Nýjar kvöldvökur - 01.02.1908, Síða 22

46
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
Fróðleiksmolar.
Gullforði Frakklandsbanka
var 2813 milj, franka og rúmar 82 þúsundir
betur 16. febr. 1905. Rað er alt að 2000
milj. króna. Enginn banki í heimi á slíkan gull-
sjóð til. Væri hann veginn á vog, væri hann
9074 hestburðir, ef hverjum hesti væri ætlaðar
2 tíufjórðungavættir eða 100 kílógrömm. Eins
og allir vita, er gullið afar þungt í sér, enda
væri allur þessi auður hlaði, sem væri 5 metra
langur og breiður, og tveggja metra hár, eða
sem svaraði 1532 teningsfetum, og rúmaðist í
herbergi er væri 6 ál. langt, 6 ál. breitt og 5
ál. undir loft.
Vitaturna
hefir þjóðverji einn, Arenhold'að nafni, talið
ráðlegt að hætta við; byggir hann þá skoðun
sína á því, að geislavöndlar þeir, er herskip
senda á ská upp í loftið með Ijóskösturum sín-
um, með hér um bil réttum skakkhornshalla
(45° halla) sjást í alt að 50 km. (= 62/s mílna)
fjarlægð í góðu veðri; en ef geislar þessir væri
látnir fara beint í loft upp, mundu þeir sjást
talsvert lengra. Hyggur hann að glampinn af
þeim sæist miklum mun lengra til heldur en
hinn lárétti Ijósglampi, sem berst út frá vana-
legum vitaturnum, sein eru að jafnaði 20 — 30
metra háir. Ef þetta reynist rétt, væri mikið
fé sparað. Háir vitaturnar kosta afarfé, og ljós-
kastarar við jörðu niður mundu verða að mikl-
um mun ódýrari, þótt sterkari væru. Sjóliðs-
stjórn Pjóðverja er nú að athuga tillögu þessa,
og ætlar að gera nákvæmar tilraunir með hana.
Ef hún nær fram að ganga, koma ljósstólpar
neðan af jörðu í stað turnanna,, og verða þeir
því bjartari og skærari sem loft er fyllra at sefju
og móðu.
Einkennileg orsök til
eldsvoða.
Nýlega kviknaði í eikarborði í efnasmiðju
einni í Danmörku. Orsökin var sú, að hnött-
ótt flaska, full af vatni, stóð 8 sentimetra frá
borðinu, og skein sól á hana inn um glugga;
dróg flaskan geislana saman, og verkaði eins
og eldgler. Annað eins hefir viljað til áður;
og er það nóg til þess að menn ættu að fara
gætilega með hnöttóttar vatnsflöskur, er sól
skín á þær.
Nýtt steinolíuland.
Nokkru fyrir austan Gandvík fellur á ein
norður í íshafið norðan við Rússland, er Pets-
ehora heitir; kemur hún upp í Úralfjöllum og
fellur lengst af í norðvestur. Sunnan f hana
fellur á, er Isma heitir, og í hana aftur önnur
á lítil, er Uchta heitir. Á 40 kílómetra svæði
með fram á þessari og þverám hennar renna
lækir af steinolíu í hana, og ætla menn að
steinolíuland joetta sé full 1800 Q km., eða
um 35 □ mílur. Par er í allri jörðu lag af
leirbornum og kalkbornum flögusteini, og er
nál 2/s af steini þessum tóm steinolía. Er þeg-
ur tekið til að vinna hana, þótt í smáum stíl
sé, og eigi er meira unnið en sem svarar 1 milj.
kílógratnma eðasem svarar7700 steinolíutunnum
því að bæði skortir fé, og vetur er þar bæði
langur og harður, og tefur mjög fyrir. Flutn-
ingabrautir vanta og; hefir það verið ráðgert
að byggja mjósporaða járnbraut frá bæ einum
er Wolodga heitir, til Uchta, og leggja fram
meðhenni pípur tvær; á aðveita steinolíunni eftir
þeim, Ijósaolíu eftir annari, en lítt hreinsaðri
olíu eftir hinni, er hafa skal til hitunar. Er
mikið ráðabrugg með að vinna olíuna, og gert
ráð fyrir að nál. 55 milj. kr. muni kosta all-
ur útbúnaður til þess; en olían er svo mikil
í jörðinni, að búizt er við, að þetta borgi sig
vel. En eigi verður hagurinn minni að því
að fá aflmikinn námuiðnað í landshluta þenna,
því að fólk er þar bæði fátt og fátækt. En
mestu er þó um það vert, að nóg er til af
steinolíunni, og það þó að lindirnar í Norð-
urameríku og Bakú þverruðu og tæmdust.