Sjómannadagsblaðið - 04.06.1972, Qupperneq 28

hin beztu. „Vinnuveitendasamband-
ið Norska“ styður sameiningarnefnd-
ina einnig einkum þegar um sérstök
mál er að ræða.
Næsta spuming er sambandið
við ríkisvaldið. A að koma á
fót upplýsingamiðstöð aldraðra í
þessu samstarfi eða koma henni upp
eins og ríkisstofnun? Ekki erum við
þeirrar skoðunar í Noregi. Við telj-
um að sameiningarnefndin sé hálf-
opinber en frjáls og sjálfstæð. Hálf-
opinber að því leyti að yfirvöldin
eru þátttakendur og greiða meiri
hluta útgjaldanna, en frjáls að því
leyti að meirihluta nefndarinnar er
frjálst að ákveða starfsgrundvöll. Að
sjálfsögðu er þó ríkjandi áhugi hjá
ríkisvaldinu á því að nefndin fari
ekki yfir á svið annarra ríkisstofn-
ana í lofsverðri starfsgleði sinni.
Ymsar skyldar stofnanir eru fyrir
hendi í Noregi svo sem ráð er ann-
ast umönnun aldraðra, Efli-nefnd
undir stjórn atvinnumálaráðuneytis-
ins. Nefndin til aðhlynningar roskins
fólks og námskeiðanefnd fyrir
starfsfólk elliheimila og ellimála-
stofnuna. Ellimálastofnunin hefir
auk þessara samvinnu við Félags-
málaráðuneytið bæði fjárhagslega
og á annan hátt.
Það er nógu erfitt að sundurgreina
verkefni þessara aðila þótt ekki bæt-
ist sameiningarnefndin þar við. Eg
tel að einmitt hér eigi að marka
nefndinni skýrann starfsgrundvöll,
en hún eigi smám saman að verða
upplýsingaaðili til jafns við lýðhá-
skóla og aðrar svipaðar stofnanir.
Síðan kemur afstaðan til rann-
sókna. Venjuleg almenn upplýsinga-
starfsemi getur unnið verk sitt án
nokkurs sambands við rannsókna-
stai’f. En einmitt þegar um er að
ræða upplýsingar til undirbúnings
elliára er það grundvallaratriði að
fá örvun og þekkingu frá þjóðfélags-
vísindalegri og félagslegri læknis-
rannsóknastarfsemi. Þessu hefir ver-
ið svo fyrir komið í Noregi, þar sem
deildarskrifstofa sameiningarnefnd-
arinnar hefir daglegt samband við
ellimálastofnunina. Ekki mun heldur
ástæða til að leyna því að það voru
vísindamenn við þá stofnun sem
komu með þá spurningu hvort ekki
væri þörf á skipulagðri upplýsinga-
starfsemi um elliárin í Noregi.
Sambandið við frjáls félagasam-
tök og upplýsingastarf þeirra er ef
til vill árangursríkasta meðalið sem
deildarskrifstofan hefir yfir að ráða.
Sama gildir samstarf við stór og
smá fyrirtæki. Þar hefir námskeiða-
haldið mest að segja. Um það mál
mun fjallað í erindi, sem seinna verð-
ur haldið hér, og ég mun láta mér
nægja að nefna að eftirspurnin eftir
aðstoð skrifstofunnar er svo mikil
að það er langur vegur frá því að
hún geti annað öllum slíkum verk-
efnum, jafnvel þótt starfsemi skrif-
stofunnar hafi verið aukin til muna.
Að lokum vil ég nefna sambandið
við fjölmiðla. Námskeiðahald verkar
innávið og er einkum miðað við mið-
aldra fólk og tilvonandi ellilífeyris-
þega innan fyrirsjáanlegs tíma, en
fjölmiðlar verka útávið í ríkara mæli
og vinna að því að skapa skoðanir og
viðhorf sem seinna verða til hags-
bóta fyrir ellimálaupplýsingastarf-
semina. Svo vel vill til að bæði út-
varp og sjónvarp í Noregi hafa skip-
að öldruðum í heiðurssess. Þátttak-
endur frá hinum Norðurlöndunum
þekkja e. t. v. ekki vel til þessara
dagskrárliða, en norskir hlustendur
vita að mjög vel er vandað til þess-
ara dagskrárliða „Hádegistímans“ og
annara slíkra, og í Sjónvarpinu hafa
einnig bii*tzt sérlega athyglisverðir
og góðir flokkar. Spurningin er hvort
útvarpið vill halda áfram á sömu
braut og finna upp á nýju efni sem
beinlínis snýr að tilvonandi ellilíf-
eyrisþegum t. d. námskieð í sjónvarp-
inu fyrir hádegi, en upp á þeim hef-
ir verið stungið þótt ekki hafi til
framkvæmda komið vegna kostnaðar
sem lengri útsendingartími hefir í
för með sér.
Blöðin hafa gegnt svipuðu hlut-
verki og mikið hefir þar verið ritað
um málefni aldraðra. Engin kona og
enginn maður á miðjum aldri getur
talizt ófróður um hvað bíður hans í
ellinni af þehn sökum að ekki hafi
verið um slíkt ritað og rætt. Þar með
er lagður grundvöllur að betra skipu-
lagi. Enn nær okkar marki stöndum
vér er dag'blöð og vikublöð ljá nægi-
legt rými efni frá sjálfri sameining-
arnefndinni.
Ahugi og stuðningur, sem við höf-
um mætt er gleðilegur en vekur
einnig nokkurn óróa. Við höfum séð
að sú hóflega upplýsingastarfsemi er
við byrjuðum á ’hlóð utan á sig eftir
fárra mánaða starf og stækkar jafn
ört og snjóbolti sem rennur áfram
viðstöðulaust.
Það er ágætt að námskeiðum og
öðrum tilboðum er vel tekið, en
þetta getur gengið svo hratt fyrir
sig að hætt er við að þeir, sem að
þessu starfa missi tökin á öllu sam-
an.
Við megum gleðjast yfir því að
áhrif starfs okkar hafa borizt frá
einu félagi til annars og milli fyrir-
tækja. En við verðum að meta þetta
áður en hægt er að gína yfir öðrum
verkefnum.
Ef til vill er lausnin sú að svæðis-
bundnir sjálfstjómarhópar taka að
sér starfið. Undir öllum kringum-
stæðrnn verður kerfi vort að nýta
sér aðra starfsemi sem hefir getu og
vilja til að taka að sér hlutverk í
upplýsingastarfinu fyrir aldrað fólk.
Sameiningarnefndin á fyrst og fremst
að verka sem hvati.
Mikils mun krafist í framtíðinni
af nefndinni, deildarskrifstofunni og
samtökum þeim, sem með þeim
starfa, bæði að því er varðar sjálf-
stætt framtak og samvinnuhæfni.
Reynslan gefur fulla ástæðu til
bjartsýni.
Hér á Islandi eigum við mikið
óunnið varðandi málefni aldraðra,
sem þó er farið að veita meiri at-
hygli en hefur verið.
G. H. O.
14 SJOMANNADAGSBLAÐIÐ