Heima er bezt - 01.04.1965, Qupperneq 16

hann lært að tala tungu Indíána með ágætum. Fyrir þá
sök, auk alls annars, sem honum var vel gefið, hlaut
hann trúnaðarstöðu á vegum Indíána-ráðuneytisins og
var að lokum gerður umsjónarmaður yfir stóru land-
svæði í sunnanverðu Alberta-fylki. Þetta leiddi svo aft-
ur til þess, að honum var síðar falin mjög ábyrgðar-
mikil staða við höfuðstöðvar ráðuneytisins í Ottawa.
Gegndi hann henni til æviloka.
Mindy hafði svo margt forvitnilegt að segja af starfs-
reynslu sinni meðal Indíáanna. Sagði hann mér sumt af
þessu, og set ég hér eina söguna. Þegar atvik þetta
gerðist, var hann í Regina, Saskatchewan, og hafði
yfirumsjón með Indíána-svæðum í aðliggjandi héruð-
um.
Margir Indíánar stunduðu búskap með sama hætti og
landnemarnir, sem bjuggu í grennd við þá, og fórst
það mjög svo vel, að koma upp gripahjörðum og rækta
korn. Hef ég þá einkum í huga Blood-Indíána-sérrétt-
arsvæðið í Suður-Alberta. Þar voru góð beitilönd, svo
að gripirnir gátu gengið sjálfala, jafnvel um hávetrar-
mánuðina, því að snjófall var venjulega lítið og
Chinook-vindarni r*) hraðbræddu snjóinn, svo að hag-
ar urðu auðir á sólarhring eða svo.
Nú bar svo við eitt sinn, að það gerði óvenjulega
mikinn snjó um allt héraðið og um tíma jafnframt
hörkufrost. Þó versnaði um allan helming, er snöggvast
brá til þíðviðris, svo að ísskorpa lagðist á fönnina og
gerði gripunum ókleift að bera sig um.
Var Mindy tilkynnt hið alvarlega ástand í Indíána-
byggðinni. Rannsakaði hann málið og sá þegar, að grípa
varð til örþrifaráða. Hann bað um ráðuneytisleyfi til
að flytja alla gripina burt, þangað sem hægt væri að
fóðra þá. Leyfið var veitt og samstundis gerði Mindy
allar nauðsynlegar ráðstafanir, þ. á. m. um móttöku
gripanna á ákvörðunarstaðnum. Síminn þagnaði ekki í
höndum hans í nokkrar klukkustundir.
Til allrar lukku voru gripavagnar tiltækir á næstu
flutningastöð, en Mindy samdi við járnbrautarfélagið
um að senda tafarlaust vagna til viðbótar og hóf svo
með aðstoð manna sinna það óhemju verk, að koma
gripunum í vagnana. Aðstaðan var mjög erfið, því að
skaflarnir, harðir sem grjót, voru jafnháir gripakvíun-
um, svo að grafa varð göng fyrir skepnurnar. Hleðsl-
an gekk þó furðu greitt. Gripirnir voru reknir í hvern
vagninn á fætur öðrum og keyrðir burt samstundis.
Náttmyrkrið skall á, og enn var eftir að hlaða einn
vagninn. En mennirnir voru að niðurlotum komnir, og
var því frestað til morguns. Og nú, er þeir skjögra yfir
ísaðar fannimar heim til búða sinna, verða þeir varir
við hægan andvara af suðvestri. Allir voru á fótum í
birtingu daginn eftir, ráðnir í að Ijúka þessu fimbul-
*) Hlýir suðvestanvindar, sem blása ofan af Klettafjöllun-
um og hvítir kenndu við Chinook-Inlíána, sem bjuggu á
Kyrrahafsströnd í suðvesturátt frá þessum hluta Alberta-fylk-
is. Þýð.
fyrirtæki, að koma öllum gripunum á bjargvænlegan
stað. Sú sjón, er þá blasti við, var svo furðuleg, að þeir
gátu varla trúað sínum eigin augum. Hvass vindur
hafði blásið alla nóttina, og var næstum að segja heitt
í veðri. Háu skaflarnir voru allir horfnir og nautin
stóðu í krapaelgnum upp í kvið. Þessi undraverðu um-
skipti höfðu gerzt á fáum klukkustundum. En — sá
langþráði atburður kom bara of seint til þess, að ekki
þætti nauðsynlegt að grípa til bjargráðanna.
# # #
Á þeirri tíð (1893) og allmörg næstu ár viðurkenndi
ríkisstjórnin Manitóbavatn sem „færa siglingaleið“ og
gerði út dýpkunarskip við mynni White Mud-árinnar
til að halda þar í grynningunum opnum ál út í djúpið.
J. O. Smith skipstjóri — hann átti heima 2 mílur fyrir
sunnan heimili okkar — hafði umsjón með þessum
dýpkunaraðgerðum. Þær gerðu Hudson Bay-bátunum
og öðrum vöruflutningabátum fært að sigla ána allt
upp að Stewart Landing (lendingarstað), 2 mílur frá
Westbourne. Þaðan gátu svo skip þessi, og önnur í
einstakra manna eign, siglt alla leið norður á vatnsenda.
Skömmu eftir að við komum í héraðið, seldi Smith
skipstjóri eignir sínar manni að nafni M. Hall og hvarf
ásamt konu sinni aftur heim til Englands.
Stewart-lendingin var kennd við tvær Stewart-fjöl-
skyldur, sem voru fyrstu landnemar byggðarinnar. Þar
var jafnan mikið um að vera, fjöldi fólks komandi eða
farandi með norðanbátnum og frá eða til Winnipeg
og annarra staða sunnanvið. Fyrir ferðafólkið þurfti
að flytja allmikinn farangur milli Lendingar og West-
bourne, og var Archie C. Stewart mjög virkur um fyr-
irgreiðslu í því efni og yfir höfuð um að leiðbeina
fólki, hvert sem leið þess lá. Þetta var maður mikill
vexti og niikill að hjartalagi, sífús að veita mönnum
upplýsingar og hvers konar aðstoð. Er mér í þessu sam-
bandi mjög ljúft, að minnast með einlægri viðurkenn-
ingu margra hinna óíslenzku landnema á þessum slóð-
um. Ég nefni fólk eins og Stewart-, Davey-, Rhind-,
Lynch- og Morrison-fjölskyldurnar og fleiri, sem áttu
svo mikilvægan þátt í uppbyggingu og framförum ný-
lendunnar. Þetta voru iðjusamir, heiðvirðir og samfé-
lagssinnaðir menn, sem nutu almennrar virðingar hér-
aðsbúa.-------
Hin fjölfarna Sandy Bay-slóð lá rétt austan við húsið
okkar, og kom varla sá dagur, að þar væri ekki talsverð
umferð. íslendingarnir, sem margir voru gamlir grann-
ar okkar frá Saskatchewan, fóru verzlunarferðir sínar
þessa leið, og varð það viðtekin regla, að þeir kæmu
við hjá okkur, hvort heldur var á nóttu eða degi. For-
eldrar mínir fögnuðu þessum gestum og vinum, svo og
ókunnugri aðkomumönnum, með ósvikinni íslenzkri
gestrisni og veittu þeim það bezta, sem heimilið hafði
að bjóða. Oll fjölskyldan naut samvistanna við gesti
sína, en fyrirhöfnin, sem þessu var samfara, kom auð-
vitað mest á móður mína.--------
132 Heima er bezt