Verði ljós - 01.04.1898, Blaðsíða 8

56
myndarlegri en þau hingað til hafa verið. Þvi að án efa stafar þessi
tregða manna til þess, að láta nokkra aura af liendi rakna, mest af
þekkingarleysi á starfi þessa mikla manns og þeirri blessun, sem af því
hefir leitt fyrir mannkynið.
Fyrirlesturinn er prýðilega vel og greinilega saminu og fjörugt rit-
aður, eins og liins góðkunna höf. var von og vísa. Auðvitað kann al-
menniugi að þykja fullmikið tilfært af sögulegum atburðum og nöfnum,
þar sem fólk er svo ókunnugt öllu því, sem hjer ræðir um. Fyrirlest-
urinn hefir líka helzt til of vísindalegt snið, og er því ekki eins
vel við alþýðuhæfi eins og æskilegt, liefði verið. Þess hefðum vjer og
óskað, að höf. hefði leitt oss dálítið meira inn á heimili Melanktons;
það er ávalt gamau að koina heim til slíkra stórmenna: aldrei sjest
betur livað í hjartauu býr en þegar þar er komið. Það er hugðnæmt
að sjá visindamanniun rugga barninu síuu í vöggunni, einmitt þá, þegar
einlífis-fjötrar klerkastjettarinnar eru að hrökkva sundur. — Og vjer
fáum helzt til lítið að sjá af þeim mikla sársauka, sem fylti hjarta
Melanktous, einkum síðari hluta æfi hans; það er varla unt að lesa
sögu haus frá þeim árum, áu þess að maður finni sárt til. Og þar sem
liann sjálfur var að miklu leyti orsök þess sársauka, vegna þess að
hann opt reyndist of þreklaus og istöðulítill, einkum eptir að Lúther var
falliun frá, eins og höf. tekur fram, og með því að friðsemi liaus og
tilslökun gekk fram úr góðu hófi, þá er sú saga alvarleg aðvörun fyrir
alla þá, sem hætt er við að láta undan síga fyrir þessari sömu f'reist-
ingu, alvarleg áminuiug fyrir oss alla, að fará ekki svo langt í friðsem-
inni, að vjer eiumitt með því fáum góða menn, sem saunleikanum unna,
upp á móti oss og glötum jafnframt friði samvizkuunar. Það var það,
sem Lúther ásakaði Melankton fýrir að gera stundum.
Ekki erum vjer heldur als kostar áuægðir með þá lýsingu, að
„lund Melauktous hafi verið Jóhannesar-luudin, djúp og viðkvæm konu-
lund“. Það er án efa rjett, að lund Melanktons var djúp og viðkvæm
konulund; en eigi finst oss slíkt rjett einkenning á lund Jóhanuesar
postula. Jóhannes hafði meira eu djúpa og viðkvæma konulund. Hann
hafði þrekmeiri luud en Melankton. Það var Jóliaunes einn, sem þorði
að ganga á eptir meistara sinum inn í höll æðsta prestsins aðfarauótt
fostudagsins langa. Jóhaunes var sá eini af lærisveinunum, sem vjer
vitum, að stóð uudir krossi Krists þennan sama fostudag. Hún liafði
eklci ávalt verið konublíð lundin hans, hann hafði kuunað að reiðast,
enda var hann þrumusonur kallaður. — Það hef'ði með fult eins mikl-
um rjetti mátt likja lund Melanktons saman við lund Pjeturs postula;
þeir áttu báðir sammerkt í því, að láta þrekleysið yfirbuga sig; og
Pjetur hafði vist lika bljúga og bliða lund eins og Melanktou. Hitt er
satt, að þeir Jóhaunes postuli og Melanktou vóru að því leyti likir, að