Kirkjuritið - 01.09.1975, Page 46

afl, æð í lífkerfi hinnar starfandi og
gróandi kirkju.
7. Skal nú gerð nokkur grein fyrir
lögum ,,um almannafrið á helgidög-
um Þjóðkirkjunnar.“ En það eru lög
nr. 45 frá 15. júní 1926. Rekja má
ákvæði þeirra laga allt til kirkjuskip-
unar Kristjáns IV. frá 2. júlí árið 1607.
Lög þessi kveða á um það, að á
helgidögum Þjóðkirkjunnar sé bönnuð
„öll sú vinna, úti og inni, er hefur
hávaða í för með sér eða fer fram á
þeim stað eða með þeim hætti, að hún
raskar friði heigidagsins”. Heimilt er
þó að ferma og afferma skip á helgi-
dögum Þjóðkirkjunnar, þó ekki á föstu-
daginn langa og fyrri dag stórhátíða,
,,og eigi heldur á kirkjustöðum frá kl.
11 árdegis til kl. 3 síðdegis, þegar
messað er á staðnum, nema brýna
nauðsyn beri til.“
Samkvæmt lögum þessum má kaup
og sala eigi fara fram á helgidögum
Þjóðkirkjunnar í sölubúðum kaup-
manna, kaupfélaga né annarra sölu-
manna, og skulu búðir þeirra vera
lokaðar. Nokkrar undanþágur er þó frá
ákvæðum þessum.
Þá segir í lögunum, að á helgidögum
Þjóðkirkjunnar megi ekki á neinum
almennum veitingastað halda veizlur
eða aðra hávaðasama fundi fyrr en
eftir miðaftan. Eigi má heldur halda al-
mennar skemmtanir, markaði eða aðr-
ar þær athafnir, sem hávaði er að fyrir
kl. 3 síðdegis, nema með leyfi lög-
reglustjóra. Á helgidögum Þjóðkirkj-
unnar má ekki, nema brýna nauðsyn
beri til, halda sveitar- eða bæjarstjórn-
arfund og eigi heldur þing. Eigi má
heldur halda almenna fundi um ver-
204
aldleg efni á helgidögum Þjóðkirkj -
unnar fyrr en um nónbil. ,,Þá og þar,
er guðsþjónusta fer fram eftir nón, er
þó því aðeins heimilt að halda almenna
fundi samtímis, að þess sé gætt, að
fundurinn sé eigi haldinn svo nálægt
kirkju eða bænhúsi, að guðsþjónust-
an verði trufluð af því.“
Fá lög, er varða Þjóðkirkjuna, munu
vera brotin eins oft og þau, sem nú
hefur verið að vikið. Er þar um að
kenna breyttum tíðaranda og ekki síð-
ur linkind yfirvalda og þeirra kirkjunn-
ar manna, sem standa eiga vörð um
rétt kirkjunnar. Lögin eru þó víða virt
í reynd, ekki sízt úti á landsbyggðinni,
en framkvæmd þeirra veltur mjög á
viðkomandi fógeta eða sýslumanni,
svo og sóknarprestunum sjálfum og
próföstum. Þó ráða ef til vill mestu
þær venjur og þeir hættir, sem fólk
hefur alizt upp við og þær hugmyndir,
sem hinn almenni borgari gerir sér um
það, hvað sæmilegt er eða ósæmilegt.
réttlátt eða ranglátt í þessum efnum-
Mjög víða eru ákvæðil laganna um
bann við fundahaldi og alrnennum
samkomum á helgidögum Þjóðkirkj-
unnar fyrr en eftir kl. 3 síðdegis virt i
reynd og heyrir fremur til undantekn-
inga, ef út af er brugðið. Algengt er,
að boðað sé til funda eða sarnkomu-
halds kl. 15 og þá tekið tillit til Ia9'
anna. Er þá stundum haft samband
við prestinn, hann spurður, hvort hann
hafi eitthvað við þetta að athuga o9
jafnvel til þess mælzt, að hann f®rl
guðsþjónustuna fram um hálftíma, svo
að fólki gefist rýmri tími til að ssekj3
hvort tveggja, guðsþjónustuna °9
fundinn. Þessi hygg ég, að sé reynsla
margra presta í strjálbýli, þó að nokk'
J