Nýjar kvöldvökur - 01.02.1908, Side 1

B E N H Ú R
Fyrri kafli.
i.
Tutfugu og eitt ár eru liðin síðan viðburð-
ir þeir gerðust, c frá er skýrt i forsögu vorri.
Valeríus Gratus var þá nýorðinn skattlandsstjóri
í Júdeu, og var hann hinn fjórði í röðinni,
Margt hafði breyzt til í landinu á þessum ár-
nm. Heródes hafði dáið tæpu ári eftir að barn-
ið fæddist í Betlehem.
Hann hafði viljað stofna erfðakonungaætt,
sem drotnunargjörnum konungum er títt, og
hafði svo skipað fyrir í erfðaskrá sinni, að rík-
inu skyídi skift tnilli sona sinna þriggja, Antí-
íasar, Filippusar og Arkelásar. Keisarinn lét það
svo véra, en leyfði eigi.að Arkelás mætti bera
konungsnafn fyrri, en hann ’nefði látið sjá merki
nm dugnað sinn cg keisarahylli; var hann því
nefndur þjóðstjóri’ um títna. Svo hafði liann
völd á hendi um 9 ár, en svo var hann rek-
>nn frá völdum fyrir ónytjungsskap sinn, og
ger útlægur til Gailíu. Síðan var Júdea gerð
að rómversku skattlandi..Skatt!andsstjórinn mátti
ekki eiga heima í Jerúsalem, heIdur---uorður í fyIgdi alþýðan honum að málum, en ilia var
esareu, og svo var Samaríu slengt saman við hann þokkaOur af höfðingjunum, Settu þeir
Judeu í eitt skattland, og það var það, sem Ánnas nokkurn Setsson í sætj hans. l etta baettr
Qyðingum þótti skömmin sárust. nú ekki um á milli flokkanna. Höfðingjajjiir
Þó gátu Gyðingar huggað sig við páð enn, Vorú nú reyndár orðnir í minni hluta, en þó
®östi presturinn fékk au búa í konungs- héldu þeir enn í völdin í 15 ár, og höfðu
hölhnni og dómgæzla ö!l var í höndum har.s. bæði musterið og höllina í valdi sínu. Leið svo
og trygging fyrir því, að »Ijónið af kyni Júda»
mundi einhverntíma mega frelsa ísraelslýð og
ná drottinvaldi yfir honum.
Júdea hafði nú verið 80 ár undir Róm,
og keisarinn var kominn að raun um, að eigi
var erfitt að stjórna Gyðingum, ef ekkert var
skift sér af átrúnaði þeirra. Formenn Gratusar
höfðu líka gætt þess, að hagga aldrei við trú-
arvenjum þegna sinna. En Gratus sjálfur byr-
jaði stjórn sína á því ofbeldisbragði að setja
Annas æðsta prest frá völdum, og setja einn
af sínum dýrlingum, er Ismael hét, í hans stað;
varð mikil óánægja út úr þessu.
I þann tíma voru tveir flokkar í Júdeu:
höfðingjarnir og alþýðan. Eftir dauða Heródes-
ar höfðu þeir gengið í einn flokk, og barizt á
móti Arkelási bæði með vélum og vopnum.
Löngum og Iöngum höfðu hinar heilögu hall-
ir á Móriafjalli dunið undir af vopnabraki, áður
en það hepnaðist að flæma Arkelás burtu. En
þótt þeir héldu saman á móti honum, gleymdu
þeir samt eigi að eiga í deilum sín á milli.
Pegar Arkelás veltist úr völdum, drd hann með
sér æðsta prestinn, sem þá var,.tog hét Jóazar;
ur-
^eyndar hafði skattlandsstjórinn ið æðsta
skurðarvald á hendi, þegar um líf og dauða
Var að tefla. Dómar fóru fram í nafni Róma-
Ve'dis, og eftir römverskum lögum og réttar-
!ar>, og ntargir rómverskir embættismenn og
!lermenn áttu heima í höllinni. En þeir, sem
aslast héldu í frelsi Gyðinga, gátu þó huggað
SlS við það, að æðsti presturinn var efsti mað-
Ui 1 höllinni. Heimilisfang hans þar var eins
til daga Valeríusar Gratusar. Helzta stoð þeirra
var Annas æðsti prestur, og beitti hann valdi
sínu Rómverjum í hag. Antoníuvígi var fylt
rómversku setuliði, rómverskir hermenn stóðu
vörð við hailarhliðin, rómverskir skattar voru
heimtaðir saman með vægðarlausri harðneskju.
Gyðingaþjóðin var í fám orðum látin fyllilega
finna það, að hún var undirlægja Rómverja,
sem hún hataði. Pó tókst Annasi að koma í
4'