Nýjar kvöldvökur - 01.04.1913, Blaðsíða 9

JAKOB ÆRLEGUR
81
ur og verður svo tekinn í herinn eða fær refs-
ingu fyrir ofdrykkju; en þá má hann minnast
föður síns, og formæla honum í hjarta sínu
fyrir ilt eftirdæmi, sem eg hef gefið honum.«
»Já, eg mundi bölva hverjum sem kærði
mig eða gerði mér ilt, og heimskunni úr mér,
ef eg gerði eitthvert axarskaft, en þér mundi
eg ekki formæla, hvað sem á dynur, þú hefur
verið svo góður við mig,« svaraði litli Tumj
og tók í hönd föðui síns.
»Eg vona hins bezta, drengur minn,« svar-
aði gamli Tumi, »en eitt er víst, að það hefur
verið ranglátlega meðþigfarið, Jakob. Að vísu hef
urDrúmmond gert mikið fyrir þig þér til góðs,
en nú hefur hann aftur ónýtt það að mestu.
Eg skal ekki taka að mér að gera upp þann
reikning — en mér finst þú ekki skulda honum
mikið, því hvað er að þakka, þó að skip sé
tekið í eftirdrag, og slept aftur, þegar mest
liggur á? En verst þykir mér samt, að hann
hefur sagt að þú megir ekki vera lengur hér
á bátnum með okkur. Hefðirðu verið kyr, þá
skyldi þig ekki hafa skort, meðan kaupið þitt
var óborgað. En kærðu þig kollóttan; Tumi,
sæktu flöskuna, drengur minn, við skulum
ðrekkja sorginni.«
En groggið gat ekki sett almennilega líf í
gamla Tuma. Kvöldið dragnaðist áfram, og
svo gengum við snemma til hvílu. Mér kom
ekki dúr á auga alla nóttina. Alt bernskulíf
mitt rann upp fyrir augum mér fet fyrir fet,
alt til þessa dags. Eg fann að eg hafði gert
skyldu mína, og mér hefði verið gert rangt.
Lg fékk höfuðverk af æstum hugrenningum.
Eg var eins og villimaður, þegar Drúmmond
tók mig að sér, en það var efni í mér, og
það hafði spunnizt undarlega vel úr því, af
því vel og þýðlega var farið að mér. Þau höfðu
synt mér svo mikla vinsemd, Drúmmondshjón-
m, Sara, skólameistarinn og ráðskona hans, að
það greiddi til um alt það er í mér bjó. Og svo
var um fleiri. Svo hafði vinsemdin alið upp
alla beztu hæfileikana i mér, og hefði það
haldið áfram, hefði lund'arfar mitt og manngildi
náð festu á fám árum. En nú var alt umhverft,
ranglætið vakti upp tilfinningar, sem sváfu, og
eg var allur annar maður, þegar eg brölti fram
úr bóli minu um morguninn. Að vísu var ekki
alt það um koll komið, sem uppeldi og vin-
semd höfðu alið upp í mér. En það var alt
lamað og brotið og bramlað, og hefði alveg
rokið um koll við hvað lítinn andblæ sem vera
skyldi úr rangri átt, og rústir einar hefðu verið
eftir. Hefði nokkuð getað haldið því í horfi,
þá var það vinsemd og ástúð Söru, því um
hana snerust hugsanir mínar altaf við og við.
Hún var nú eina stjarnan, sem nú sá til á
skýjahimni hugrenninga minna.
Rað er oft meira en hættulegur sá andlegi
hroki eldra fólksins að ímynda sér, að það geti
getið nærri tilfinningum þeim og hugsunum,
sem búa í brjóstum hinna ungu. Oft hefur það
valdið því, að ungt hjarta hefur lent út í glöt-
unina, þó það hefði getað borið góða ávexti,
ef rétt hefði verið með farið. Roði göfugrar
reiði er jafndökkur eins og roði glæpanna, og
fölvi hugrekkinnar er jafnfölur og fölvi hræðsl-
unnar. Sakleysið og staðfesta þess er ofoft
metið sem forherðing, og tunga, sem er bund-
in hrygðarfiötrum særðs hjarta, og óþroskaður
líkami, sem titrar og skelfur af innra sálarstríði
hafa oft verið metin spretta af illum ástríðum
þegar heimskir og sérgóðir dómarar hafa farið
að fella dóm um það. Rað ætti aldrei að dæma
æskumanninn hart, og það þó hann væri á
glapstigum, og ætti skilið að fá harðan dóm,
þá á samt að dæma hann með mildi og vork-
unsemi. Reir sem öðruvísi dæma, geta átt á
hættu að eiga ábyrgðina á að hafa steypt ung-
um manni, sem var á vegámótum, i glötun,—
Eg gekk um gólf á þilfarinu. Tumarnir báðir
voru niðri í káetu og eg var einn uppi. f*á
glumdi við rödd, er sagði:
»Pú þarna í bátnum — heyrurðu ekki, ferju-
strákur, að eg er að kalla á þig.«
Eg leit upp og sá þá framan í háðulega^
glottandi, heimskulega smettið á Gubbins, und-
irbókaranum. 11