin vösum eða hans.
Þess vegna var næsta einkennilegt, að samt skyldi vera
hægt að kenna Kristján við þjófnað, en þó var það svo.
Eitt var það, sem hann tók, hver sem það átti, og
hvernig sem á stóð, ef hann aðeins vantaði það sjálfan,
og það var vín. Enginn var óhultur fyrir honum með
vínlögg í fórum sínum, ef Kristján var samskipa, hversu
vel sem hún var falin. Stafaði þetta auðvitað af óstjórn-
legri löngun í áfengi, en ekki af þjófhneigð. Kom jafn-
vel fyrir að hann bryti upp læstar hirzlur í þessu skyni.
Kæmi slíkt fyrir, iðraðist Kristján þess mjög og bað
fyrirgefningar, bættí skaðann og venjulega af mikilli
rausn. Mátti oft með sanni segja, að stórgróði væri að
því að Kristján stæli frá manni. Líkist þetta öfugmæli,
en er dagsatt.
Kristján Buch var með mér nokkrar vertíðir og lík-
aði mér frábærlega vel við hann, þrátt fyrir þennan
annmarka. Einu sinni rifbrotnaði hann, en vildi ekki
leita læknis og kveinkaði sér lítt, því að maðurinn var
engin kveif. Þegar til lands kom fékk hann sér bara
duglega í staupinu og hélt síðan heim til sín ríðandi
austur yfir Vaðlaheiði, því að þá átti hann heima ein-
hvers staðar í Fnjóskadalnum. Síðar kom í ljós að þrjú
rif höfðu brotnað. Lagðist þrekmennið á endanum í
rúmið og dró þetta hann til dauða.
Heima er bezt 21