Heimir - 01.05.1911, Blaðsíða 12

204
H E I M I R
sagt aö hnnn hah veriö höfundur aö eitt hundrað bindum af
ljóöuin fyrir utan safn af göinlum dæmisögum, sem hann snéri í
bundiö mál.
Omar Khayam tilheyiöi þessu tímabili. Rubaiyat (langur
kvæöabálkur) hans er svo vel þekt af hinni ensku þýöingu Fitz-
geralds, að óþarft er aö segja nokkuð um hann. Þó hugmyndir
hans væru álitnar vantrúarkendar á hans tímum, og séu enn
álitnar það af mörgum, er erfitt að finna einlægari og þýöari til-
finningar en koma í ljós í þeim.
Persarnir eru fæddir, má næstum segja, með ljóð á vörum,
og þaö sem fyrst kom í ljós af bókmentalegu tagi sýndi skáld-
skapaitilhneigingu. Það hafa verið ti' þúsundir af skáldum í
Persíu, og fremst þeirra allra er skáldið P'irdúsi; annað skáld
sem Sa-di hét, er revndar ennþá uppáhald fólksins. Nizami.sein
var uppi á tólftu öld, orti bezt af öllum út af hinni fögru
arabisku sögu, Laih og Majum; kemst fátt í samjöfnuð við það
að fegurð og viðkvæmni. flin angurblíðu ástarljóð hans eru
meö því bezta sinnar tegundar á persnesku máli.
Firdusi, Hómer Persa, hét réttu nafni Abul Kasin. Hann
vann kappsamlega að því í þrjátíu ár aö yrkja sextíu þúsund
hendingar, sem Sha Nanah, konungabókin svo nefnda, saman-
stendur af. Bókin er öll eitt sögukvæði og nær yfir alla fornsögu
Persa; hún byrjar með Keimuer, fyrsta konunginum og endar á
stjórn Jezejerd, sem réöi fyrir Persíu, þegar Arabar lögðu landið
undir sig.
Þetta stórkostlega söguljóö, sem var ort undir konunglegri
vernd, þó höfundur þess síöar yröi fyrir ónáð konungsins, er
mjög þýöingarmikiö fyrir persneskar bókmentir. Á persnesku er
þaö aðeins til í handriti, og er ennþá, þrátt fyrir aldurinn, átta
hundruö ár, eitt hið vinsælasta persneska skáldverk í sinni upp-
runalegu mynd. Fæstir nútíðar lesendur leggja upp aö lesa þaö
alt saman meö þess óendanlegu lýsingum og ýkjum.
Annað tímabilið nær frá byrjun til enda tólftu aldarinnar, og
mætti nefna það lof-tímabilið. Á þessu tímabili byrjaöi dul-