Kirkjublað - 15.04.1934, Blaðsíða 11

KIRKJUBLAÐ *
111
Eins og' áður var minnzt á, voru ýms veður í lofti,
er síðasta öldin gekk í garð. Meðal annars boðaði það
óvænta hluti, að mennirnir höfðu komizt upp á lag með
að beita nákvæmri vog og mæli í könnun skynrænna
hluta oggeystust nú fram í þeirri list, að mæla tilveruna
niður í rök og vélgengi. Þetta verður uppistaðan í vís-
indum 19. aldarinnar. Þau verða umfangsmikil og há-
reist, en ótraust að andlegum innviðum. Skynsemisstefn-
an, sem til þeirra á rætur að rekja, verður með öllum
sömu einkennum. Efnishyggjan í vísindum og heimshug-
myndum og skynsemisstefnan í bókmenntum, lífsskoð-
un og hugsunarhætti, eru goð 19. aldarinnar, en um leið
þau skuggavöld, sem reiða hnefann gegn kirkjunni og
dæma trúna fánýti.
Enda þótt vestræn menning hafi fengið frá kristin-
dóminum æðstu hugsjónir sínar og mikilsverðustu verð-
mæti, svo sem bræðralagshugsjónina og þann skilning á
manngildinu, sem leiðir af sér jafnréttishugsjónina, þá
hefir kirkjan raunar aldrei átt meiri ofsóknum að mæta,
en einmitt á alveg nýjasta tíma. Ef eg man rétt, þá segir
Dean Inge einhvers staðar, að í rússnesku byltingunni
hafi fleiri látið lífið af trúarlegum ástæðum, heldur en
í rómversku ofsóknunum til samans. Um sönnur veit eg
ekki. En þó er óbeina ofsóknin eða undirróðurinn miklu
meiri, sem sé sú starfsemi, sem rekin er í nafni mennta
og mannúðar á skipulagðan hátt, en beinist að því, að
grafa grunninn undan kirkjulegri starfsemi með trúboði
guðleysisins, í skjóli pólitísks valds. Sú skilst mér vera
stefna kommúnismans, bæði af viðkynningu við komm-
únista sjálfa, sem virðast telja sér guðleysið sem fræði-
atriði eða skyldukvöð, og eins eftir upplýsingum um
fræðslu- og uppeldismál, að ógleymdum kirkjumálum í
Rússlandi, sem ekki geta því landi fjandsamlegar verið.
Eg hefi borið það undir menntaðan kommúnista, hvort
kommúnismanum fylgi útbreiðsla trúleysis (antireligions
propaganda), og hefir hann játað því.
Þótt almenn vísindi, einkum eðlisvísindin, virðist nú