Heima er bezt - 01.01.1999, Side 32

Kristján konungur
X., Alexandrine
drottning hans og
fylgdarlið,
ferðaðist um
Fcereyjar, ísland
og Grœnland,
sumarið 1921. Á
þessari dönsku
blaðamynd sést
konungur og
drottning hans á
ferð um
Suðurland 1921.
Ekillinn er Hans
póstur
Hannesson.
Kannski var það
konungskomunni
að þakka hve
fljótt hellisbúarnir
í Reyðarmúla
fengu jarðnœði í
byggð.
En þau Vigdís og Jón vom ekki búendur í Laugar-
vatnshellum, því árið 1910 fluttu þangað Indriði Guð-
mundsson smiður og síðar kaupmaður i Reykjavík, og
unnusta hans Guðrún Kolbeinsdóttir. Sagt var að þau
hafi búið í stærri hellinum, en haft þann minni fyrir
búsmala sinn.
Dvöl þeirra varð þó ekki lengur en til vorsins 1911 að
þau fluttust á jörð í Grímsnesinu og ekki er bama getið
hjá þeim í hellunum.
En víkjum aftur að Vigdísi Helgadóttur og Jóni Þor-
varðssyni. Þau fluttust í Laugarvatnshelli vorið 1918 og
með þeim Símon Símonarson. Bjuggu þau um sig í
stærri hellinum eins og fyrirrennar þeirra höfðu gert
átta ámm áður.
Ekki varð sambýlið langt, því að unnusta Símonar
neitaði að flytja til hans í hellinn og búa svo afsíðis.
Hvarf því Símon annað þegar líða tók á veturinn.
Vom þau þá orðin þarna ein, Vigdís og Jón, og kom
þá stundum fyrir að konan var ein heima þegar Jón
þurfti að bregða sér frá til aðdrátta.
Tíðarfar var slæmt þennan vetur, snjóasamt og ófærð
mikil.
Um mánaðamótin mars/apríl var barnsvon hjá þeim
hjónum. Fóstra hennar, sem átti heima í Miðdal, Ástríð-
ur að nafni, ætlaði að vera hjá Vigdísi meðan hún lægi
á sæng, en vegna hins slæma tíðarfars komst hún ekki
til þeirra í tæka tíð.
Aðfaranótt hins 3. apríl 1919 fjölgaði í hellinum og
fæddist dóttir. Fæðingin gekk vel og hjálpuðust þau að,
skildu á milli og annað sem gera þurfti. En fylgjan kom
ekki og fór þá að vandast málið. Það varð að ráði hjá
þeim hjónum að Jón freistaði að ná í ljóðsmóðurina,
sem þá var Sigríður Bergsteinsdóttir í Útey, dugmikil
kona og góð ljósmóðir. Hund sinn lokaði Jón inni hjá
konu sinni, henni til skemmtunar. Síðan bað Vigdís Jón
um að slökkva ljósið, ef hún kynni að sofria.
Hann hafði tvo duglega hesta en ófærðin var mikil og
ferðin gekk seint. Kom hann að Laugarvatni, vakti upp
og sagði tíðindin. Brá húsbóndinn þar skjótt við og hélt
þegar af stað vestur í hellana ásamt dóttur sinni, sem
var kjarkmikil og áræðin, en Jón hélt viðstöðulaust
áfram að Útey eftir ljóðsmóðurinni.
Það er af Vigdísi að segja að hún sofnaði eða mókti
eins og hún komst að orði í blaðaviðtali löngu síðar:
„Mér leið vel þá og ævinlega í hellinum. Ég trúði því
og treysti, að ég væri ekki ein. Einhver hulin hönd héldi
vernd sinni yfir mér og litlu stúlkunni minni."
Er ekki að orðlengja það að allt fór vel eftir að ljós-
móðirin kom og móður og barni heilsaðist vel, þrátt fyr-
ir þessar bágu aðstæður.
Alls tók það Jón átta klukkustundir að sækja ljósmóð-
urina, en feðginin frá Laugarvatni voru komin tveim
stundum áður til sængurkonunnar í Laugarvatnshelli,
sem hafði beðið einsömul í myrkrinu í sex klukkustund-
ir, ásamt seppa sínum.
Vart þarf að taka það fram að þau Vigdís og Jón voru
fátæk um þetta leyti, en samhent um að bjarga sér.
Þau eignuðust alls sjö börn, allt dugmikið myndar-
fólk.
24 Heima er bezt