Heimir - 01.08.1907, Side 15

HEIMIR
63
-kristindóras áhuga, heidur til þess a-ö hafa vaxandi hreyfingu á
•sínu bandi. 'Eftir þaö byrja 'ofsóknir af kristinna manna hálfu.
ígagnvart heiðnum mönnum. I þá daga ofsóíti hver sá, sem
valdiö haföi. 'Síöan fylgir kristnun Norðurálfnnnar og uppbygg-
;ing páfadæmisins. Og í gegnum alt breytist trúin. Hjá fáein-
•um var hún vafalaust góö og hrein; hjá öörum var 'hún bara
verkfæri til aö koma fram eigingjörnum tiigangi; hjá flestum
var hún að eins ný heiöng kölluð kristindómur. Þaö þyrfti
skarpa sjón til aö sjá í kristni kaþólsku kyrkjunnar á miööldun-
um sömu trúarbrögði’n og Jesús byrjaði aö kenna. Allir vita
svo hvernig fór. Þegar páfadæmið var sokkiö niður í spillingu
ogoröm lítt bær byröi fjármunalega fyrir Evrcpuþjtíimar,
þá fóru einstöku raddir aö láta til sín heyra og andmæla
valdi páfans og kyrkjunnar. Siðabótin, sem kend er viö Lúter,
var afleiöing slíkra mótmæla gegn valdi kyrkjunnar. En Lúter
og aörir mótmælendur sextándu aldarinnar voru börn síns tíma.
Þeir voru rnjög þröngsýnir menn frá sjónarmiði nútíöarinnar.
Fyrir löngu síöan er fariö aö krefjast þess, aö sú orþódoxía, er
þeir stofnsettu, fylgist ineð í framþróun tímans og mannlífsins.
Þegar vér lítum yfii«sögu hinna kristnu trúarbragða, þá sjá-
um vér, aö þau, eins og öll önnur trúarbrögð, hafa breyzt á
margvíslegan hátt, að þau eru sömu lögum «háð og alt annað í
þessum heimi, aö því leyti að tilvera þeirra er beinlínis undir
því komin, þegar til lengdar lætur, aö þau geti breyzt. Það er
ofur auðvelt aö benda á, að breytingin hafi ekki altaí verið tii
íramfara, en svo er meö alla hluti. Framþróunin heldur ekki
áfram eftir beinni línu, heldur skapa hinar ytri kringumstæður
íramþróun, sem svo aftur skapa aðrar ytri kringumstæður.
Kristindómurinn, frá sögulegu sjónarmiði skoöaður, er ekki
eitthvað eitt, sem hefir haldist óbreytt í gegnum aldirnar, held-
ur mannfélagsleg hreyfing, er altaf hefir staðið í svo nánu sam-
bandi við aörar hreyfingar, stefnur og hugsanir, að hann verð-
ur aö takast í sambandi við þær, ef vér eigum að geta fengið
nokkurn skilning á, hvað hann eiginlega hefir verið. Það er
þýðingarlaust aö benda á kenningar Jesú eða Pálsog segja, að
þær séu kristindómur, eöa aö benda á kaþólska trú eöa lúterska