Æskan - 01.04.1982, Blaðsíða 5

1 • Hvernig fann Galileo aðferðina til
að smíða klukkur?
2- Hvar svitnar hundurinn?
3- Hefur mynd Jesús Krists verið
notuð á frímerki?
4- Ur hvaða hrognum er rauður
kavíar búinn til?
5- Hvaða bær fékk fyrst raflýsingu á
íslandi?
6- Er það rétt að Sidney sé höfuð-
borgin í Ástralíu?
7- Hverjum tileinkaði Beethoven 3.
sinfóníu sína?
8- Úr hvaða máli er orðið spaði
komið?
9- Er jagúarinn röndóttur?
VEISTU ÞAÐ?
■ ■ ■ ■ ■
10. Lifir hringanórinn langt inni í
landi?
11. Hvaða sjálfstætt ríki liggur á milli
Spánar og Frakklands?
12. Hvenær gaus Hekla í fyrsta skipti
eftir aó sögur hófust?
13. Hvaða landvættir eru hægra
megin á skjaldarmerki okkar?
14. Gáta: Hálft er nafnið á himni uppi,
en hálft niðri í kolagröf.
jnpuejqgnö :e}B0 —
■jnLuiue6 6o jn6ungu0 £[. — ^qLL
QMV ZY — ejjopuv YY — 'ofs j jgii
gejjApne ecj uies ‘pun6ej|es je jjou
-eöujjq ‘jeN ot — JnuQUeiq ‘|SN '6
— 'tofds jjQÁcj uies ‘epedse ‘n>|suods
JQ '8 — 'ðjjedeuog uoeiodeN l
— Bjjequeo ‘jeN '9 — 'jnpjQÍjjeujeH
'S — 'Lunu6ojqexei > — £26} Que
njieu e jn u|je6 njoA nec) 'iuuis nuig e
— jndXeiq uueq je6ecj jes jn in eje|
eueq uueq jn;æ| euöeA sseq mun
-6un; v Z — 'l!1 ;s|Qe|j|eAS unq je6ecj
‘l|6Aq;e esjd j |uunf>|J!>|Luop i iuun
-uoj>|esof| eqeA ge jacJ qbiai ■; :yQAS
iáta sér nægja hinar glæsilegu lýsingar þeirra í blöðun-
um.
En nú kemur nýr maður til sögunnar. Það var hinn
tr®gi málari Louis David, höfuðlistdómari Napoleons, en
nú í útlegð í Belgíu, 70 ára að aldri. Hann skrifaði einum
af nemendum sínum. Sá hét Dehay.
Svo fékk David myndina senda. En hver getur gert sér
9rein fyrir hve undrandi hann varð er hann sá á teikn-
ln9unni, að listamaðurinn, sem líkneskjuna hafði gert,
bafði sett nafn sitt á hana. Á brotnum fæti líkneskjunnar
stóð með skýrum stöfum: ,,Alexander sonur Menides frá
^otiochíu gerði myndina."
Állt komst í uppnám þegar þetta varð kunnugt. List-
bómendurnir, sem höfðu staðhæft að myndin væri eftir
Eraxiteles, vildu ekki láta sinn hlut og heitar deilur urðu
ut af þessu. En á meðan á þeim stóð hvarf fóturinn undan
rnyndinni. Og þegar hún var fyrst höfð almenningi til
synis 1882, var því haldið fram, að brotið, sem áletrunin
s,óð á, hefði ekki verið úr þessari mynd. Og það hefur
a|drei komið í leitirnar síðan.
En var þetta brot úr myndinni? Hafði nafn listamanns-
lns verið á henni? Og hvað varó þá um þetta brot af
^yndarfætinum? Grunur leikur á því að þeir Percier og
^nntaine listdómendur hafi eyðilagt brotið með nafninu
lil Þess að bjarga listdómaraheiðri sínum. Menn telja að
^'nnsta kosti nú, að teikning Dehays hafi verið ná-
kvæmlega rétt og að líkneskjan sé eftir miklu yngri lista-
mann en Praxiteles.
Svo eru handleggirnir. Þeir eru horfnir og ekki eftir
annað en brot af annarri höndinni, sem heldur á epli.
Getur það verið að þessi hönd sé ekki af þessari líkn-
eskju? Það getur vel verið, því að engar áreiðanlegar
heimildir eru fyrir því að handleggir hafi nokkru sinni fylgt
henni. En hafi hún haft handleggi, hvernig hélt hún þeim
þá upphaflega. Hvað var hún að gera? Og í fæstum
orðum — hverja átti hún að tákna.
Nútíma listfræðingar segja aö þetta sé mynd af
Artemis, Nike (sigurgyðjunni), Venus, eða þá af einhverri
gyðju, sem hafi verið dýrkuð á Milo. Sumir ætla að hún
hafi haldið á spjóti, aðrir að hún hafi haldið á skildi, og
enn aðrir að hún hafi leitt mann sér við hönd. Það er ekki
nema eitt, sem gefur bendingu um það hver hún sé, og
það er höndin. Flestir hneigjast að því að höndin með
eplinu sé hennar hönd. Melos eða Milo, nafnið á eynni
þar sem hún fannst, þýðir epli. Þess vegna virðist sú
tilgáta ekki fjarri sanni, að líkneskjan sé af verndargyðju
þessar eyjar og hún beri táknrænt nafn í lófa sér.
Annars eru þetta allt saman getgátur. Það er enn
óráðin gáta af hverri þessi líkneskja sé. Hún hefur fengið
nafnið Venus vegna fegurðar sinnar. Hún verðskuldar
það, og er þá ekki best að láta þar við sitja?
(Úr Everybody’s")