Kirkjuritið - 01.04.1975, Qupperneq 60

Um frjálslyndi — og rétta trú
Urgur nokkur hefur veriS í sumum
ágætum mönnum aS undanförnu út af
grein síra Heimis Steinssonar í Kirkju-
riti. Er engu líkara en sumum sé ein-
hvers staðar illt. — Hvernig væri að
reyna jóga til heilsubótar, — helzt að
standa sem mest á höfði?
Annars er því ekki að leyna, að
nokkuð hefur verið um skemmtilegar
bréfakomur, jafnvel skringilegar yrk-
ingar, þéringar og yfirlýsingar. Einn
prestur hefur sagt sig úr Prestafélagi
islands, — en spyrjið mig ekki, hvað
félagstötrið hafi til saka unnið. Aftur
á móti er mér kunnugt, að dýrtíð er á
íslandi, og þá er vitanlega búmanns-
legt að fara fyrst úr þeirri flíkinni, sem
kostar eitthvað, og spara hana. Eins
hafa einhverjir verið að spyrja, hvort
ritstjóri hafi talið sér skylt að birta
ritsmíð síra Heimis. — Þeirri spurn-
ing er auðsvarað: Kirkjuritið er mál-
gagn íslenzkrar prestastéttar, Presta-
félags íslands. Mjög gildar ástæður
þyrfti því til þess, að grein frá íslenzk-
um presti, þótt ekki sé sóknarprestur
í svip, yrði hafnað. Slíkt kæmi þó til
greina, ef maðurinn teldist ekki ábyrg-
ur orða sinna ellegar efni hans væri
með þeim hætti, að það ætti ekki
heima I Kirkjuriti. Þarf þá naumast að
geta þess, að ég tel síra Heimi færan
um að verja mál sitt og standa við
orð sín. En grein hans er, svo sem
lesendum mun nú kunnugt, að formi
til eins konar bréf til íslenzkra presta.
Vitað mál var að sjálfsögðu, að ein-
hverjum mundi falla greinin miður en
öðrum, en enginn verður þó beðinn
afsökunar á birting hennar, sízt þeir
guðfræðingar og prestar, sem gjarna
vilja kenna sig við frjálslyndi. „Frjáls-
lyndi“ þeirra hefur sjaldnast riðið við
einteyming. Fyrr á árum töluðu þeir og
rituðu margt miður fagurt og miður
satt orð um andstæðinga sína í nafni
frjálslyndis síns og reyndi enginn að
varna þeim máls. En það er gamla
sagan, að sé að þeim vegið, þá á ekk-
ert málfrelsi að líðast, heldur eru þar
trúarofsóknir, rannsóknarréttur og
jafnvel galdrabrennur.
Verði einhver beðinn afsökunar, þá
verður það líklega helzt síra Heimir.
Óviljandi var honum gerður dálítill
óleikur, er grein hans birtist í Kirkju-
riti. Hún fór beint í flasið á Þjóðvilja-
mönnum, er síðan gáfu tóninn með
slnum hætti, enda hefur sú umræða,
sem sprottið hefur af grein síra Heirri'
is, ekki verið rismikil fram að þessu-
Jafnframt varð mér það á að nefna
hreina trú og rétta. Þar með egndi ég
vitanlega allan hinn ,,frjálslynda“ hor
gegn sfra Heimi. „Frjálslyndir guð-
fræðingar á íslandi hafa sum sé aldrei
þolað að heyra nefnda rétta trú. Það
er vegna þess, að þeir einir hafa rétta
trú, en hún á að heita frjálslyndi, en
ekki rétt trú. Oftast virðist þar reyndar
vera á ferðinni einhvers konar heima-
tilbúningur, sprottinn af fáfræði eða
hálfmenntun og sjálfumgleði, eins kon-
ar „sjálfvalin dýrkun“, er Páll postuli
kallaði svo. (Kól. 2,23.) Ekki skal full'
yrt, að þeir hafi verið þröngsýnastir
menn á íslandi á síðari öldum, en mik'
ið má vera, ef svo hefur ekki verið.
Hugtakið „rétttrúnaður" hafa þess:r
sömu ágætu menn skammað svo og
rógþorið í sífellu, einkum um blóma'
skeið „frjálslyndisins", sem nú er
58