Kirkjuritið - 01.05.1935, Page 15

Kirkjuritið.
Siðaskoðun nútimans.
199
verið meira eða minna brotnar. Og það eru vegsum-
merki þeirra, sem vér nú höfum fyrir augunum.
II.
Ég er ekki gamall maður, en ég man þó tímann
fyrir stríð. Og ég skal játa, að ég hygg, að flestar ræt-
ur sálarlífs míns liggi út í þann jarðveg. Ég á því ekki
fyrst og fremst við lifsskoðaúir mínar né jafnaldra
minna — hvað þá þeirra, sem eldri eru — þegar ég nú
ætla að fara að reyna að lýsa i höfuðdráttunum siða-
skoðu'n nútímans, eins og hún kemur mér, og ég hygg
æðimörgum af oss, fyrir sjónir, sem þykjumst horfa á
hana hlutlaust frá vorum eigin bæjardyrum — horfa á
hana eins og ána, sem vér fylgjumst daglega með. Ég
á við æskuna, sem er fædd og uppalin í liinum nýja
heimi verklegra framfara, og á þeim rústum heimsstyrj-
aldarinnar, sem ég hefi verið að lýsa hér að framan.
Kröfurnar um sjálfstæði og hreinskilni verður víst að
telja einhvern skýrasta dráttinn á myndinni af siðskoð-
un æskunar. Nútíminn fer mörgum og hörðum orðum
uin hræsnina i hvaða mynd sem er. Hann fordæmir
hræsnina jafnt í trú og hreytni — i hversdagslif-
inu og á opinberum vettvangi. Hann segist heimta, að
menn komi æfinlega og alstaðar til dyranna eins og
þeir séu klæddir — hið náttúrlega eðli eigi að fá að njóta
sín— það sé heilbrigðast og bezt. Hver hefir t. d. ekki
heyrt hrókaræður eða séð eldheitar ritsmíðar æskumanna
um allan þann yfirdrepsskap og alla þá hræsni, sem áð-
ur á að liafa viðgengist á trúarsviðinu. Eða á hinn bóginn
heyrt þá halda fram því, sem þeir kalla „eðlilegt ásta-
lif“, þ. e. a. s. ótamið frelsi, og yfirhilmingalaust.
Kröfurnar um sjálfstæðið eru sízt lægri en um hrein-
skilnina, hvort heldur er hjá körlum eða konum. Heims-
styrjöldin olli þvi, að konur fengu að fullu jafnan rétt
a við karlmenn á flestum sviðum, þá varð svo oft að
grípa til þeirra við karlmannastörf og þær reyndust þar